از کجا بفهمیم به بیش فعالی یا (ADHD) مبتلا هستیم؟

به گزارش مجله خبری نگار، اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم بیش فعالی عبارتند از: بی توجهی (ناتوانی در حفظ تمرکز)، بیش فعالی (حرکت بیش از حد که با محیط مناسب نیست) و تکانشگری (اعمال عجولانه که در لحظه بدون فکر رخ می‌دهد). ADHD یک اختلال مزمن و ناتوان کننده در نظر گرفته می‌شود و شناخته شده است که فرد را در بسیاری از جنبه‌های زندگی از جمله دستاورد‌های تحصیلی و حرفه‌ای، روابط بین فردی و عملکرد روزانه تحت تاثیر قرار می‌دهد. ADHD در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به عزت نفس و عملکرد اجتماعی ضعیف در کودکان شود. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است اعتماد به نفس ضعیف، حساسیت نسبت به انتقاد، و افزایش انتقاد از خود را تجربه کنند که احتمالاً ناشی از سطوح بالاتر انتقاد در طول زندگی است. توجه داشته باشید، ارائه و ارزیابی ADHD در بزرگسالان متفاوت است.

شناسایی علائم بیش فعالی

تخمین زده می‌شود که ۸.۴ درصد از کودکان و ۲.۵ درصد از بزرگسالان ADHD دارند. ADHD اغلب برای اولین بار در کودکان در سن مدرسه زمانی شناسایی می‌شود که منجر به اختلال در کلاس درس یا مشکلاتی در کار مدرسه شود. با توجه به تفاوت در نحوه بروز علائم، این بیماری در پسران بیشتر از دختران تشخیص داده می‌شود. با این حال، این بدان معنا نیست که پسران بیشتر به ADHD مبتلا هستند. این بیماری در پسران معمولاً با بیش فعالی و سایر علائم بیرونی ظاهر میشود، در حالی که دختران تمایل به عدم تحرک دارند.

انواع بیش فعالی در کودکان را مطالعه کنید.

مربی در حال آموزش به کودک |علائم بیش فعالی

تشخیص علائم بیش فعالی قبل از درمان

بسیاری از کودکان ممکن است در یک جا نشستن، انتظار نوبت، توجه، بی قراری و رفتار تکانشی مشکل داشته باشند. با این حال، کودکانی که علائم بیش فعالی دارند، از این نظر متفاوت‌اند که علائم بیش فعالی، تکانشگری، سازماندهی و یا بی توجهی آنها به طور قابل توجهی بیشتر از حد انتظار برای سن یا سطح رشد آنها است. این علائم منجر به رنج قابل توجهی می‌شود و باعث ایجاد مشکلاتی در خانه، مدرسه یا محل کار و روابط می‌شود. علائم مشاهده شده نتیجه نافرمانی فرد یا ناتوانی در درک وظایف یا دستورالعمل‌ها نیست.

انواع بیش فعالی

بر اساس انواع علائم، سه نوع ADHD می‌تواند رخ دهد:

بیماران عمدتاً بی توجه

بیماران عمدتاً بیش فعال- تکانشی

بیماران ترکیبی (ترکیبی از علائم بی توجه و بیش تکانشی)

تشخیص بر اساس وجود علائم پایدار است که در یک دوره زمانی رخ داده و در شش ماه گذشته قابل توجه است. در حالی که ADHD را می‌توان در هر سنی تشخیص داد، این اختلال از دوران کودکی شروع می‌شود.

نوع بی توجه

بی توجهی به چالش‌هایی با ماندن در کار، تمرکز و سازمان اشاره دارد. برای تشخیص این نوع ADHD، شش (یا پنج مورد برای افراد ۱۷ ساله یا بیشتر) مورد از علائم بیش فعالی زیر رخ می‌دهد:

به جزئیات توجه نمی‌کند یا در کار‌های مدرسه یا شغلی اشتباه می‌کند.

در تمرکز روی کار‌ها یا فعالیت‌ها، مانند سخنرانی، مکالمه یا مطالعه طولانی مشکل دارد.

به نظر می‌رسد وقتی با او صحبت می‌شود گوش نمی‌دهد (یعنی به نظر می‌رسد جای دیگری است).

دستورالعمل‌ها را دنبال نمی‌کند و تکالیف مدرسه، کار‌های خانه یا وظایف شغلی را کامل نمی‌کند (ممکن است کار‌ها را شروع کند، اما به سرعت تمرکز خود را از دست می‌دهد).

