خطیب‌زاده: هیچ پیام شفاهی در وین بین ایران و آمریکا رد و بدل نشده است

به گزارش مجله خبری نگار  «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در ابتدا ضمن تسلیت به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) به سالروز شهادت سردار شهید قاسم سلیمانی اشاره کرد و گفت: شهید سلیمانی نماد مقاومت و وحدت و انسانی که خون خودش را در راه حفظ کیان و امنیت این مرز و بوم و کیان اسلام داد و برای همین جاودانه شد. شهیدی که زنده است، کما اینکه ما امروز در ایران، منطقه و جهان شاهدیم. یاد، نام و راه شهید سرافراز ایران و اسلام سپهبد شهید سلیمانی همواره زنده باد. وزارت خارجه به عنوان دستگاه دیپلماسی تا روزی که مسببان، عاملان، آمران و مباشران این جنایت بر علیه سردار بزرگ ایران را به پیشگاه عدالت نیاورد، اقدامات خودش را متوقف نخواهد کرد و با قدرت ادامه خواهد داد.

خطیب‌زاده بیان کرد: آمریکا باید بداند این در تاریخ ایران و منطقه ثبت شد و تا روزی که این اتفاق بیفتد که به پیشگاه عدالت آورده شوند این روز همواره با قدرت و قوت در اذهان مردم جهان و منطقه هر روز زنده‌تر خواهد بود.

این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین اعلام کرد که در روز‌های آینده هیأ‌ت‌های بلندپایه‌ای در سطح وزیر خارجه و رئیس جمهور سفر خواهند کرد و میزبان برخی مقامات در تهران خواهیم بود.

وی درباره سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو و نهایی شدن سند جامع بین ایران و روسیه نیز گفت که این سفر در پاسخ به دعوت آقای پوتین انجام و سفری کاری خواهد بود. تلاش می‌شود در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، فرهنگی، نظامی، اقتصادی و تجاری موضوعات مختلف بین دو رئیس جمهور مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد. برخی اسناد و تفاهمنامه‌ها هم در دست پیگیری است. اجازه دهید دفتر رئیس جمهور توضیح مبسوط‌تر را درباره این سفر بدهند.

خطیب‌زاده درباره سند خاطرنشان کرد: موضوع روابط و سند بالادستی درباره تنظیم روابط راهبردی دو کشور وجود دارد همچنان معتبر است و به صورت خودکار در حال تمدید شدن است، ولی آنچه الان در حال گفتگو است جامع است و امیدوارم اگر برسد کار‌های آن در این سفر انجام شود.

خطیب‌زاده درباره سفر آیت‌الله رئیسی به روسیه و سفر امیرعبداللهیان به چین و نگاه به شرق گفت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران یک سیاست خارجی متوازن و پویا و هوشمند به معنای این است که از تمامی توان و مزیت‌های خودش استفاده کند. نگاه ما به شرق نگاه اصیل است و در پاسخ به عکس العمل به هیچ موضوعی نیست. روابط ما با چین راهبردی و عمیق است و نقشه راه ۲۵ ساله امضا شده است. وقتی دکتر رئیسی انتخاب شد هیأت قابل توجهی از روسیه به ایران آمدند. لاوروف اولین وزیر خارجه‌ای بود که به امیرعبداللهیان پیام تبریک داد. درباره مسائل قفقاز و آسیای مرکزی در حال تبادل نظر هستیم و این روابط طبیعی و شناخته شده است و بعضی به دنبال دوگانه سازی از هر اقدامی هستند و باید از هرگونه دوگانه سازی اجتناب کرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات امینیان سفیر ایران در کابل مبنی بر این‌که در صورتی که تغییراتی در ساختار دولت طالبان به وجود بیاید ایران دیگران را برای به رسمیت شناختن این گروه تشویق می‌کند و اینکه منظور ایران از تغییرات چیست؟ بیان کرد: وزارت امور خارجه مواضع جمهوری اسلامی ایران را به دقت اعلام کرده و باز هم اعلام می‌کند. آنچه در افغانستان مورد تاکید ایران و هم کشور‌های همسایه است تشکیل دولت فراگیر بازتاب دهنده تنوع جمعیتی و قومی این کشور باشد. این گزاره‌ای است که مکررا توسط ایران و در جا‌های مختلف گفته شده است.

