به گزارش مجله خبری نگار،اد.آرش دشتابی سهشنبه ۲۱ شهریور در کارگاه آموزش تغذیه در شیراز ضمن بیان اینکه دانههای خام گیاه کاکائوی پردازش شده تحت عنوان کاکائوی مرسوم شناخته میشود، گفت: مراحل این پردازش برای تهیه کاکائو از دانه گیاه، شامل تخمیر کردن، خشک کردن، برشته کردن، غربال کردن و آلکالیزاسیون و کانچینگ (تعیین طعم و ساختار و بوی خاص) است.
او با یادآوری اینکه کاکائو و مشتقات آن شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی گیاهی یا فیتوکمیکالها است، گفت: دانههای کاکائو حاوی مقدار کمی یعنی حدود ۰.۰۶ تا ۰.۴ میلیگرم، کافئین است و پودر کاکائو و بعد از آن شکلات شیرین نشده، بالاترین مقدار کافئین را در این گروه دارد. میزان کافئین در بین شکلاتهای تلخ هم بین ۳۵ تا ۲۰۰ میلیگرم در هر ۵۰ گرم، متفاوت بوده و مقدار آن در شکلات شیری کمتر یعنی حدود ۱۴ میلیگرم در ۵۰ گرم است.
این دکترای تغذیه علوم پزشکی شیراز گفت: یکی از انواع «متیل گزانتین» موجود در شکلات، «تئوبرومین» است که سیستم عصبی مرکزی را برخلاف کافئین به طور خفیفی تحریک میکند. تئوبرومین موجود در شکلات تلخ و پودر کاکائو از شکلات شیری بیشتر بوده به طوریکه ۵۰ گرم شکلات شیری میتواند حدود ۷۵ میلی گرم و ۵۰ گرم شکلات تلخ تا ۲۲۰ میلیگرم تئوبرومین داشته باشد.
این متخصص علوم تغذیه اضافه کرد: کاکائو همچنین حاوی آمینهای بیوژنیک مانند «سروتونین»، «تریپتوفان»، «فنیل اتیل آمین»، «تیروزین»، «تریپتامین» و «تیرامین» است. «مونوآمین اکسیداز» (MAO) موجود در مخاط روده، کبد و کلیههای افراد سالم این ترکیبات را متابولیزه میکند. در افرادی که کمبود MAO دارند، آمینهای بیوژنیک میتواند باعث ایجاد سردرد و افزایش فشار خون شود.
دشتابی با بیان اینکه مطالعات اخیر، تأثیرات مثبت و شگرفی را از مصرف کاکائو در ارتقای سلامت بدن نشان میدهد، گفت: رژیم غذایی حاوی مقدار متعادلی از کاکائو و شکلات تلخ، حاوی پلی فنول بوده و اثرات مفیدی برای سلامت انسان و مقابله با برخی بیماریها نظیر عارضههای قلبی عروقی به همراه دارد. علاوه بر آن، کاکائو میتواند باعث فعالیت درست دستگاه کلیوی، کبدی و گوارشی شود و از بروز بیماریهایی همچون سل و نقرس جلوگیری کند.
او ادامه داد: مصرف شکلات به ویژه نوع تیره آن اگر در حدّ مناسب باشد، میتواند دارای اثرات مثبتی بر بدن باشد؛ اما زیاده روی در مصرف شکلات، به ویژه شکلاتهای شیرین، به علت داشتن مواد شیرین کننده همچون شکر، میتواند سبب افزایش انرژی دریافتی شود. اگر این انرژی مصرف نشود، میتواند بر روی افزایش وزن و بیماریهای مرتبط دیگر تأثیرگذار باشد.
دشتابی ضمن بیان اینکه مصرف شکلات تلخ غنی از فلاونوئید میتواند به بهبود گردش خون، فشار خون و مقادیر لیپیدی بدن کمک کند؛ در صورتی که شکلات غیرفلاونوئیدی چنین تأثیراتی ندارد، گفت: یافتهها نشان میدهد مصرف شکلات و کاکائو استرس را کاهش و حسّ لذت بخشی و خشنودی به انسان میدهد. علاوه بر آن، وضعیت آنتی اکسیدانی را بهبود بخشیده، التهاب را کاهش داده، کلسترول خوب (HDL) خون را افزایش داده، همچنین با کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی ارتباط دارد. از طرفی پلی فنولهای موجود در کاکائو با حفظ مطلوب جریان خون مغزی، میتواند عملکرد مغز را بهبود بخشیده، در پیشگیری و کند شدن روند بیماریهای عصبی همچون آلزایمر و MS تأثیرگذار باشد.
او گفت:اگرچه بیشتر مطالعات کشت سلولی و مطالعات حیوانی، اثرات ضد دیابت ناشی از مصرف کاکائو و فلاونوئید موجود در آن را نشان میدهد، اما تأیید اثربخشی کاکائو در روند پیشگیری بیماری، نیازمند مطالعات بالینی گستردهتر و کنترلهای طولانی مدتست. چرا که اکثر مطالعات روی افراد سالم و در مدت زمان کوتاه انجام شده است. از عوامل مؤثر بر کنترل دیابت، خودمراقبتی در تمام طول عمر بوده که به شرایط محیطی، رژیم غذایی و سابقه خانوادگی فرد وابسته است.
دشتابی افزود: به طور کلی پلی فنولهای موجود در شکلات تیره میتواند حساسیت به انسولین را بهبود ببخشد یا باعث افزایش کارایی انسولین در بدن شود. بر اساس تحقیقات منتشر شده، ممکن است این به نوبه خود، به کنترل قند خون کمک کند؛ چرا که ممکن است حساسیت به انسولین بهبود یافته شروع دیابت را به تأخیر اندازد یا حتی از آن جلوگیری کند.
این دکترای علوم تغذیه در دانشگاه علوم پزشکی شیراز خاطرنشان کرد: استفاده به اندازه از شکلاتهای تلخ درصد بالا که دارای قند کمی است، میتواند بر روی سلامت افراد سالم و کنترل بیماریها از جمله دیابت نقش بسزایی داشته باشد.