چالش بزرگ کامیون‌های ایرانی برای خروج از مرز

به گزارش مجله خبری نگار،در مرز‌های زمینی با مشکلات مدیریتی جدی روبه‌رو هستیم. تعدد دستگاه‌ها و نبود مدیریت واحد موجب شده هر دستگاه ساز خود را بزند و این موضوع یکی از چالش‌های بزرگ حوزه لجستیک است.

در حالی که بخشی از کامیون‌های صادراتی تا یک هفته پشت مرز‌ها متوقف می‌مانند، مدیرکل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت می‌گوید تعدد نهاد‌های تصمیم‌گیر و نبود مدیریت واحد در مرزها، هزینه‌های حمل‌ونقل را چندبرابر کرده و نفس صادرات را گرفته است؛ تا زمانی که لجستیک کشور تقویت و مدیریت مرز‌ها یکپارچه نشود، نمی‌توان از رقابت‌پذیری صادرات ایران سخن گفت.

محمدعلی امامی - مدیر کل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت، با بیان اینکه در حوزه تجارت خارجی چند موضوع مهم وجود دارد که صرف‌نظر از نوع کالای صادراتی، باید هم از سوی حاکمیت و هم صادرکننده و سیاست‌گذار به آن توجه شود، تصریح کرد: مسائل گمرکی، لجستیکی، بهداشتی و فنی مواردی هستند که در قالب استاندارد‌های مختلف مطرح می‌شوند. صادرکننده نیز علاوه بر این موارد، باید به بازاریابی و دیگر جنبه‌های تجاری توجه کند، هرچند نقش سازمان توسعه تجارت در این بخش محدود است.

امامی با اشاره به اهمیت کاهش هزینه‌های لجستیکی در افزایش توان رقابت کالا‌های ایرانی گفت: هرچقدر بتوانیم هزینه حمل‌ونقل را کاهش دهیم، تأثیر مثبتی بر رقابت‌پذیری محصولات ما در بازار‌های جهانی خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر حمل کالا با ریل سه هزار دلار هزینه داشته باشد و حمل هوایی هزار دلار، طبیعتاً مسیر دریایی می‌تواند مزیت رقابتی بیشتری ایجاد کند.

متاسفانه از نظر ناوگان دریایی، کشتی‌های تحت اختیار جمهوری اسلامی ایران از توان و فناوری کشتی‌های بین‌المللی برخوردار نیستند.

مدیر دفتر آماد سازمان توسعه تجارت در ادامه تصریح کرد: در تجارت خارجی ایران حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد صادرات از طریق دریا و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مسیر‌های غیر دریایی انجام می‌شود. در حوزه دریایی با چالش‌هایی مواجه هستیم که بخشی از آن به محدودیت‌ها و موانع ناشی از تحریم‌ها بازمی‌گردد. این تحریم‌ها اجازه نمی‌دهد از تمام ظرفیت بنادر استفاده کنیم و ناچاریم بخشی از کالا‌ها را از طریق بنادر دیگر و با کشتی‌های کوچک‌تر صادر یا وارد کنیم.

او تاکید کرد: بنادر کشور از نظر امکانات فیزیکی وضعیت مطلوبی دارند، اما متاسفانه از نظر ناوگان دریایی، کشتی‌های تحت اختیار جمهوری اسلامی ایران از توان و فناوری کشتی‌های بین‌المللی برخوردار نیستند. در مجموع، وضعیت ایران در بخش دریایی نسبت به بخش زمینی بهتر است، اما تحریم‌ها مانع استفاده کامل از این ظرفیت‌ها می‌شود. امیدواریم این محدودیت‌ها هرچه زودتر برطرف شود.

امامی با اشاره به چالش‌های حمل‌ونقل جاده‌ای گفت: در مرز‌های زمینی با مشکلات مدیریتی جدی روبه‌رو هستیم. تعدد دستگاه‌ها و نبود مدیریت واحد موجب شده هر دستگاه ساز خود را بزند و این موضوع یکی از چالش‌های بزرگ حوزه لجستیک است. گاهی کامیون‌های ما تا هفت روز پشت مرز‌ها معطل می‌مانند که این مسئله نه تنها هزینه حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد بلکه تأثیر منفی بر صادرات کشور دارد.