وی بیان کرد: مسیر آینده افغانستان مسیر تحقق اراده مردم به شمول همه است. آنچه بیش از همه انتظار داریم این است که این محقق شود. سیاست ایران درباره مردم افغانستان روشن است و ما به رغم تمامی اختلافات که وجود داشته و تمامی مشکلات موجود تلاش کردیم مردم کمترین آسیب را ببینند. چه آن‌هایی که به مرز‌های ما پناه آوردند یا آن‌هایی که در کشور‌های دیگر بی‌جا شدند و چه آن‌هایی که در جغرافیای افغانستان دچار مشکل هستند و تقریبا در تمامی مذاکرات ما با هیأت‌های خارجی یکی از بند‌های ثابت گفتگو‌های ما کمک و تسهیل دسترسی‌های بشردوستانه به داخل افغانستان بوده و آمادگی برای کمک‌های افزون‌تر.

خطیب‌زاده ادامه داد: با همه گروه‌ها و از جمله طالبان در ارتباط هستیم. از جمله در سفر آقای کاظمی قمی به افغانستان مواضع ما و نکات ما با دقت به طالبان گفته شده است. ما الان در نقطه شناسایی قرار نداریم و امیدواریم هیأت حاکمه سرپرستی در افغانستان امروز در مسیری حرکت کند که خودش بتواند این شناسایی بین‌المللی را از مسیر اقداماتی که انجام می‌دهد و تحقق خواست و اراده مردم به دست بیاورد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در واکنش به اظهارات معاون سخنگوی طالبان مبنی بر این‌که آیا دولت و کابینه ایران بنا به این تعبیر یک دولت و کابینه فراگیر است که ما را تشویق می‌کند نیز بیان کرد: من این اظهارات را نشنیدم، ولی یک مردمسالاری دینی بهترین الگویی است که هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان می‌تواند امروز از آن استفاده کند.

وی درباره اظهارات «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مبنی بر اینکه ایران از برنامه‌های موشکی خودش برای تهدید همسایگانش استفاده می‌کند و آمریکا درباره تحویل تسلیحات ایران به نیرو‌های شبه نظامی در منطقه نگران است نیز گفت: ریشه آن‌چه امروز در منطقه می‌بینیم همین رویکرد‌های مداخله جویانه برخی کشور‌های فرامنطقه‌ای در این منطقه است. تجمیعی از بحران‌های حل نشده در این منطقه داریم که این تجمیع با رویکرد‌های زیاده خواهانه و قیم مابانه واشنگتن تشدید شده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: تو‌صیه من به آمریکا این است که به جای دستکاری در ترتیبات عادی منطقه‌ای و طراحی‌های خاص پشت پرده برای این که این منطقه از آرامش فاصله بگیرد، تلاش کند واقعیات منطقه را بفهمد و بداند با فروش میلیارد‌ها دلار سلاح‌های پیشرفته به این منطقه نه تنها باعث ثبات و آرامش در منطقه نمی‌شود، بلکه استاندارد‌های دوگانه آن‌ها را در برخی از ادعاهایشان بیش از پیش نشان می‌دهد.

خطیب‌زاده درباره اخبار مطرح شده مبتنی بر عقب نشینی ایران از مطالبات قانونی‌اش در مذاکرات گفت: در بستر فضای عمومی و رسانه‌ای مذاکرات را جلو نمی‌بریم، ولی با توجه به برخی نکاتی که بعضا گفته می‌شود لازم است تأکید کنم که اگر امروز متن مشترکی داریم به خاطر این است که طرف غربی پی برد که باید از درخواست‌های حداکثری خودش عقب نشینی کند و امروز آن‌چه را که داریم همین عقب نشینی و واقع نگری طرف‌های غربی در گفتگو‌های وین است که نمی‌توانند فراتر از برجام در موضوع هسته‌ای درخواستی داشته باشند و فروتر از برجام بخواهند تعهدات رفع تحریمی را انجام دهند.