در سازماندهی کار‌ها مشکل دارد (مثلاً زمان را به خوبی مدیریت نمی‌کند؛ کار نامرتب دارد؛ ضرب الاجل را از دست می‌دهد).

از کار‌هایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارند، مانند تهیه گزارش‌ها و تکمیل فرم ها، اجتناب می‌کند یا دوست ندارد.

اغلب چیز‌هایی را که برای کار‌ها یا زندگی روزمره لازم است از دست می‌دهد، مانند اوراق مدرسه، کتاب، کلید، کیف پول، تلفن همراه و عینک.

به راحتی حواسش پرت می‌شود.

کار‌های روزانه مانند انجام کار‌های خانه و انجام کار‌ها را فراموش می‌کند. نوجوانان و بزرگسالان مسن‌تر ممکن است فراموش کنند که تماس‌های تلفنی، پرداخت صورت حساب‌ها و قرار ملاقات را فراموش کنند.

مداد رنگی‌های چیده شده روی هم | علائم بیش فعالی

نوع بیش فعال / تکانشی

بیش فعالی به حرکات بیش از حد مانند بی قراری، انرژی بیش از حد، ثابت ننشستن و پرحرف بودن اشاره دارد. تکانشگری به تصمیمات یا اقداماتی اشاره دارد که بدون فکر کردن به عواقب آن انجام می‌شود. برای تشخیص این نوع ADHD، شش (یا پنج مورد برای افراد ۱۷ ساله یا بیشتر) از علائم بیش فعالی به شرح زیر رخ می‌دهد:

بی قراری می‌کند یا با دست یا پا ضربه می‌زند، یا روی صندلی تکان می‌خورد.

قادر به نشستن نیست (در کلاس درس، محل کار).‌

می‌دود یا از جایی که نامناسب است بالا می‌رود.

قادر به بازی یا انجام فعالیت‌های اوقات فراغت به آرامی نیست.

همیشه در حال حرکت است، گویی توسط یک موتور هدایت می‌شود.

زیاد حرف میزند

قبل از اینکه سؤالی تمام شود، پاسخی را به زبان می‌آورد (مثلاً ممکن است جملات افراد را تمام کند، منتظر صحبت کردن در مکالمات نیستید).

به سختی در انتظار نوبت خود است، مثلاً در هنگام انتظار در صف.

حرف دیگران را قطع می‌کند یا به آنها نفوذ می‌کند (مثلاً مکالمات، بازی‌ها یا فعالیت‌ها را قطع می‌کند یا بدون اجازه از چیز‌های دیگران استفاده می‌کند). نوجوانان و بزرگسالان مسن‌تر ممکن است کار‌هایی را که دیگران انجام می‌دهند به عهده بگیرند.

نوع ترکیبی

این نوع ADHD زمانی تشخیص داده می‌شود که هر دو معیار برای هر دو نوع بی توجه و بیش فعال/تکانشی رعایت شود.

ADHD معمولاً توسط ارائه دهندگان سلامت روان یا ارائه دهندگان مراقبت‌های اولیه تشخیص داده می‌شود. ارزیابی روانپزشکی شامل شرح علائم از بیمار و مراقبان، تکمیل مقیاس‌ها و پرسشنامه‌ها توسط بیمار، مراقبین و معلمان، سوابق کامل روانپزشکی و پزشکی، سابقه خانوادگی و اطلاعات مربوط به آموزش، محیط و تربیت است. همچنین ممکن است شامل ارجاع برای ارزیابی پزشکی برای رد سایر شرایط پزشکی باشد.

توجه به این نکته مهم است که شرایط متعددی مانند اختلالات یادگیری، اختلالات خلقی، اضطراب، مصرف مواد، آسیب‌های سر، شرایط تیروئید و استفاده از برخی دارو‌ها مانند استروئید‌ها می‌توانند ADHD را تقلید کنند (Austerman, ۲۰۱۵). ADHD همچنین ممکن است با سایر شرایط سلامت روان، مانند اختلال نافرمانی مقابله‌ای یا اختلال سلوک، اختلالات اضطرابی و اختلالات یادگیری همراه باشد (Austerman, ۲۰۱۵). بنابراین، ارزیابی کامل روانپزشکی بسیار مهم است. هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری معمولی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. گاهی اوقات، بیماران ممکن است برای آزمایش‌های روان‌شناختی اضافی (مانند آزمایش‌های عصبی روان‌شناختی یا روان‌شناختی) ارجاع داده شوند یا ممکن است تحت آزمایش‌های کامپیوتری برای ارزیابی شدت علائم بیش فعالی قرار گیرند.