وی با بیان اینکه در حوزه دریایی نیاز به توسعه داریم، تصریح کرد: با توجه به تحریم‌ها، این توسعه باید هم زمان با افزایش حجم صادرات باشد تا اثرگذار شود، اما در حال حاضر میزان افزایش کالا به حدی نیست که کشتی‌ها در بنادر معطل بمانند. در شرایط فعلی، اولویت اصلی ما باید رفع مشکلات بخش ریلی و جاده‌ای باشد. ما نیاز به تقویت ناوگان ریلی، افزایش تعداد واگن و لوکوموتیو و نیز بهبود مدیریت در پایانه‌های مرزی داریم.

واقعیت این است که به دلیل پایین بودن سطح فناوری و تکنولوژی تولید، بسیاری از بازار‌های جهانی را از دست داده‌ایم.

مدیر کل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت تاکید کرد: وقتی کامیون‌ها پشت مرز‌ها متوقف می‌شوند، هزینه نگهداری و توقف نیز به هزینه حمل اضافه می‌شود که همگی تأثیر منفی بر صادرات دارد. البته شرایط مرز‌ها یکسان نیست و باید به تفکیک بررسی شود. ممکن است یک مرز وضعیت مناسبی داشته باشد، اما مرز دیگر مشکلات جدی داشته باشد. در مجموع، دغدغه اصلی ما در حال حاضر مدیریت مرز‌ها است.

او با اشاره به تفاوت میان صادرات و واردات خاطرنشان کرد: محصول صادراتی باید بر اساس استاندارد‌های کشور مقصد تولید شود، در حالی که در واردات، ملاک استاندارد‌های داخلی است؛ بنابراین باید هدف مشخص شود تا بتوان استاندارد مناسب را رعایت کرد. کشور هدف تعیین‌کننده نوع و سطح استاندارد است. برای نمونه، کالایی که چین برای بازار آمریکا تولید می‌کند کیفیت بسیار بالایی دارد، در حالی که ممکن است برای کشور‌های دیگر، سطح کیفیت متفاوت باشد.

امامی گفت: در حوزه تولید باید کیفیت محصولات خود را ارتقا دهیم. واقعیت این است که به دلیل پایین بودن سطح فناوری و تکنولوژی تولید، بسیاری از بازار‌های جهانی را از دست داده‌ایم. این مسئله در بخش کشاورزی به‌ویژه در زمینه بسته‌بندی و حمل‌ونقل محصولات به وضوح دیده می‌شود. محصولات کشاورزی ما به دلیل بسته‌بندی نامناسب و حمل‌ونقل غیراستاندارد از کیفیت لازم برای بازار‌های هدف برخوردار نیستند. در بخش محصولات شیمیایی نیز تقریباً فقط بازار چین را در اختیار داریم.

وی از همکاری‌های این سازمان با نهاد‌های تخصصی خبر داد و گفت: ما در حال اجرای همکاری‌ها و هماهنگی‌هایی با انجمن‌های آزمایشگاهی و برخی دستگاه‌های دولتی هستیم تا محصولات صادراتی کشور از نظر کیفیت و استاندارد در سطح مطلوبی قرار گیرند. در حوزه الزامات فنی نیز به دنبال امضای تفاهم‌نامه با انجمن‌ها هستیم تا به‌عنوان بازو‌های فکری و اجرایی ما عمل کنند. همچنین در حوزه حمل‌ونقل به‌ویژه در مدیریت مرزها، در تلاشیم تا برای ایجاد مدیریت واحد اقداماتی صورت گیرد.

امامی در پایان صحبت‌های خود گفت: رایزنان بازرگانی ایران در کشور‌های مختلف نیز در پی جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل هستند تا از این طریق شرایط بهتری برای تجارت خارجی کشور فراهم شود. واقعیت این است که رایزنان ما تلاش خود را انجام می‌دهند، اما باید مجموعه‌ای از دستگاه‌ها به صورت هماهنگ با یکدیگر فعالیت کنند تا نتایج مطلوب حاصل شود.