کابوس بی‌خانمانی در پساجنگ سرزمین‌های اشغالی

به گزارش مجله خبری نگار، «بزرگ‌ترین ترسمان این است که بخواهیم در خیابان‌ها بخوابیم» این را یکی از ساکنان سرزمین‌های اشغالی با گذشت دو هفته از جنگ اخیر ایران و اسرائیل در گفت‌و‌گو با الجزیره بیان داشت.

جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی باعث آسیب جدی به زیرساخت‌ها و بازار مسکن اسرائیل شده است. بیش از ۱۵۰ ساختمان در شهر‌های حیفا، رامات‌گان و نواحی شمالی اسرائیل به‌طور کامل غیرقابل سکونت شده و نیاز به تخریب دارند.

بر اثر جنگ، بیش از ۱۸ هزار اسرائیلی بی‌خانمان شده‌اند. بیش از ۴۱ هزار درخواست خسارت به نهاد‌های بیمه و سازمان‌های حمایتی ارائه شده است که نشان از گستردگی خسارات وارد شده به املاک و دارایی‌ها دارد.

دولت اسرائیل مجبور به تمدید اقامت رایگان آوارگان در هتل‌ها و مراکز اسکان موقت شده که روزانه هزینه‌های مالی هنگفتی به بار می‌آورد.

برآورد‌های اولیه خسارات اقتصادی، نظامی و زیرساختی این جنگ از یازده میلیارد دلار فراتر رفته و بازسازی آن سال‌ها به طول خواهد انجامید.

با وجود پایان رسمی جنگ اخیر ایران و اسرائیل، فشار‌های روانی و اقتصادی ناشی از بی‌خانمانی و تخریب زیرساخت‌ها همچنان ادامه دارد و دولت برای تأمین اسکان موقت و حمایت از آسیب‌دیدگان با چالش‌های مالی سنگین روبروست.

ساکنان مناطق آسیب‌دیده با بحران مسکن و کمبود امکانات رو‌به‌رو هستند. یکی از ساکنان در گزارش‌ها گفته است: «مدت زمانی که می‌توانیم در هتل‌ها بمانیم تا نیمه این ماه است و باید به سرعت خانه‌ای پیدا کنیم. هیچ کس کمکی نمی‌کند تا مقصدت را پیدا کنی. یک ماه پیش قیمت‌ها ۴ هزار شِکِل بود و حالا به ۷۵۰۰ رسیده است. اینکه بخواهم در خیابان‌ها به سر ببرم بزرگ‌ترین ترس من است.»

این نگرانی‌ها بازتاب مشکلات جدی در پیدا کردن مسکن، افزایش قیمت‌ها و نبود حمایت کافی از سوی دولت نتانیاهو است.

قبل از جنگ، بازار مسکن اسرائیل با مازاد عرضه مواجه بود، اما از زمان جنگ غزه این بازار با کاهش چشمگیر در شروع پروژه‌های ساخت‌وساز و کاهش مجوز‌های ساخت روبه‌رو است.

در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵، تنها ۱۷۳۰۰ واحد مسکونی جدید ساخته شده که نسبت به سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۴ کاهش ۱۱.۹٪ داشته است. همچنین، صدور مجوز‌های ساخت با ۳۴.۹٪ کاهش مواجه شده که نشان‌دهنده افت فعالیت‌های ساخت‌وساز در آینده است.

با وجود کاهش فروش، قیمت مسکن در برخی مناطق اسرائیل افزایش یافته است. در دو ماهه نوامبر و دسامبر ۲۰۲۴، قیمت مسکن در قدس اشغالی ۱.۲٪ و در منطقه مرکزی ۰.۳٪ رشد کرده است.

اما این افزایش قیمت‌ها همراه با کاهش توان خرید شهروندان است، چرا که نرخ بهره بالا و هزینه‌های سنگین وام‌های مسکن خرید خانه را برای بسیاری دشوار کرده است.

در بخش اجاره، نیز قیمت‌ها به شدت افزایش یافته‌اند؛ به‌ویژه در مناطق مرکزی و آسیب‌دیده که تقاضا برای واحد‌های مسکونی محدود، در حالی که عرضه جدید کاهش یافته است. این وضعیت فشار روانی و اقتصادی مضاعفی بر خانواده‌ها وارد می‌کند.

با وجود افزایش قیمت‌ها، کمبود مسکن در بسیاری از مناطق اسرائیل مشهود است. در تل‌آویو، میانگین اجاره یک آپارتمان تا هشت هزار شِکِل است که نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. این افزایش قیمت‌ها در حالی است که بسیاری از ساکنان قادر به تأمین مسکن مناسب نیستند.

موشک‌های ایران پایه‌های اقتصاد و اعتماد اجتماعی اسرائیل را به لرزه درآورده‌اند. کاهش چشمگیر پروژه‌های ساخت‌وساز، کمبود نیروی کار ماهر، و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های ساخت، همه نشانه‌های زخمی عمیق در بازار مسکن است. در حالی که قیمت‌ها جهش بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کنند، توان خرید شهروندان به شدت کاهش یافته و دریچه امید برای بسیاری به رویای خانه‌دار شدن بسته شده است.

تحلیل‌گران اقتصادی هزینه‌های ناشی از این جنگ کوتاه‌مدت و بحران‌های پی‌درپی را بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند؛ رقمی که فقط خسارت مالی نیست، بلکه زنگ خطری است برای فروپاشی ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رژیمی که تصور می‌کرد امنیتش غیرقابل نفوذ است. پیامد موشک‌های ایران فراتر از تخریب فیزیکی است؛ این حملات آتش زیر خاکستر بحران‌های درونی اسرائیل را شعله‌ور کرده و آینده‌ای پرابهام و پرتنش را رقم زده‌اند.