وی ادامه داد: امروز در نقطه‌ای قرار داریم که گفتگو‌های وین وارد بحث‌های محتوایی می‌شود. هیأت ما امروز وارد وین شده و از بعدازظهر امروز گفتگو‌ها به صورت چندجانبه و دوجانبه آغاز خواهد شد. البته جزییات بعد از گفت وگوی اولیه هماهنگ کننده برجام با مذاکره کننده ارشد ما اعلام خواهد شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره تصویر منتشر شده از اولیانوف و رابرت مالی و این‌که گفته می‌شود میخائیل اولیانوف به جای ایران در وین با آمریکا مذاکره می‌کند، گفت: سازوکار‌هایی که در وین پیگیری می‌شود مشخص است. برخی به خاطر این‌که نمی‌توانند از متن خبرسازی خاصی کنند، به دنبال حواشی شاذ می‌روند و حاشیه‌هایی درست می‌کنند و براساس آن تصور می‌کنند برداشت درستی را منتقل می‌کنند. بین ایران و ۱+۴ به صورت دوجانبه و چندجانبه گفتگو‌ها در وین در جریان بود یک سازوکار سه جانبه بین ایران و روسیه و چین وجود دارد که همیشه برگزار شده است.

وی ادامه داد: اینکه ۱+۴ با چه مکانیسمی با آمریکا صحبت می‌کنند و مکانیسم مشترک یا انفرادی دارند، نه ما ورود می‌کنیم و نه پرسیده‌ایم و این هم برای اولین بار نیست که به صورت دوجانبه و چندجانبه گفتگو می‌کنند و فقط مختص به روسیه هم نیست. برخی از مذاکره کنندگان فعالان فضای مجازی هستند و از خودشان عکس منتشر می‌کنند و شاید مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرند. برخی هیأت‌ها در وین شاید در فضای مجازی خیلی فعالیت ندارند، ولی همه می‌دانند ۱+۴ در ادوار گذشته به طرق مختلف با هیأت آمریکایی گفتگو داشته است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: بین ایران و آمریکا مسیر مشخصی برای تبادل نظر بوده و مسیر مشخص هم به صورت مکتوب، مشخص و روشن برای این‌که سوء برداشتی وجود نداشته باشد به صورت مکتوب، ولی غیررسمی است، چون پیشنهادات است که به آن نان‌پیپر (سند غیررسمی) گفته می‌شود رد و بدل می‌شود و این‌ها هم از طریق هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام انجام می‌شود. آن‌هایی که قرار است دقیق بدانند در وین چه اتفاقی می‌افتد بدانند برخی هم با متن خیلی کار ندارند و دوست دارند حاشیه سازی کنند نکاتی را می‌گویند.

خطیب‌زاده در پاسخ به این سؤال که گفته شده ایران از روسیه درخواست کرده که با آمریکا گفتگو کند و این‌که اسناد مکتوب همانطور که از طریق انریکه مورا به آمریکا منتقل می‌شده از طریق اولیانوف هم در اختیار هیأت آمریکایی در وین گذاشته شده است و آیا ایران می‌خواهد واسطه‌ای را داشته باشد نیز اظهار داشت: مکانیسم بسیار روشنی در وین در خصوص گفتگو‌ها در فضای کمیسیون مشترک وجود دارد. هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام هم اتحادیه اروپا است. اگر سؤال شما این است که هیأت‌ها یا حتی برخی سران کشور‌ها یا سفارتخانه‌ها در تهران نکاتی را گفته باشند همواره بوده است و همواره سفارت سوئیس در تهران بار‌ها این کار را کرده و این مکانیسمی نیست که بین ایران و آمریکا ناشناخته باشد.

وی گفت: اساسا چیزی غیر از متن‌های مکتوب جمهوری اسلامی ایران داده نشده و هیچ پیام شفاهی یا خارج از متن‌های مکتوب بین ایران و آمریکا رد و بدل نشده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این‌که آیا آمریکا درخواست مذاکره مستقیم با ایران را مطرح کرده است نیز بیان کرد: آمریکا از زمانی که فشار حداکثری خود را می‌خواست آغاز کند تا به امروز بار‌ها این درخواست را داشته که عکسی بگیرد و ما هم همواره گفته‌ایم تا وقتی که به تعهداتش ذیل برجام به صورت راستی آزمایی شده و با ارائه تضمین‌های لازم برگردد آن زمان می‌تواند در میز برجام به عنوان یکی از اعضای برجام حاضر شود.

