زمان توافق در وین فرا رسیده است؟ زنده بودن توافق با جریان گفتگو‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، زمان یکی از شاخص‌های اندازه‌گیری پیشرفت در این دور از مذاکرات بشمار می‌رود، چرا که گفتگو‌ها عمدتا روی عبور از موانع باقی‌مانده در پیش‌نویس توافق نهایی متمرکز است. پیش‌نویس پیش‌رو نسخه بروزسانی‌شده متنی است که در ماه اسفند و به صورت جمعی مکتوب و در نتیجه رایزنی‌های صورت گرفته از سوی اتحادیه اروپا اصلاحاتی به منظور نزدیک کردن دیدگاه‌های طرف‌ها اعمال شد.

جمهوری اسلامی ایران در گفتگو‌های جاری ملاحظات و پیشنهاد‌های خود را در مورد موضوعات باقی‌مانده ارائه داده و در همین پیوند تبادل نظرات و دیدگاه‌ها به صورت مستمر جریان دارد. ادامه مذاکرات می‌تواند شاهدی بر این ادعا باشد که هنوز امید رسیدن به خط پایان و حصول نتیجه موفقیت‌آمیز از بین نرفته و خط پایان در انتظار تصمیم‌های سیاسی طرف مقابل است.

در این دور از مذاکرات هر ساعت نقش تعیین کننده‌ای را در سرنوشت گفتگو‌ها ایفا می‌کند. هیات جمهوری اسلامی ایران که به ریاست علی باقری کنی معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در وین حضور دارد بی‌وقفه سرگرم برگزاری جلسات کارشناسی در داخل و با نمایندگان هیات‌های مقابل است تا با ابتکار عمل و راهکار‌های خلاقانه قفل مسائل اختلافی را باز کند.

آن‌طور که گفته می‌شود یکی از گره‌های اصلی کار بر سر مسائل پادمانی است. برای جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش نیست که برجام از طرف غرب گروگان مسائل و ادعا‌هایی باشد که اساسا با هدف اعمال فشار بر ایران مطرح شده‌اند.

طرف‌های غربی اسفند ماه گذشته در ارتباط با مسائل پادمانی تعهداتی دادند که اکنون با گذشت بیش از پنج ماه، نه تنها اجرا نکردند که مسیری کاملا متضاد با تعهدات خود در پیش گرفتند. این کشور‌ها هم در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی قطعنامه پیشنهاد کرده و هم با نادیده گرفتن ابتکارات ایران، این قطعنامه را به تصویب رساندند. عدم عمل به تعهداتی که در جریان همین مذاکرات مورد تفاهم قرار گرفته بود، گمانه عدم جدیت و عدم حسن نیت طرف مقابل را تقویت می‌کند.

در واقع مسائل پادمانی آزمون حسن نیت و جدیت طرف مقابل است و آن‌ها نمی‌توانند با بیان این بهانه که موضوعات پادمانی امری فنی است، از حل و فصل این موضوعات شانه خالی کنند.

سه کشور اروپایی پس از آغاز دور جدید مذاکرات در وین با صدور بیانیه‌ای تکراری، مسائل پادمانی را فرابرجامی توصیف کردند. این درحالیست که ادعای مطرح شده، سفسطه‌ای بی‌پایه و اساس و غلط است چراکه اجرای برجام و ادامه پیگیری این موضوع دو امر مانعه‌الجمع هستند. ایران نمی‌تواند در عین اجرای محدودیت‌ها و تعهدات هسته‌ای برجامی و اقدامات اعتمادساز، بپذیرد که همچنان متهم به عدم اجرای تعهدات پادمانی باشد.

افزایش تحرکات هیات‌ها

روز گذشته جلسات متعددی در سطوح و قالب‌های مختلف در هتل کوبورگ برگزار شد و رفت‌وآمد هیات‌ها شتاب قابل توجهی به خود گرفت. مذاکره‌کننده ارشد چین پس از ملاقات علی باقری با انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا وارد هتل کوبورگ شد تا با مورا دیدار کند. شواهد نشان می‌دهد که این نخستین دیدار وی با مورا پس از شروع دور جدید مذاکرات است. او پیشتر نیز با علی باقری کنی ملاقات کرده بود.

میخائیل اولیانوف سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین که ریاست هیات روسیه در مذاکرات را برعهده دارد پنجشنبه گذشته با مورا دیدار کرد و در سه روز گذشته در دو نوبت به دیدار مذاکره کننده ارشد ایران رفت.

در این حد فاصل انریکه مورا هم به طور مستمر با نماینده ایالات متحده آمریکا دیدار می‌کند تا ایده‌ها و نظرات طرف‌های برجام را به عنصر نقض‌کننده این توافق منتقل کند. در همین پیوند یک دیپلمات ایرانی به ایرنا گفت: اکنون ساعات در وین تعیین کننده است و هرچه زودتر باید اطمینان طرف ایرانی جلب شود.

در مجموع به‌نظر می‌رسد که توافق بیش از هر زمان دیگری در دسترس است، اما پرده آخر به تصمیم‌های سیاسی ایالات متحده بستگی دارد تا الزامات شکل‌گیری یک توافق قابل اتکاء و پایدار را بپذیرد.

میخاییل اولیانوف می‌گوید هیچ موضوع لاینحلی در دستور کار مذاکرات وین نیست و علیرغم چند اختلاف باقی مانده، مذاکره کنندگان این فرصت را دارند تا وظایف خود را با موفقیت انجام دهند. او در گفتگو با ایرنا فضای مذاکرات را جدی توصیف و اظهار کرد که همه طرف‌ها در مورد متن نهایی در حال رسیدن به اجماع هستند.

این درحالیست که پیتر استانو سخنگوی ارشد مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن ابراز خوش‌بینی نسبت به نتیجه گفتگو‌ها عنوان کرد که دست‌یابی به توافق نهایی به تصمیم مشارکت کنندگان بستگی دارد.

از این منظر می‌توان نتیجه گرفت تا زمانی که گفتگو‌ها جریان دارد، شانس رسیدن به توافق هم زنده است.