بی‌توقع، جان می‌بخشند

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: ۲.۵‌میلیون نفر در کشور در اهدای خون مشارکت دارند که این آمار پاسخگوی ۱۰۰‌درصد نیاز مراکز درمانی سراسر کشور است. در حال‌حاضر شاخص کشوری اهدای خون به ازای هزار نفر جمعیت، ۲۶ در هزار است؛ یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ایران، ۲۶‌اهداکننده خون وجود دارد.

این در حالی است که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، شاخص اهدای خون به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت در کشور‌های با درآمد متوسط به بالا ۱۶ در ۱۰۰۰ و در کشور‌های دارای درآمد بالا ۳۱ در ۱۰۰۰ نفر جمعیت است. به‌گفته مسئولان سازمان انتقال خون کشور، شاخص ایران در این زمینه، هم‌تراز کشور‌های توسعه‌یافته است. همچنین ایران نخستین کشور در حوزه جغرافیایی مدیترانه شرقی است که موفق شده از سال ۲۰۰۷ به شاخص اهدای خون ۱۰۰‌درصد داوطلبانه برسد.

بالاترین شاخص مشارکت

بالاترین شاخص مشارکت برای اهدای خون در کشور متعلق به اهداکنندگان خون مستمر و با‌سابقه است که هم‌اکنون ۸۷‌درصد است. این گروه، افرادی هستند که سبک زندگی سالم، خودمراقبتی و اهدای خون آگاهانه را در برنامه زندگی خود قرار داده‌اند. اهداکننده مستمر فردی است که حداقل ۲‌بار در سال برای اهدای خون مراجعه می‌کند.

مسئولیت‌پذیری بالا

اهداکنندگان مستمر، آگاهانه و با مسئولیت‌پذیری بالای اجتماعی همواره به سلامت انسان‌های دیگر می‌اندیشند. اهداکننده باسابقه هم کسی است که از سن کم اقدام به اهدای خون کرده و تعداد زیادی از آن‌ها بازنشسته خونی شده‌اند؛ یعنی سن آن‌ها از ۶۵ سال گذشته و دیگر نمی‌توانند خون اهدا کنند. تلاش مسئولان همواره بر این است که اهداکنندگان باراولی را به اهداکنندگان مستمر تبدیل کنند.

استان‌های پیشتاز

بشیر حاجی‌بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون به همشهری می‌گوید: بالاترین میانگین شاخص اهدای خون مستمر در کشور در سال ۱۴۰۲ به‌ترتیب متعلق به استان‌های سمنان با ۶۸ درصد، یزد با ۶۴ درصد، گلستان با ۶۱ درصد و قم با ۶۰ درصد است. این ۴ استان در سال‌جاری، بالاترین اهدای خون را در این زمینه داشته‌اند. در اهداکنندگان مستمر خون، ضریب امنیت و سلامت خون تقریبا ۸ برابر اهداکنندگانی است که برای نخستین بار خون خود را اهدا می‌کنند و یکی از شاخص‌های مهم ارتقای مراکز انتقال خون در سراسر دنیا، همین شاخص اهدای مستمر خون است.

همچنین به‌گفته او، سن ۲۶‌درصد از اهداکنندگان خون در کشور ۱۸‌تا‌۳۰‌سال است؛ ضمن اینکه۵۰ درصد اهداکنندگان سن‌شان ۳۱‌تا‌۴۵‌سال است. ۲۴‌درصدشان هم ۴۶‌تا‌۶۰‌ساله هستند. به‌گفته آقای سخنگو، اهداکنندگان خون در ایران ۳‌دسته‌اند؛ باراولی، مستمر و باسابقه. اهداکنندگان مستمر در ایران تا ۶۵‌سالگی با نظر پزشک مستقر در مرکز انتقال خون می‌توانند خون خود را اهدا کنند. اهداکننده باسابقه هم فردی است که سابقه‌ای در اهدای خون داشته باشد. این سابقه می‌تواند ۶‌ماه پیش باشد یا ۵ سال پیش.

چرا زن‌ها کمتر خون می‌دهند؟

در این میان اهدای خون زنان ایرانی ۲۸‌درصد کمتر از آمار جهانی است؛ آمار اهدای خون زنان در دنیا ۳۳‌درصد است. یکی از دلایل این امر، قاعدگی ماهانه زنان و ترس آن‌ها درخصوص از‌دست‌دادن خون بیشتر و عدم‌جبران آن است. درحالی‌که خون اهدایی بعد از گذشت ۲۴‌ساعت از زمان اهدا جبران می‌شود. این در حالی است که کارشناسان می‌گویند افرادی که به‌طور مستمر خون اهدا می‌کنند، بدن‌شان در شرایط بحرانی ازجمله تصادفات رانندگی مقاوم‌تر است؛ چرا‌که سیستم ایمنی بدن آن‌ها به از‌دست‌دادن بخشی از خون عادت کرده است.

دلیل اهمیت اهدای مستمر خون

دلیل اهمیت اهدای مستمر خون این است که ذخایر خون خیلی سریع می‌تواند به حالت بحران مبدل شود و نیاز است که افراد به‌طور مستمر خون اهدا کنند؛ چراکه برخی بیماران مثل بیماران تالاسمی از گیرندگان دائمی خون هستند و حیات آن‌ها وابسته به خون است و اگر ذخایر خونی به اندازه کافی موجود نباشد، زندگی این دسته از بیماران می‌تواند به خطر بیفتد.