ظرفیت‌های آفریقا برای تجارت ایران؛ بررسی روابط اقتصادی ایران و قاره سیاه

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: ایران به‌طور جدی از سال گذشته نفوذ به بازار‌های آفریقایی را آغاز کرده است. صادرات ایران به کشور‌های آفریقای در ابتدای تابستان درحالی آب رفته که دولت به‌دنبال افزایش مبادلات اقتصادی و تجاری با کشور‌های آفریقایی است. در چهار‌ماهه نخست سال‌جاری آفریقای‌جنوبی با دو پله افت و نیجریه با سه پله افت در لیست باقی‌مانده و موزامبیک و سودان از این فهرست خارج شده‌اند.

پیشتر نیز ساحل‌عاج از لیست ۲۰کشور منتخب واردکننده کالا‌های ایران حذف شده بود، اما ایران همچنان به‌دنبال بازارگشایی در قاره سیاه است و به این منظور نیز چشم‌انداز صادراتی را تا سال‌۱۴۰۴ رسیدن به تجارت ۵ تا ۶‌میلیارد دلاری به قاره آفریقا اعلام کرده است. معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که تجارت ایران با شرق قاره آفریقا در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۱ برابر با حجم تجارت انجام شده در این منطقه قاره آفریقا، در تمام سال گذشته بوده است. 

به گزارش مجله خبری نگار، سیداحمدرضا علائی‌طباطبایی در پاسخ به این پرسش که دیپلماسی اقتصادی تا چه میزان نقش راهبردی در توسعه تجارت خارجی ایران داشته است؟ اظهار کرد: اقدامات انجام شده در حوزه تجارت خارجی، در واقع مجموعه تلاش‌ها، برنامه‌ها و اقداماتی است که تاثیر کوتاه‌مدتی نداشته و در بهترین حالت، در میان‌مدت و بلندمدت نتیجه‌بخش خواهد بود که در حوزه کاری‌مان، میان‌مدت زمانی بین یک تا دو سال بوده و بلندمدت زمان سه سال یا بیشتر از آن است.

وی افزود: در این مدت، برای توسعه تجارت با کشور‌های اولویت همکاری شماره یک تجاری با ایران، اقداماتی در خصوص رفع مشکلات زیر ساختی مانند ایجاد یا تقویت خطوط لجیستیکی صورت گرفته است. به‌طور مثال، در گذشته کانال لجستیک دریایی بین ایران و عمان وجود نداشته که در این مدت ایجاد شده است. مطمئنا در نگاه آماری نتایج این اقدام، نمی‌تواند در یکی دوماه خودش را نشان دهد و واقع‌بینانه این است که نیاز به زمان یکساله بوده که نتایج آن مشخص شود.

معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه پس از یک‌سال، اگر جهت‌گیری این اقدامات مثبت باشد و این مثبت ادامه‌دار باشد، می‌توان گفت که این تاثیر معنادار بوده است و اگر نوسانی باشد، یک زمان کم و یک زمان زیاد باشد، ممکن است تحت‌تاثیر عوامل دیگر قرار گرفته باشد، تاکید کرد: بحث‌مان عملکرد حوزه تجارت خارجه در یکسال گذشته است که می‌توان اعلام کرد در کشور‌های هدف‌مان، شاهد رشد معنادار به لحاظ آماری بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه رشد معنادار به لحاظ آماری یعنی رشدی که به دلایل عوامل تصادفی و غیرقابل تفسیر بوجود نیامده بلکه رشدی است که می‌توان آن را تفسیر و به‌عواملی که باعث رشد شده‌اند، مرتبط دانست، خاطرنشان کرد: امروز می‌توان مدعی شد که در کشور‌های حوزه اولویت یک، در یک‌سال شاهد رشد معنادار بوده‌ایم و امیدوارم این رشد در دوره زمانی میان‌مدت یعنی در سال آینده و در دوره زمانی بلندمدت یعنی تا پایان دولت سیزدهم و بعد از آن، تداوم داشته باشد.

