جزئیات پیامد‌های منفی آزاد سازی واردات خودرو به صورت بدون انتقال ارز

به گزارش مجله خبری نگار ۲۴ شهریورماه امسال طرح ساماندهی بازار خودرو که از مجلس دهم کلید خورده بود در نهایت با اعمال اصلاحاتی در مجلس یازدهم به تصویب نمایندگان مجلس رسید.

در ماده ۴ این طرح که دارای ۴ تبصره است " هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به‌ازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو یا سایر کالا‌ها و خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرومحرکه و یا از طریق واردات بدون انتقال ارز نسبت به واردات خودروی تمام‌برقی یا دونیرویی (هیبریدی) و یا واردات خودروی بنزینی یا گازسوز با برچسب انرژی ب و بالاتر و یا دارای شاخص ایمنی سه‌ستاره و یا بالاتر برحسب گواهی‌های استاندارد معتبر معادل ارزش صادراتی خود اقدام نماید".

علاوه بر این در تبصره یک این ماده آمده است نباید هیچ تعهد ارزی جدیدی برای دولت ایجاد شود همچنین سقف تعداد خودرو‌های مجاز وارداتی، هر شش ماه یک بار توسط شورای رقابت و براساس میزان کمبود عرضه نسبت به تقاضای مؤثر خودروی سواری طی یک سال گذشته تعیین می‌شود.

با گذشت یک هفته از ارسال این طرح در نهایت بنابر گزارش مجمع تشخیص مصلحت نظام، موادی از مصوبه مجلس درباره آزادسازی واردات خودرو مغایر با قانون شناخته شد.

طبق اعلام هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان" ارزیابی اعضای شورای نگهبان نسبت به این مصوبه در یکی دو مورد ابهاماتی داشت. در یک قسمت این مصوبه درباره واردات و نحوه انتقال ارز است که از مجلس خواستیم که این موضوع دقیق‌تر و شفاف‌تر بیان شود".

در حال حاضر طرح مجلس برای دومین بار با مخالفت شورای نگهبان در تصویب آن روبه رو شده و باید همچنان مورد اصلاحات لازم قرار گیرد. علاوه بر این دیدگاه فعالان بازار و کارشناسان خودرو هم به این طرح خوشبینانه نیست و تأثیرگذاری آن را مثبت نمی‌دانند در ادامه این مطلب بخشی از ایرادات طرح واردات خودرو مجلس عنوان شده است.

(ایجاد مشکلات، معضلات و بحران‌های ناشی از آزاد سازی واردات خودرو به صورت بدون انتقال ارز)

افزایش قیمت ارز در بازار:

افراد حقیقی و حقوقی به روش‌های غیر قانونی و غیر رسمی (خارج از سیستم و نظارت بانک مرکزی) با پرداخت ریال در داخل کشور، ارز مورد نظر را در خارج خریداری و در قالب واردات بدون انتقال ارز، خودرو را وارد می‌کنند؛ لذا با افزایش تقاضای ارز در بازار غیر رسمی به شدت قیمت آن افزایش خواهد یافت.

تقویت و افزایش صادرات به صورت قاچاق:

تولید غیر رسمی و غیر قانونی ارز در خارج از کشور و مصرف آن ارز به صورت واردات بدون انتقال ارز و تحقق سازمان یافته پولشویی و تطهیر پول‌های کثیف.
در روش رسمی یک شرکت با مدارک قانونی کالا را صادر و در قبال صادرات به بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی متعهد به رفع تعهد ارزی و استرداد ارز حاصل از صادرات جهت رفع نیاز‌های ارزی کشور برای واردات می‌باشد. درحالی که صادرات غیرقانونی برعکس این موضوع می‌باشد.

رویای خیال ورود سرمایه گذاران خارجی:

هیچگاه سرمایه گذار خارجی (ایرانی و غیر ایرانی) دارایی ارزی خود را تبدیل به ریال نخواهد نمود چرا که امکان تبدیل مجدد آن به ارز و خروج از کشور به صورت قانونی امکانپذیر نخواهد بود.

ایرانی‌های دارای ارز در خارج از کشور:

این دسته از افراد یا به صورت قانونی و یا صادرات، دارای ارز می‌باشند که به صورت قانونی امکان فروش نزدیک به قیمت آزاد (سنا) دارند و متعهد به استرداد آن می‌باشند.

البته در برخی از موارد این دسته از افراد یا به صورت غیر قانونی (قاچاق یا پولشویی) دارای ارز شده اند که دقیقا با واردات بدون انتقال ارز و ایجاد بازار سفته بازی و دلالی ارز مربوطه را با پولشویی قانونی وارد کشور می‌نمایند.

بازار ارز‌های دیجیتال:

ایجاد شبکه موازی با بانک مرکزی به صورت کاملا غیر قانونی با پرداخت ریال به روش‌های نامتعارف (که اثر و رد مالیاتی نداشته باشد) و خرید ارز دیجیتال و واردات خودرو به صورت بدون انتقال ارز.

واردات خودرو در مقابل صادرات خودرو و قطعات خودرو

تاکنون در طول ده ساله گذشته صادرات خودرو که صرفا به دو الی سه کشور دارای روابطه حسنه سیاسی آنهم به تعداد بسیار محدود با سوبسید‌های قابل توجه انجام می‌شود که به نوعی نشان از شعاری بودن صادرات خودرو دارد. این در حالی است که کشور چین با ۳۰ میلیون دستگاه تولید، صادرات کمتر از یک میلیون دستگاه در سال دارد.

بخش عمده‌ای از تولید خودرو کشور در کلیه سطوح چه سازندگان قطعات و چه تولیدکنندگان خودرو وابسته به مواد اولیه خارجی است. البته این موضوع به استثنای دو سه مدل خودرو که از سال ۷۵ کماکان عرضه میشود و هیچ جایگاهی در عرصه بین المللی با وجود غول‌های خودرویی جهانی و همچنین خودرو سازی جهان (چین) ندارد.

عدم امکان ورود شرکت‌های فعال و دارای دفاتر قانونی به واردات خودرو به صورت بدون انتقال ارز به دلیل عدم امکان ثبت خرید و تامین ارز و کلیه فرایند‌های اجرایی در دفاتر خود.

مدافعین آزاد سازی واردات:

به نظر می‌رسد با اجرای این طرح کسی که در ترکیه خرید ملک دارد ریال را تبدیل به ارز می‌کند حال آنکه واردات خودرو که با موجودی دارایی ارزی خود در خارج انجام میدهد ارز خود را تبدیل به ریال می‌کند.

به فرض محال در صورت صادرات خودرو و قطعات خودرو خودروسازان و قطعه سازان به سمت واردات و عدم انگیزه آن‌ها در توسعه فعالیت‌های تولیدی خود هدایت می‌شوند.
همچنین تقویت بازار دلالی و واسطه گری و سوداگری با ایجاد بازار غیر رسمی و غیر قانونی خرید و فروش ارز و ایجاد امضا‌های طلایی در کلیه فرایند‌های اجرایی مرتبط با سازمان‌های ذیربط واردات از مرحله سفارش گذاری تا پلاک را باید از جمله مشکلات اجرای طرح پیشنهادات مجلس برای واردات خودرو عنوان کرد.