وی درباره اهدای ۷۰۰ هزار دُز واکسن آسترازنکا توسط دولت ژاپن نیز بیان کرد: این خبر را به صورت رسمی دریافت کردیم و از دولت ژاپن تشکر می‌کنیم. تا به امروز ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار دُز واکسن آسترازنکا به ایران هدیه کرده که با این ۷۰۰ هزار دُز می‌شود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار دُز که جای تقدیر و تشکر ملت ایران را دارد.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره این‌که آیا سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو پیامی برای طرف‌های غربی خواهد داشت و در مذاکرات در وین تاثیری خواهد گذاشت نیز اظهار داشت: سفر دکتر رئیسی به روسیه سفر مهمی است. روابط ایران و روسیه اصیل و راهبردی است. روابط دو کشور نه بر علیه کسی است و نه در عکس‌العمل به کسی. این روابط برخاسته از اقتضائات طبیعی همسایگی بین ایران و روسیه است و همچنین دیدگاه‌های هماهنگ و نزدیک تهران و مسکو.

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: در سفر آقای دکتر رئیسی به روسیه علاوه بر ملاقات با آقای پوتین که البته به خاطر اقتضائات فضای کرونایی شاید ملاقات‌هایی دیگری هم انجام شود. جزییات آن را از دفتر رئیس جمهور سؤال کنید. این سفر یکی از سفر‌های مهم در چارچوب سیاست همسایگی دولت سیزدهم و در بستر ارتقای روابط راهبردی ایران و روسیه به عنوان دو کشور کاملا تاثیرگذار در منطقه است.

خطیب‌زاده درباره استقبال از سرمایه گذاری ایرانیان خارج از کشور در ایران نیز اظهار داشت: نگاه ما به هموطنان در خارج از کشور یک نگاه کاملا مبتنی بر هموطنی است. درباره عزیزانی که در خارج از ایران حضور دارند به عنوان دولت موظفیم هم از آن‌ها حمایت کرده و هم رفت و برگشت آن‌ها را به مام میهن و به محل‌های زندگیشان تسهیل کنیم و اگر مایل هستند اقداماتی را در داخل انجام بدهند رفع موانع را انجام داده و مشاوره‌های حقوقی بدهیم.

می‌تواند این باشد که این عزیزان چه آن‌هایی که نخبگانی هستند که از نظر علمی و تکنولوژی می‌توانند کمک‌هایی کنند و چه آن‌هایی که در انتقال دانش و یا آن‌هایی که بخواهند در داخل ایران کارآفرینی کنند باید این فضای تسهیل را برای آن‌ها انجام بدهیم. ولی نگاه ما این است که ایرانیان در هر جایی که هستند دلگرم به یک دولت و حاکمیت قوی باشند که از آن‌ها حمایت کرده و امور آن‌ها را تسهیل می‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات وزیر بهداشت مبنی بر این‌که در دولت قبل واردات واکسن به دلایلی از جمله عدم تصویب FATF با مشکل روبرو بود، ولی این مسئله در دولت سیزدهم با واردات واکسن حل و فصل شد، این‌که آیا واردات واکسن با FATF مرتبط است؟ گفت: دولت سیزدهم اولویت اولش را به محض این‌که رای مردم را به دست آورد حفظ سلامتی مردم و تامین واکسن بود. وقتی که تامین واکسن اولویت یک دولتی می‌شود طبیعی است تمامی ارکان و ارگان‌ها با تمام قوا وارد می‌شوند و روز اولی که آقای امیرعبداللهیان رای اعتماد گرفت، همان روز جلسه‌ای را در وزارت خارجه گذاشت و صرفا درباره موضوع تامین واکسن بود.

