مقاومت، پیروز صحنه سیاست عراق خواهد بود؟

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان-امیر مسروری: الرشید بر کرسی ریاست جمهوری عراق تکیه داد در حالی که خبر‌ها حکایت از آن دارد برهم صالح رئیس جمهوری پیشین عراق در مراسم معارفه حضور نداشت. لطیف جمال رشید در حالی وارد کاخ ریاست جمهوری شد که رئیس جمهوری قبل بر خلاف گذشته از او استقبال نکرد. الرشید نیز السودانی را مامور تشکیل کابینه کرد. در کنار این واقعه خبر‌های نگران کننده‌ای از پارلمان عراق برای الکاظمی منتشر می‌شود. بسیاری از نمایندگان عراق با اعلام افشاگری علیه کابینه الکاظمی و نیز طرح ممنوعیت خروج الکاظمی و کابینه اش رسما آن‌ها را متهم به فساد کردند. فساد دو و نیم میلیاردی که چند روز قبل هم منتشر شد شعله خشم مخالفان الکاظمی را بیش از پیش برافروخت. در چنین شرایطی چند نکته قابل تامل است.

الف) الکاظمی: باید اذعان کرد الکاظمی دیگر بر کرسی سیاستمداری عراق جایگاهی نخواهد داشت. او شانس خود را از دست داد. مردی که بدون پشتیبانی حزبی، رای اجتماعی و حمایت سیاسی بر کرسی نخست وزیری نشست و به هیچ کدام از تعهدات خود در برابر احزاب پاسخ نداد. احتمال این که الکاظمی در عراق ماندنی هم باشد کم است. اشتباهات فاحش او در یک سال گذشته مخالفان او را در وضعیت بهتری قرار داده و از طرفی حمایت داخلی او را در حداقل‌ترین شرایط ممکن قرار داده است. فراموش نشود در شهادت سرداران مقاومت الکاظمی مسئولیت بالاترین نهاد اطلاعاتی عراق را بر عهده داشت و اتهام نقش او در ترور شهیدان سلیمانی و ابومهدی همچنان باقی است. هرچند این اتهام اثبات نشده و نفی هم نشده است.

ب) الرشید: انتخاب الرشید و کنار رفتن برهم صالح شوک سنگینی به بارزانی و یاران غربی بود. هرچند برهم صالح از اتحادیه میهنی نامزد پست ریاست جمهوری شد، اما انتخاب مجدد او مورد حمایت جریان غربگرای اقلیم کردستان بود و این جریان تلاش خود را به کار گرفت تا صالح در پست ریاست جمهوری باقی بماند. انتخاب السودانی یکی از مهم‌ترین گره‌های سیاسی عراق را باز کرد و موجب شد طرح آمریکایی‌ها برای پایان دادن به یک دولت همسو با محور مقاومت از بین برود و به تعویق بیفتد.

ج) السودانی: وزیر دولت نوری مالکی و از یاران همیشگی جریان بیت شیعی است. فردی که نماینده ائتلاف شیعی مقاومت در مجلس است و با کنار زدن الکاظمی و جریان صدر به عنوان نخست وزیر مامور انتخاب کابینه برگزیده شد. با انتخاب السودانی جریان شیعی عراق مجدد متحد شد. هرچند جریان صدر با در پیش گرفتن سیاست «سکوت پیشرو» به دنبال آن هستند تقصیرات خود در بن بست سیاسی یک سال گذشته را برطرف کنند، اما بعید است با تقسیم کابینه میان احزاب، جریان صدر از قدرت خارج شوند و هیچ پست وزارتخانه‌ای را درخواست نکنند. با این حال باید اقرار کرد انتخاب السودانی برگ برنده جبهه مقاومت در خنثی سازی طرح فروپاشی آمریکایی هاست.

د) آمریکایی ها: آمریکایی‌ها از انتخاب الرشید و السودانی به طور ظاهری اعلام حمایت کردند. در عراق این اکثریت بیت شیعی هستند که کرسی نخست وزیری، ریاست جمهوری و ریاست پارلمان را انتخاب می‌کنند بنابراین منتخب این اکثریت با درنظر گرفتن ملاحظات شیعیان همسو با محور مقاومت خواهد بود. بر همین اساس طرح آمریکایی در مرحله اول بن بست سیاسی در انتخابات و در نتیجه تغییر قانون اساسی و به تبع آن خروج شیعیان از قدرت و بازسازی ساختار حاکمیت همانند دوران حزب بعث است. سیاستی که به طور حتم می‌تواند نظر اکثریت عراقی‌ها را نادیده بگیرد. خنثی سازی این طرح از روز ابتدای تشکیل دولت پسا بعثی مورد اهتمام جبهه مقاومت و همسایگان عراق بود. تا جایی که همکاری با بغداد برای مبارزه با داعش و نابودی آن قبل از انتخابات ۲۰۱۸ برهمین اساس برنامه ریزی شد. حال با تشکیل دولت مرکزی عراق، تلاش آمریکایی‌ها از سیاست «بن بست سیاسی» به «کارشکنی سیاسی» تغییر خواهد کرد. مواردی همچون برنامه ریزی مجدد برای افزایش استقلال اقلیم، سهم خواهی اقلیم کردستان در طرح‌های سیاسی، ایجاد فشار گسترده برای همکاری نکردن عراق با دولت ایران بر سر انرژی و تامین برق، انحلال حشدالشعبی و شبیه به آن دستور کار واشنگتن و همپیمانان منطقه‌ای آمریکا قرار خواهد گرفت.

ی) ایران: جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تشکیل دولت پس از حضور ارتش آمریکایی‌ها تنها یک خواست عمومی داشت «قدرت مردم عراق»؛ موضعی که بار‌ها از سوی مقامات عالی رتبه ایرانی نیز اعلام شد. این خواست به نتیجه نمی‌رسید مگر با خروج ارتش آمریکا و در نهایت جلوگیری از اشغال عراق توسط گروهک تروریستی داعش؛ در تمام این سال‌ها ایران از انتخاب هر فردی در کسوت نخست وزیر و ریاست جمهوری عراق حمایت کرده و هیچ گاه در انتخاب فرد یا افرادی مصداقی ورود نداشته است. پاسخ به این سوال را که ایران چرا چنین سیاستی در پیش گرفته است باید در سیاست اصلی کاخ سفید دنبال کرد. همان طور که بالاتر اشاره شد سیاست آمریکایی‌ها تشکیل ندادن دولت، تغییر قانون اساسی و حذف بیت شیعی از قدرت است. در برابر آن تشکیل دولت، برگزاری انتخابات در تاریخ مشخص و حل مشکلات دولت سیاست جمهوری اسلامی ایران بوده و هست. این جاست که می‌توان بازیگری تهران در بغداد را به نحو درستی دریافت.

آن چه در روز‌های آینده مهم است میزان سهم احزاب از کابینه السودانی و مشخص شدن نقش و جایگاه جریان صدر است. بعید است السودانی صدر را به عنوان اپوزیسیون پارلمانی بپذیرد و این جریان را از کابینه بیرون نگه دارد. البته پذیرش صدر در دولت نیز خود یک چالش جدی است که در جای خود نیازمند تحلیل است. با این حال باید اذعان کرد وضعیت عراق در شرایط کنونی برگ برنده‌ای دیگر از احزاب سیاسی محور مقاومت است و توانست یکی از مهم‌ترین سیاست‌های آمریکا در عراق را خنثی کند.