گامی تازه برای همکاری‌های ۲۰ ساله

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های گذشته «نگاه به شرق» را در دستور کار سیاست خارجه خود قرار داده است. شاهد مثال هم کم نیست؛ چین و روسیه سرانجام پس از ۱۵ سال، عضویت کامل ایران در «سازمان همکاری شانگهای» را پذیرفته‌اند و قرارداد ۲۵ ساله میان ایران و چین هم در فروردین ۱۴۰۰ میان وزیران خارجه ایران و چین به امضا رسید، اما ایران پیش از چین، با روسیه قرارداد راهبردی داشت و آن ماجرا قدیمی‌تر از این‌هاست. در واقع، قرارداد ۱۰ ساله مشارکت راهبردی میان ایران و روسیه، در سال ۱۳۷۹ خورشیدی، در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی میان تهران و مسکو امضا شده بود و از قضا و پس از دو بار تمدید ۵ ساله، سه سال قبل دوره‌اش تمام شد. مسئله‌ای که پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم بیشتر به آن توجه شد و یکی از محور‌های اصلی سفر دکتر رئیسی به روسیه نیز همین توافق ۲۰ ساله تهران و مسکو بود.

حالا و در تازه‌ترین خبر، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیر ارشد وزارت خارجه این کشور، در تازه‌ترین گفت و گوی خود در این باره خاطرنشان کرد: «مسکو و تهران آماده امضای توافق هستند و طرف ایرانی سال گذشته اصلاحات خود را برای ما ارسال کرد و ما هم به طور متقابل، اصلاحات و ملاحظات خود را برای آن‌ها فرستادیم.»

این مقام مسئول در میز آسیای وزارت خارجه روسیه افزود: «منتظریم ایرانی‌ها توافق‌های حاصل شده را مستند کنند و سند نهایی که حاوی اصلاحات مدنظر دو طرف است به روسای جمهوری ارائه شود تا آن‌ها درباره این که کی و چطور امضا شود، تصمیم بگیرند.»

کابلوف با بیان این که تهیه پیش نویس سند همکاری راهبردی بین تهران و مسکو با تاخیر مواجه نبوده است، افزود: «آن چه اتفاق افتاده، فرایند طبیعی حقوقی درباره یک توافق راهبردی ۲۰ ساله است.» موضوعی که پیش از این، کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه گفته بود که تهران انتظار دارد توافق همکاری‌های دوجانبه با مسکو، امسال امضا شود. در این میان هنوز مفادی از این توافق به رسانه‌ها درز پیدا نکرده است، اما برخی رسانه‌ها با اشاره به این که توافقات در حوزه نفتی و گازی و انجام پروژه‌های مشترک در حوزه‌های انرژی هسته‌ای و تجارت و کالا بخشی جدی از این توافق را به خود اختصاص خواهد داد، از همکاری‌های نظامی به عنوان بخش دیگری از این توافق‌ها خبر دادند.

در همین زمینه اغده ضرغام، تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه با انتشار یادداشتی در نشنال نیوز با عنوان «ایران با اتحاد خود با روسیه و چین چه اهدافی را دنبال می‌کند؟» به ارزیابی از این توافق ۲۰ ساله پرداخت. به باور وی انتظار نمی‌رود که توافق ایران و روسیه در مقیاس پیمان چین و ایران باشد، با این حال توافق مذکور پیامد‌های درخورتوجهی به همراه خواهد داشت. بر اساس این گزارش، روشن است که ایران از این موضوع سود زیادی خواهد برد. در واقع، در حالی که پیمان با چین مزایای نظامی و اقتصادی گران‌بهایی برای هر دو طرف -از جمله در زمینه صادرات نفت- داشته است، یک توافق جامع با روسیه ارزش افزوده عمیقی در سیاست‌های خاورمیانه‌ای را به همراه خواهد داشت. چنین توافقی می‌تواند در پروژه‌های منطقه‌ای ایران نیز مفید واقع شود؛ برای مثال، نفوذ ایران در سوریه که مستلزم همکاری گسترده با مسکو است.