تأثیر سیاست خودکفایی دولت سیزدهم با کاهش ۴۰ درصدی واردات گندم در یکسال اخیر

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: امنیت غذایی کشور با تأمین کالا‌های استراتژیک و راهبردی امکانپذیر است و تولید و واردات گندم را باید از مهم‌ترین محصولات مهم در این راستا برشمرد. در بیشتر سنوات گذشته برای تأمین کامل گندم نیاز به واردات در کشور بوده است به جز سال‌های محدودی که کشور در تولید گندم به خودکفایی رسید. به همین منظور نیز کشور برای ذخیره‌سازی گندم در سیلو‌ها و انبار‌ها و حفظ ذخایر استراتژیک، بخشی از گندم مورد نیاز کشور را از محل واردات تأمین می‌کند.

یکی از مراکز اصلی برای واردات گندم بنادر جنوبی کشور است که این محصول را از طریق کشتی‌های بزرگ وارد می‌کند. به تازگی حسین عباس‌نژاد مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان، خبر از تخلیه دو فروند کشتی حامل گندم در اسکله‌های بندر شهید رجایی به مجموع ۱۲۱ هزار و ۵۰۰ تن داده است.

عباس نژاد، میزان واردات گندم در این بندر را از ابتدای امسال تاکنون یک میلیون و ۲۷۶ هزار و ۲۲۳ تن اعلام کرد که ۷۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش واردات گندم به ثبت رسیده است.

وی درخصوص آخرین وضعیت حضور کشتی‌های حامل کالای اساسی در لنگرگاه بندرعباس نیز گفته است: درحال حاضر ۱۱ فروند کشتی به مجموع تناژ ۶۸۵ هزار و ۳۹۶ تن درحال طی کردن فرایند اسناد خود برای پهلودهی در اسکله‌های ویژه کالای اساسی هستند که شامل ۲ فروند کشتی ذرت، ۲ کشتی جو و هفت فروند دیگر نیز حامل کالای استراتژیک گندم می‌شوند.

طبق آمار اعلام شده از ۶۸۵ هزار و ۳۹۶ تن کالای اساسی در ۱۱ کشتی در بندر شهید رجایی، ۴۳۷ هزار و ۲۲۱ تن گندم، ۱۳۴ هزار و ۵۵ تن جو و ۱۱۴هزار و ۱۲۰تن ذرت تخلیه شده است.

تأمین و ذخیره سازی گندم در کشور

کشور ما در یک سال اخیر حدود ۶۰ درصد از گندم خود را وارد و ۴۰ درصد را نیز با مکانیسم خرید تضمینی از کشاورزان خریداری نمود که با احتساب گندم مورد نیاز برای ذخایر راهبردی کشور، سهم گندم وارداتی به بیش از ۶۰ درصد نیز می‌رسد.

دولت امسال با خرید ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم از محل تولید داخل در قیاس با سال قبل که میزان خرید تضمینی به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسیده بود، نقش بسزایی در کاهش میزان واردات گندم توانسته ایفا کند. به طوری که طبق اعلام شرکت بازرگانی دولتی ایران تاکنون سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن گندم به کشور وارد شده که میزان واردات گندم نسبت به سال گذشته بیش از ۴۰ درصد کاهش داشته است.

شرکت بازرگانی دولتی تاکنون اقدام به تأمین و ذخیره‌سازی حداکثری گندم در کشور کرده و به عبارتی موجودی ذخیره گندم کشور به حداکثر میزان ممکن رسیده است.

بر اساس آمار اعلام شده، گندم تولید نان تا خردادماه سال آینده، پاسخگوی مصرف کشور است و این اطمینان‌خاطر از موجودی ذخایر کشور در سال‌های اخیر بی‌نظیر است.

کمترین و بیشترین میزان واردات گندم

طبق اعلام رسمی گمرک درخصوص واردات گندم از سال ۱۳۷۱ تا ۱۴۰۰، در ۳۰ سال گذشته ۹۶ میلیون و ۴۸۴ هزار و ۸۷۹ تن انواع گندم به ارزش ۲۲ میلیارد و ۸۴۵ میلیون و ۸۶۷ هزار و ۱۴۰ دلار وارد کشور شده است. بر همین اساس بیشترین میزان واردات گندم به ترتیب در سال ۹۳ با هفت میلیون و ۴۲۹ هزار تن، در سال ۱۴۰۰ با هفت میلیون و ۷۵ هزار تن، در سال ۱۳۸۰ با ۶ میلیون و ۷۷۱ هزار تن و در سال ۱۳۹۱ با همین میزان، در سال ۷۸ با ۶ میلیون و ۱۵۶ هزار تن، سال ۷۶ با پنج میلیون و ۹۴۲ هزار تن، سال ۸۷ با پنج میلیون و ۹۰۷ هزار تن، در سال ۷۹ با پنج میلیون و ۷۶۶ هزار تن و در سال ۸۸ با پنج میلیون و ۶۱ هزار تن بوده است.