تخته‌ی سیاه | علائم بیش فعالی

شناسایی علل بیماری بیش فعالی

دانشمندان هنوز دلایل خاص ADHD را شناسایی نکرده‌اند. در حالی که شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که ژنتیک به ADHD کمک می‌کند و چندین ژن با این اختلال مرتبط هستند، هیچ ژن یا ترکیب ژن خاصی به عنوان علت این اختلال شناسایی نشده است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که بستگان افراد مبتلا به ADHD نیز اغلب تحت تأثیر قرار می‌گیرند. شواهدی از تفاوت‌های آناتومیکی در مغز کودکان مبتلا به ADHD در مقایسه با سایر کودکان بدون این بیماری وجود دارد. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به ADHD حجم ماده خاکستری و سفید مغز را کاهش می‌دهند و در حین انجام وظایف خاص، نواحی مختلف مغز را فعال می‌کنند (Pliszka، ۲۰۰۷). مطالعات بیشتر نشان داده است که لوب‌های فرونتال، هسته دمی و ورمیس مخچه مغز در ADHD تحت تاثیر قرار می‌گیرند (Tripp & Wickens, ۲۰۰۹). چندین عامل غیر ژنتیکی نیز با این اختلال مرتبط هستند، مانند وزن کم هنگام تولد، زایمان زودرس، قرار گرفتن در معرض سموم (الکل، سیگار، سرب و غیره) در دوران بارداری و استرس شدید در دوران بارداری.

روش‌های مختلف درمان بیش فعالی

درمان بیش فعالی معمولاً شامل ترکیبی از درمان و مداخله دارویی است. در کودکان پیش دبستانی و کوچکتر، رویکرد‌های توصیه شده شامل راهبرد‌های رفتاری در قالب آموزش مدیریت والدین و مداخله در مدرسه است. درمان تعامل والد-کودک (PCIT) یک روش درمانی مبتنی بر شواهد برای کمک به کودکان خردسال مبتلا به ADHD و اختلال نافرمانی مقابله‌ای است.

بسیاری از کودکان و خانواده‌ها بسته به اثربخشی درمان و تحمل دارو، می‌توانند گزینه‌های دارویی مختلف را به طور متناوب تغییر دهند. هدف از درمان، بهبود علائم بیش فعالی برای بازگرداندن عملکرد در خانه و مدرسه است.

درمان بیش فعالی کودکان در سن مدرسه

معلمان و کارکنان مدرسه می‌توانند به والدین و پزشکان اطلاعاتی برای کمک به ارزیابی رفتار و مشکلات یادگیری ارائه دهند و می‌توانند در آموزش رفتاری کمک کنند. با این حال، کارکنان مدرسه نمی‌توانند ADHD را تشخیص دهند، در مورد درمان تصمیم بگیرند یا از دانش آموز بخواهند برای حضور در مدرسه دارو مصرف کند. فقط والدین و سرپرستان می‌توانند این تصمیمات را با پزشک مراقبت‌های بهداشتی کودک بگیرند.

درمان بیش فعالی در بزرگسالان

بسیاری از کودکانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده می‌شوند، در ادامه زندگی خود معیار‌های این اختلال را برآورده می‌کنند و ممکن است اختلالاتی را نشان دهند که نیاز به درمان مداوم دارند. با این حال، گاهی اوقات تشخیص ADHD در دوران کودکی نادیده گرفته می‌شود. بسیاری از بزرگسالان مبتلا به ADHD متوجه نمی‌شوند که به این اختلال مبتلا هستند. ارزیابی جامع معمولاً شامل مرور علائم بیش فعالی در گذشته و اکنون، معاینه پزشکی و تاریخچه، و استفاده از مقیاس‌ها یا چک‌لیست‌های رتبه‌بندی بزرگسالان است. بزرگسالان مبتلا به ADHD با دارو، روان درمانی یا ترکیبی درمان می‌شوند. استراتژی‌های مدیریت رفتار، مانند راه‌هایی برای به حداقل رساندن حواس‌پرتی‌ها و افزایش ساختار و سازماندهی، و حمایت اعضای نزدیک خانواده نیز می‌تواند مفید باشد.