مناطق حفاظت مشارکتی، گامی موثر در رشد حیات وحش

به گزارش مجله خبری نگار، اگر منابع طبیعی کشور را ثروت ملی بدانیم که در دل این ثروت انواع فلزات گران‌بها قرار دارد، یک نقاطی در منابع طبیعی حکم الماس و یاقوت را داشته که مکان‌های ویژه حفاظت شده اعلام می‌شوند و در طبقه‌بندی چهارگانه محیط زیست قرار می‌گیرند.

در کشور ما حدود ۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار عرصه حفاظت شده و شکار ممنوع وجود دارد که در مقابل این عرصه پهناور فقط ۳ هزار محیط‌بان داریم یعنی به طور متوسط هر ۶ هزار هکتار را یک نفر محیط‌بان می‌تواند محافظت کند.

سازمان محیط زیست، چون از نظر کمی و کیفی جوابگوی حفاظت کافی از این مناطق نیست، در این چند سال رویکرد خود را تغییر داده است و بنا دارد که در یک چارچوب قانونی به کمک جوامع محلی این حفاظت را تقویت کند.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اظهار کرد: استان اصفهان به واسطه ویژگی‌های اقلیمی نهفته، از تنوع زیستی خیلی بالایی برخوردار است که حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار عرصه حفاظت شده جز مناطق چهار‌گانه بوده و ۷۰۰ هزار هکتار منطقه شکار ممنوع است.

وی افزود: در این استان مناطقی که پتانسیل و ظرفیت بالای حفاظتی دارند، اما تحت مدیریت محیط زیست استان قرار نگرفته‌اند، بسیار زیاد است که به دلیل گستردگی و پراکندگی این عرصه‌ها و همچنین کمبود نیروی انسانی و تجهیزات در محیط زیست و منابع طبیعی، باید از توان و ظرفیت‌های مردمی استفاده شود.

لاهیجان‌زاده تصریح کرد: در حفاظت مشارکتی، به دلیل اینکه مردم خودشان را در قبال عرصه طبیعی مسؤول می‌بینند، آمار رشد گونه‌های جانوری و گیاهی به شدت افزایش پیدا کرده و نتایج درخشانی رقم خورده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان تأکید کرد: بهتر است بجای عنوان قرق‌های اختصاصی از مناطق حفاظت مشارکتی استفاده کنیم چرا که قرار است با مشارکت جوامع محلی از عرصه‌های طبیعی حفاظت کنیم و این به معنای اختصاص بخشی از طبیعت به افراد یا بخش خصوصی نیست بلکه استفاده از ظرفیت مردمی برای احیا و رشد محیط زیست کشور است.

کوه پرویز، منطقه منحصر به فرد محیط زیست نایین

شهرستان نایین دارای تنوع زیستی بسیار غنی و دارای اهمیت ملی و جهانی است که پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد و پناهگاه کوه بزرگی از مناطق تحت حفاظت و مدیریت این شهرستان بوده و بخش بزرگی از پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاه‌کوه نیز در حوزه جغرافیایی نایین قرار دارد.

برخورداری از حیات وحش غنی و بسیار متنوع شامل ۷۳ گونه انواع پستاندار، ۳۳ گونه انواع خزنده، ۱۶ گونه انواع پرنده بومی، ۱۴۳ گونه انواع پرنده مهاجر و انواع بندپایان و حشرات، پوشش دادن طیف متنوعی از گونه‌های نادر، کمیاب و در خطر انقراض جانوری کشور به ویژه یوزپلنگ، شاه روباه، گربه شنی، جبیر، هوبره، زاغ بور، وارانوس، بحری، بالابان و عقاب طلایی، وجود شرایط بکر و دست نخورده در اغلب مناطق و عدم وجود فعالیت‌های ناموزون و معارض انسانی از امتیازات ویژه و کم‌نظیر طبیعت نایین برای توسعه توریسم و تحقق اهداف زیست محیطی از جمله احیای گونه‌های شاخص جانوری کشور و مطالعات پژوهشی اکولوژیک است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان در ادامه گفتگو بیان کرد: منطقه کوه پرویز نایین از نظر کل، بز، قوچ و میش و انواع گونه‌های پرندگان همچون کبک، یک زیستگاه منحصر به فرد است و، چون فاصله کمی تا منطقه حفاظت شده عباس‌آباد دارد می‌تواند به عنوان پشتیبان باشد، اما حتماً باید تحت یک حفاظت محلی قرار بگیرد.

وی ادامه داد: این منطقه واقعاً فوق العاده است که با ورود مردم به مباحث آموزشی و حفاظتی آمار شکار به شدت پایین آمده و آمار حیات وحش خیلی خوب رشد کرده و این نشان‌دهنده تأثیر مشارکت محلی است.

لاهیجان‌زاده با اشاره به اینکه پیگیر مجوز‌های این منطقه هستیم، گفت: چهار منطقه در حوزه شهرستان نایین مشخص شده است، دو منطقه در بخش انارک و دو عرصه در بخش مرکزی قرار دارد که این مناطق می‌توانند تکمیل‌کننده آن حلقه حفاظتی محیط زیست در منطقه باشند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان عنوان کرد: به دلیل استقبال بسیار خوب مردم انارک برای حفاظت از این ثروت ملی، سرمحیط‌بانی این بخش راه‌اندازی شده است که اگر این قضیه برای ۳ منطقه دیگر نیز رقم بخورد، می‌تواند یک الگویی برای کل کشور باشد.

وی ادامه داد: دو استان یزد و کرمان آغازگر حفاظت مشارکتی در کشور بودند که البته بخش خصوصی به میدان آمده و با کمک مردم محلی حفاظت را انجام می‌دهد، اما در نایین این حفاظت تماماً به همت مردم شکل گرفته است و باید این اتفاق به وقوع بپیوند که تمام عرصه‌های باقی مانده استان را به کمک جوامع محلی حفاظت کنیم.

لاهیجان‌زاده تصریح کرد: اینکه یک منطقه‌ای تحت حفاظت قرار بگیرد، مسائل حقوقی و قانونی زیادی را بر آن مترتب می‌کند و به واسطه این پشتوانه قانونی است که مناطق طبیعی ما پایدار باقی مانده‌اند.