اروپا بر مدار شرق

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: شی جین پینگ، رهبر چین در سفر رسمی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، با گرمی از او استقبال کرد که برخی تحلیلگران آن را نشانه‌ای از پیشروی رو به رشد پکن برای جلب متحدان کلیدی در اتحادیه اروپا برای مقابله با ایالات متحده می‌دانند. این دو رهبر روز جمعه با هم از جنوب چین دیدن کردند؛ جایی که مکرون قرار بود با شی در محل اقامت سابق پدرش در شهر گوانگژو، مرکز اقتصادی و تولیدی استان گوانگدونگ، چای چینی بنوشد. دیپلمات‌ها می‌گویند که این استقبال بر اهمیتی که پکن برای این رابطه با یکی از اعضای کلیدی اتحادیه اروپا قائل است، تأکید می‌کند.

ژائو سوئیشنگ، استاد مطالعات چین و سیاست خارجی در دانشگاه دنور گفت: همه اقدامات تهاجمی سیاست خارجی چین، روابط امریکا و چین را در پس‌زمینه خود دارند، بنابراین همکاری با هر کشوری، بویژه قدرت‌های متوسط یا بزرگ، مانند فرانسه، کاری است که آن‌ها سعی می‌کنند برای مقابله با ایالات متحده انجام دهند.

نوآ بارکین، تحلیلگر گروه رودیوم، گفت که هدف اصلی چین جلوگیری از همسویی بیشتر اروپا با ایالات متحده است. وی گفت: «از این نظر، مکرون شاید مهم‌ترین شریک پکن در اروپا باشد. مکرون اغلب توسط دیپلمات‌ها به عنوان محرک مهم سیاست‌های کلیدی در اتحادیه اروپا شناخته می‌شود». مکرون به همراه اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا به چین سفر کرد و هر دو از چین خواستند تا در مورد اوکراین مداخله مؤثری داشته باشد؛ اما نتوانستند موضعی علیه روسیه از مقامات چینی دریافت کنند.

روزنامه دولتی گلوبال تایمز چین روز پنجشنبه گذشته در سرمقاله‌ای نوشت: برای همه روشن است که نوکری استراتژیک واشنگتن یک مسیر بن‌بست است. تبدیل روابط چین و فرانسه به پلی برای همکاری چین و اروپا برای هر دو طرف و برای دنیا سودمند است. ژان پیر رافارن، نخست‌وزیر سابق فرانسه که سفر‌های زیادی به چین داشته است، در حاشیه مراسم امضای قرارداد در تالار بزرگ مردم به رویترز گفت که برخی از تلاش‌های شی برای جلب نظر همتای فرانسوی‌اش در حال تأثیرگذاری است. در واشنگتن هم تعامل دیپلماتیک چین با فرانسه با درجه‌ای از شک و تردید نگریسته می‌شود.

فراتر از مسأله اوکراین، چین از نزدیکی اقتصادی به اروپا خوشحال خواهد شد، آن هم در حالی که روابطش با امریکا بشدت شکننده است. اما این به آن معنا نیست که این کشور مواضع راهبردی‌اش را کنار بگذارد یا در آن‌ها تغییری ایجاد کند.

به گزارش رویترز، به گفته افرادی که نخواستند نامشان فاش شود، واشنگتن رویکرد «منتظر باشیم و ببینیم» را برای تعاملات اروپا با پکن بر سر اوکراین در پیش گرفته است. مکرون از پکن خواست تا درباره جنگ در اوکراین، روسیه را درباره عقب‌نشینی قانع کند، در حالی که فون درلاین گفت شی برای دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین ابراز تمایل کرده است؛ به این معنا که از دید رئیس جمهور چین، این زلنسکی است که باید سر عقل بیاید. البته شی در گزارش رسمی چین درباره اظهارات وی پس از این دیدارها، به گفت‌و‌گوی احتمالی با زلنسکی اشاره‌ای نکرده است.

بارکین گفته که به نظر نمی‌رسد مکرون از این سفر سود زیادی ببرد. او گفته: «به نظر می‌رسید مکرون اعتقاد داشت که می‌تواند شی جین‌پینگ را برای تغییر رویکردش در مورد جنگ متقاعد کند. او یک سری هدایا به شی داد؛ قطع رابطه کشور‌ها را محکوم کرد، هیأت تجاری بزرگی را با خود به همراه برد و حمایت خود از خودمختاری استراتژیک را تکرار کرد، بدون اینکه چیزی در ازای آن به دست بیاورد.

تلاش چین برای جلب نظر مکرون بخشی از از اقدامات متعدد دیپلماتیک در سال‌جاری است؛ آن هم در شرایطی که پکن تلاش می‌کند تا از فشار‌های اعمالی ایالات‌متحده در بحبوحه اختلافات بر سر تایوان، جنگ اوکراین و محدودیت‌های امریکا در صادرات فناوری خارج شود. چین هزینه‌های دیپلماتیک خود را در سال‌جاری ۱۲.۲ درصد افزایش داده و رهبران و مقامات ارشد سنگاپور، مالزی، اسپانیا و ژاپن در چند هفته گذشته از این کشور دیدن کرده‌اند.

چین در ماه مارس با میانجیگری خود به توافق تنش‌زدایی غافلگیرکننده بین عربستان سعودی و ایران کمک کرد و پکن خود را به عنوان مصلح خاورمیانه با انگیزه ایجاد جهانی چندقطبی معرفی کرد. تعامل چین و اتحادیه اروپا در هفته‌های آینده با سفر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی و وزیر امور خارجه آلمان به پکن، ادامه خواهد یافت. وانگ یی وی، مدیر مرکز مطالعات اروپایی در دانشگاه رنمین در پکن گفت: «چین و اروپا هنوز هم می‌توانند به جای رقیب یا دشمن، شریک یکدیگر باشند».