پشتوانه قدرتمند ارزی

به گزارش مجله خبری نگار/وطن امروز: صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از سلسله گزارش‌های چشم‌انداز اقتصادی منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی، ذخایر ارزی در دسترس ایران در سال جاری میلادی را ۳۰.۸ میلیارد دلار برآورد کرد. این رقم نسبت به سال قبل ۱۳ میلیارد دلار افزایش داشته است. این نهاد بین‌المللی سال ۲۰۲۱ ذخایر ارزی در دسترس ایران را ۱۷.۷ میلیارد دلار اعلام کرده بود. ذخیره ارزی، ذخیره‌ای است که در اختیار بانک‌های مرکزی کشورهاست که معمولا به صورت واحد‌های پولی ارزی - بیشتر دلار آمریکا و کمتر یورو، پوند استرلینگ، یوآن چین و ین ژاپن- ذخیره می‌شود. ذخیره ارزی برای پشتیبانی بدهی‌های بانک‌های مرکزی، مانند پول محلی چاپ شده و ذخیره بانکی نزد بانک مرکزی، از سوی دولت یا نهاد‌های ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گزارش «وطن‌امروز»، صندوق بین‌المللی پول از سال ۲۰۱۹ در اقدامی تأمل‌برانگیز و در راستای سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا علیه ایران به یک‌باره میزان ذخایر ارزی ایران را از بیش از ۱۲۲.۴ میلیارد دلار که در سال ۲۰۱۸ گزارش کرده بود به ۱۴.۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش داد و این رقم را میزان ذخایر ارزی در دسترس ایران اعلام کرد یعنی ذخایری که آماده و تحت کنترل مقامات مالی کشور است و دور از دسترس تحریم‌ها قرار دارد. اما این نهاد در گزارش جدید خود و پس از ۳ سال اذعان کرده است ذخایر ارزی واقعی ایران بسیار بیشتر از ارقام اعلامی است؛ برای مثال در سال ۲۰۲۱ در حالی که ذخایر ارزی در دسترس ایران را ۱۷.۷ میلیارد دلار اعلام کرده، رقم واقعی ذخایر ارزی ایران در این سال ۱۲۲ میلیارد دلار بوده است.

بر این اساس ایران از نظر ارزش ذخایر ارزی خود در مقایسه با ۳۲ کشور خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی در جایگاه بسیار خوبی قرار دارد و تنها ۲ کشور عربستان و امارات ذخایر ارزی بیشتری نسبت به ایران دارند.

عربستان با ذخایر ارزی ۴۴۹.۵ میلیارد دلاری بیشترین ذخایر ارزی را در منطقه طی سال ۲۰۲۱ داشته است و امارات با ذخایر ارزی ۱۲۷.۸ میلیارد دلاری در رتبه دوم قرار داشته است. ایران با ذخایر ارزی ۱۲۲ میلیارد دلاری نیز سومین کشور بزرگ دارنده ذخایر ارزی منطقه در آن سال بوده است. میزان ذخایر ارزی برخی دیگر از کشور‌های منطقه عبارت است از: الجزایر ۴۵.۴ میلیارد دلار، جمهوری آذربایجان ۷.۱ میلیارد دلار، بحرین ۴.۷ میلیارد دلار، عراق ۶۴.۲ میلیارد دلار، کویت ۴۴.۹ میلیارد دلار، قطر ۴۲.۲ میلیارد دلار، ارمنستان ۳.۲ میلیارد دلار، مصر ۳۹.۴ میلیارد دلار، اردن ۱۹ میلیارد دلار، پاکستان ۳۵.۶ میلیارد دلار و ازبکستان ۳۵.۱ میلیارد دلار.

کل ذخایر ارزی کشور‌های منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۱۱۱۹ میلیارد دلار بوده که ایران با ذخایر ارزی ۱۲۲ میلیارد دلاری خود سهم ۱۱ درصدی از این رقم را داشته است. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است ذخایر ارزی در دسترس ایران در سال ۲۰۲۳ نیز افزایش یابد و به ۴۲.۲ میلیارد دلار برسد.

ایران کمترین بدهی را در بین کشور‌های خاورمیانه و‌آسیای مرکزی دارد

همچنین صندوق بین‌المللی پول نسبت بدهی خارجی ایران به تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۲ را تنها ۰.۵ درصد برآورد و بدهی خارجی ایران را کمتر از همه کشور‌های منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی اعلام کرد. صندوق بین‌المللی پول در بخشی از گزارش جدید خود موسوم به چشم‌انداز اقتصادی منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی به بررسی میزان بدهی خارجی ۲۸ کشور منطقه از جمله ایران پرداخته است.

بر اساس محاسبات این نهاد بین‌المللی، ایران کمترین نسبت بدهی خارجی به تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۲ را در مقایسه با سایر کشور‌های منطقه دارد. در این گزارش نسبت بدهی خارجی ایران به تولید ناخالص داخلی در سال جاری میلادی تنها ۰.۵ درصد اعلام شده است که کمتر از همه کشور‌های خاورمیانه و آسیای مرکزی است. بدهی خارجی ایران در سال ۲۰۲۱ نیز همین رقم اعلام شده بود که بر این اساس در سال ۲۰۲۲ بدهی خارجی ایران افزایشی نداشته است. متوسط بدهی کشور‌های منطقه به کل تولید ناخالص داخلی آن‌ها در سال جاری میلادی ۳۵.۸ درصد برآورد شده است. نسبت بدهی کشور‌های صادرکننده نفت منطقه به تولید ناخالص داخلی‌شان در این سال نیز ۳۰.۹ درصد اعلام شده است.

کشوری نفتی مثل عربستان که چندین برابر ایران نفت صادر می‌کند و تولید ناخالص داخلی بیشتری نسبت به ایران دارد با بدهی خارجی سنگینی مواجه است. صندوق بین‌المللی پول نسبت بدهی خارجی عربستان به تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۲ را ۲۸.۹ درصد محاسبه کرده است. امارات عربی متحده وضعیت بسیار بدتری دارد و بدهی خارجی این کشور معادل ۸۶.۵ درصد تولید ناخالص داخلی آن در سال جاری برآورد شده است.

در این گزارش، بحرین بدهکارترین کشور منطقه معرفی شده است. نسبت بدهی خارجی بحرین به تولید ناخالص داخلی آن در آن سال ۲۰۷.۳ درصد بوده است. سودان با نسبت ۱۸۹.۴ درصدی بدهی خارجی خود به تولید ناخالص داخلی در رتبه دوم و قطر با نسبت ۱۳۴ درصدی در رتبه سوم بدهکارترین کشور‌های منطقه قرار گرفته‌اند. نسبت بدهی خارجی برخی کشور‌های دیگر به تولید ناخالص داخلی‌شان در این سال عبارت است از: الجزایر ۱.۷ درصد، آذربایجان ۳۵.۳ درصد، عراق ۲۲ درصد، کویت ۲۵.۷ درصد، عمان ۷۱.۴ درصد، مصر ۳۶.۷ درصد، گرجستان ۷۱.۲ درصد، اردن ۸۰.۸ درصد، مراکش ۳۷ درصد، پاکستان ۳۸.۸ درصد، جیبوتی ۷۳.۷ درصد، تاجیکستان ۶۱.۲ درصد و ازبکستان ۵۶.۳ درصد.