علائی‌طباطبایی در پاسخ به این پرسش که رشد تجارت با عراق تا چه میزان بوده است؟، تاکید کرد: از نگاه کلان، شاید به‌صورت فصلی در تجارت با عراق دچار کاهش شده باشیم، اما باید عملکرد را به شکل گسترده‌تر و در محدوده وسیع‌تر مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود در یکسال گذشته، این روند و عملکرد افزایشی بوده است یا کاهشی؛ اتفاقی که باید در حوزه همکاری با کشور‌های اوراسیا هم مورد توجه قرار بگیرد.

بر اساس گزارش سایت سازمان توسعه تجارت، وی تاکید کرد: برای مثال وقتی در خصوص تجارت آزاد با کشور‌های اتحادیه اوراسیا صحبت می‌کنیم، باید این پرسش را مطرح کرد که آیا تجارت آزاد توانسته تجارت کلی‌مان با این کشور‌ها را تحث تاثیر قرار دهد؟ که باید قطع به یقین اعلام کرد، بله، این تاثیر بسیار مثبت بوده است. پیش زا این سخنگوی گمرک ایران از افزایش تجارت میان ایران و قاره آفریقا خبر داد و گفت: در پنج ماه نخست امسال صادرات ۴۰‌درصد و واردات ۱۴۷‌درصد با ۵۵ کشور قاره آفریقا نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.

سید روح اله لطیفی اظهار کرد: توسعه روابط با همسایگان، کشور‌های پیرامونی و حضور در بازار کشور‌های نزدیک و همسو یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم است که ۵۵ کشور آفریقایی در این شاخصه‌ها قرار دارند. وی با بیان اینکه در سال گذشته شاهد رشد مبادلات با قاره آفریقا بودیم، افزود: در سال گذشته به ۵۰ کشور صادرات و از ۱۸ کشور واردات داشتیم، البته در پنج ماه نخست امسال صادرات ۴۰‌درصد و واردات ۱۴۷‌درصد با ۵۵ کشور قاره آفریقا نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.

سخنگوی گمرک خاطرنشان کرد: در پنج ماه نخست امسال یک‌میلیون و ۳۵۴‌هزار تن کالا به ارزش ۷۴۱‌میلیون و ۱۲۲‌هزار و ۹۲۲ دلار میان ایران و قاره آفریقا مبادله شد که از این میزان سهم صادرات یک‌میلیون و ۳۱۱‌هزار و ۶۴۷ تن به ارزش ۶۹۶‌میلیون و ۷۳۱‌هزار و ۴۱۲ دلار به ۳۷ کشور آفریقایی بود و سهم واردات ۴۲‌هزار و ۶۲۹ تن کالا به ارزش ۴۴‌میلیون و ۳۹۱‌هزار و ۵۱۰ دلار از ۱۹ کشور آفریقایی بوده است.

سخنگوی گمرک با تاکید بر اینکه بر اساس آمار‌های تجاری در دهه گذشته تجارت ایران و قاره آفریقا فراز و نشیب بسیاری داشته است، خاطرنشان کرد: گمرک آمادگی امضای موافقتنامه تجاری برای افزایش سرعت تجاری، کنترل گمرکی و تبادل و پردازش اطلاعات را دارد تا تبادلات افزایش یابد. به گفته وی، مواد اولیه و ماشین آلات کالا‌های وارداتی و مشتقات نفتی، پتروپالایشگاهی، مواد غذایی و مواد معدنی محصولات صادراتی به آفریقای جنوبی بوده است.

در این نشست «بابک توتونچی»، رئیس هیات مدیره باشگاه تجار ایران و آفریقا اظهار کرد: اشتراکات فرهنگی و اقتصاد بکر این قاره به نگاه استراتژیک نیاز دارد و به همین دلیل بخش خصوصی علاوه بر کشور‌های همسایه، منطقه و اروپا باید نگاه راهبردی به این بخش داشته باشد. وی افزود: در یک سال گذشته با آغاز دولت سیزدهم شاهد بیشترین تراکنش‌های مالی میان ایران و آفریقا بودیم، هر چند هنوز به آمار ایده آل دست نیافته ایم، اما مسیر برای توسعه فراهم شده است.