به گزارش مجله خبری نگار/دانشمندان آمریکایی ناسا با استفاده از دستگاه MAVEN برای اولین بار مستقیماً فرآیند کلیدی پاشش جوی را که جو متراکم مریخ را نابود کرده و این سیاره را غیرقابل سکونت کرده است، ثبت کردند. این مطالعه در مجله علمی Science Advances (SciAdv) منتشر شده است.
طبق شواهد زمینشناسی، مریخ زمانی رودخانهها، دریاچهها و شاید حتی دریاهای کمعمق داشته است. اما برای پشتیبانی از آب مایع، به جو غلیظی نیاز داشته است که به تدریج ناپدید شده است. دانشمندان مدتهاست گمان میکنند که باد خورشیدی، جریانی از ذرات باردار از خورشید، مقصر است که به معنای واقعی کلمه پوسته گازی مریخ را "به اطراف" میراند.
مشخص شد که سازوکار کلیدی این فرآیند، کندوپاش است: یونهای پرانرژی باد خورشیدی با اتمهای خنثی در جو برخورد میکنند و انرژی کافی را به آنها منتقل میکنند تا بر گرانش سیاره غلبه کنند.
شانون کوری، مدیر ماموریت MAVEN، گفت: «مثل این است که گلوله توپی به استخر شنا برخورد کند. یونهای سنگین، مولکولها را از جو بیرون میاندازند و آنها را به فضا پرتاب میکنند.»
برای تأیید این فرضیه، دانشمندان از آرگون، یک گاز بیاثر که به عنوان یک نشانگر ایدهآل برای کندوپاش عمل میکند، استفاده کردند. دادههای MAVEN نشان داد که غلظت آن در ارتفاعاتی که باد خورشیدی جو را بمباران میکند، به شدت افزایش مییابد و تلفات آن چهار برابر بیشتر از پیشبینیهای مدلها است.
این پاشش به ویژه در طول طوفانهای خورشیدی شدید است. این نشان میدهد که میلیاردها سال پیش، زمانی که خورشید فعالتر بود و مریخ میدان مغناطیسی خود را از دست داده بود، این فرآیند بسیار سریعتر بوده و باعث تسریع از دست رفتن آب و هوا شده است.
این کشف تأیید میکند که کندوپاش نقش تعیینکنندهای در تغییر آب و هوای مریخ داشته است. بدون محافظت میدان مغناطیسی، این سیاره در برابر تشعشعات خورشیدی آسیبپذیر شد و منجر به از دست رفتن برگشتناپذیر سکونتپذیری آن شد.