خطیب‌زاده ادامه داد: امروز اگر هیچ دغدغه‌ای نسبت به تامین واکسن نمی‌بینید، یکی از دلایلش این است که با قدرت و قوت تمامی سفارتخانه‌های ما در خارج از کشور و تمامی دستیاران و مدیران کل وزارت خارجه مامور شدند از تمامی توان خود استفاده کنند که واکسن تامین شود و در کمترین زمان ممکن محقق شد و الان در نقطه‌ای قرار داریم که این نقطه افتخار ملی برای ایران است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره وضعیت ۹ تبعه ایرانی گرفتار شده در سوریه نیز بیان کرد: ۹ ایرانی که به خاطر مشکلاتی بعد از ورود به ترکیه دستگیر شده بودند و به خاطر اظهارات خودشان به عنوان کرد‌های سوریه تحویل ارتش آزاد و جبهه النصره شدند. کار دقیقی باید در این زمینه انجام می‌شد. حال اتباع ما در هر کجا گرفتار شده باشند برای ما مهم است. با کمک سفارتخانه‌های ایران در آنکارا و دمشق و دولت ترکیه این مسئله را حل کنیم و آن‌ها دیروز آزاد و وارد ایران شدند.
وی ادامه داد: در داخل جمهوری اسلامی ایران نهاد‌های امنیتی و اطلاعاتی کمک شایانی به وزارت خارجه کردند و در تمامی این روز‌ها هماهنگی بسیار خوبی در جریان بود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: به اتباع ایرانی هشدار داده و می‌دهم که در دام گروه‌هایی که قاچاق انسان می‌کنند قرار نگیرند، حالا چه در مرز‌های ما در غرب یا مرز‌هایی در اروپا برای ورود به اروپا. هیچ گروهی از این گروه‌ها که توسط مجموعه‌های سازمان یافته قاچاق انسان انجام می‌شود نبوده که آخر به مشکلاتی برنخورد و جان عزیزان از دست نرود و یا این‌که در شرایط سخت ناگواری مجبور شویم آن‌ها آزاد کنیم. هشدار برادرانه می‌دهم که هموطنان ما در دام این سوداگران جان قرار نگیرند که مجبور نشویم این چنین وارد داستان شویم.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر هفته پیش وزیر راه به عراق و توافق حاصله در خصوص راه آهن شلمچه - بصره و این‌که طرف عراقی بعد از این سفر خبر را تکذیب کرد، نیز اظهار داشت: موضوع راه آهن شلمچه - بصره موضوع خاص هر دو طرف است و ما در کریدور جنوب - شمال و کریدور شرق - غرب در حال تکمیل این راه‌های مواصلاتی هستیم. اتصال این راه‌های مواصلاتی نه تنها به نفع ایران و کشور‌های همسایه است بلکه کل منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و دچار تحول در رفت و آمد می‌کند. در برخی حوزه‌ها با سرعت بیشتری جلو رفتیم و در حوزه راه آهن شلمچه - بصره در عراق در تملک سرزمین‌ها در انتخاب پیمانکار و در برخی موضوعات کندی بوده که هم مسائل قانونی در طرف عراقی و هم مسائل بورکراتیک. در سفرم به عراق موضوع را پیگیری کردیم و در سفر‌های بعدی در دولت سیزدهم و هم در سفر فؤاد حسین به تهران این موضوع پیگیری شد. در نقطه‌ای قرار داریم که امروز می‌توانیم بگوییم بیش از هر زمانی به عملیاتی شدن قسمت عراق این راه آهن نزدیک شدیم که می‌تواند منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره مسیر ترانزیتی ایران با امارات و احتمال جایگزین شدن عراق در این طرح نیز اظهار داشت: این خبر را در یکی از سایت‌های خبری دیدم و به نظرم ترجمه اشتباهی بوده است. اظهارنظر را بگذاریم وقتی که دقیق‌تر روشن شود.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره کمرنگ بودن حضور ایران در سوریه گفت: روابط دو کشور راهبردی است و سفر اخیر وزیر خارجه سوریه به تهران هم در موضوعات مختلف بیشترین همگرایی مواضع را داریم. چندین نمایشگاه اقتصادی داریم برای اولین بار بهد از سال‌ها توریسم مذهبی را آغاز کردیم. نه تنها در هیچ حوزه‌ای توقف نیست بلکه شاهد جهش هستیم