کمترین میزان واردات گندم هم در سال ۹۷ با واردات کمتر از ۳۶۰ تن گندم در طول یک‌سال در سه دهه اخیر بوده است و پس از آن در سال ۹۶ با ۷۴ هزار تن، در سال ۸۴ با ۱۰۵ هزار تن، در سال ۸۶ با ۱۸۹ هزار تن و در سال ۹۰ با ۲۸۲ هزار تن کمترین میزان واردات در بین سال‌های ۷۱ تا ۱۴۰۰ رخ داده است.

تولید ۱۱ میلیون تن گندم در کشور

دولت سیزدهم توانست با خرید بیش از ۷.۵ میلیون تن گندم به ارزش ۸۳ هزار میلیارد تومان و رشد ۶۰ درصدی خرید گندم نسبت به سال گذشته رکورد تولید و خرید را بزند. نیاز سالانه کشور ۱۱.۵ تا ۱۲ میلیون تن برای مصرف ۸۵ میلیون ایرانی است که به همین دلیل تولید گندم در سال جاری با افزایش ۳ میلیون تنی روبه‌رو شده است. آخرین آمار‌های تولید گندم حاکی از آن است که میزان تولید در سراسر کشور به ۱۱ میلیون تن رسیده، درحالی که در سال گذشته میزان تولید گندم تنها ۸ میلیون تن بود.

به طور کلی کشورمان سالانه به ۱۴ میلیون تن گندم نیاز دارد که ۱۲ میلیون تن آن برای مصرف مردم و ۲ میلیون تن دیگر آن نیز برای ذخایر استراتژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سال زراعی گذشته (۱۴۰۱-۱۴۰۰) که همزمان با نخستین سال شروع به کار دولت سیزدهم بود، وزارت جهاد کشاورزی توانست با افزایش ۱۳۰ درصدی خرید تضمینی گندم ۷.۵ میلیون تن از ۱۱ میلیون تن گندم تولید شده در کشور را خریداری کند. ۲.۵ میلیون تن دیگر از این محصول نیز توسط بخش خصوصی خریداری و ۱ میلیون تن مابقی نیز برای بذر سال آینده و تأمین آرد عشایر و روستائیان توسط خود کشاورزان ذخیره و انبار شد.

با توجه به افزایش حمایت‌های دولت سیزدهم از کشاورزان برای کشت گندم در کشور با انجام اقداماتی همچون منطقی شدن نرخ خرید تضمینی، پرداخت بموقع مطالبات و کاهش ۵۰ درصدی نرخ کود کشاورزان انتظار می‌رود خودکفایی در تولید گندم در سال آینده محقق شود.

در سال‌های گذشته در کنار خشکسالی، سیاست‌های دولت قبل باعث شد که کشاورزان انگیزه کافی برای کشت گندم و حتی فروش آن به دولت را نداشته باشند، اما دولت سیزدهم برای افزایش تولید گندم و حمایت از کشاورزان، در روز‌های نخست سال جاری با توجه به جنگ اوکراین و روسیه به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه، قیمت خرید تضمینی گندم برای سال ۱۴۰۱ را مبلغ ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرد در حالی که این رقم برای سال ۱۴۰۰ معادل ۷ هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم بود.

افزایش جهانی قیمت خرید گندم

واردات گندم شامل هزینه‌هایی همچون حمل و نقل، بیمه و عوارض گمرکی می‌شود. این بالا رفتن قیمت جهانی گندم، بحران اوکراین، خشکسالی و کمبود و گرانی آرد در کشور‌های همسایه، در صورت عدم واقعی‌سازی نسبی قیمت گندم در داخل کشور، ادامه روند صعودی واردات این محصول استراتژیک در ماه‌های آینده و سه برابر شدن ورود گندم به کشور در سال ۱۴۰۲، نسبت به فروردین ۱۴۰۱ قابل پیش‌بینی بود، اما انتظار می‌رود با اجرای سیاست مردمی‌سازی یارانه‌ها و حمایت از گندمکاران کشور از طریق خرید تضمینی گندم با نرخ بیش از دو برابر سال گذشته، شاهد توقف روند صعودی واردات این کالای راهبردی و ارتقای امنیت غذایی کشور باشیم.