همه وظایف «زبان»: چه کار‌هایی از زبان دهان ما ساخته است؟

به گزارش مجله خبری نگار، زبان، عضو کوچکی از بدن ماست که اغلب نادیده گرفته می‌شود؛ شاید برای آن‌که معمولا دردسر درست نمی‌کند. دیگر اندام‌های ما ممکن است دچار شکستگی، ضرب‌دیدگی، درد و انواع آسیب شوند و توجهمان به آن‌ها جلب شود، اما زبان، توی مخفیگاه دهان، بی‌سروصدا مثل یک ژیمناست مستعد و خستگی‌ناپذیر کارش را انجام می‌دهد. در اطلاعات عمومی این‌هفته سر از کار زبان درمی‌آوریم.

حرف زدن

زبان عضوی انعطاف‌پذیر است متشکل از هشت ماهیچه مختلف که به روش‌های بی‌شماری حرکت می‌کند تا صدا‌های کلمات مختلف را ایجاد کند؛ برای بیان یک‌سری از کلمه‌ها به سمت بالا می‌چرخد و برای ادای تعدادی دیگر از واژه‌ها به سمت پایین دهان می‌افتد. نوزاد انسان به‌طور متوسط به دوسال زمان نیاز دارد که تشکیل جملات ساده را یاد بگیرد و زبان، نقش مهمی در این یادگیری ایفا می‌کند. شاید شنیده باشید افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند و توانایی تکلم‌شان آسیب می‌بیند، به گفتاردرمانی نیاز دارند تا بتوانند کنترل و هماهنگی زبان، لب‌ها و فک‌ها را دوباره به‌دست بیاورند و حرف بزنند.

چشیدن

جوانه‌های چشایی زبان که حاوی هزاران سلول گیرنده مزه هستند، حس چشایی ما را شکل می‌دهند. پیشتر گفته می‌شد وظیفه درک هر یک از پنج طعم اصلی (شیرین، شور، ترش، تلخ و اومامی) برعهده قسمت خاصی از زبان است، اما الان نظر دانشمندان بر این است که کل زبان به کمک گیرنده‌های مزه در سقف دهان و پشت گلو و با همکاری بینی، امکان درک طعم، دما و بافت غذا را برای ما فراهم می‌کند. بدون این همکاری، مزه‌های مختلف فرقی برای ما نداشتند.

هضم کردن

نقش زبان در چشایی و تکلم را همه‌مان کمابیش می‌دانیم، اما مسئولیتش در هضم کردن غذا احتمالا به گوش خیلی‌های‌مان نرسیده‌است.

هضم غذا از دهان شروع و به روده ختم می‌شود. غذا بعد از آن‌که به‌وسیله دندان‌ها تکه‌تکه شد، به زبان سپرده می‌شود تا له و فشرده شود و بعد در دهان می‌چرخد تا با ترشحات بزاق مخلوط شود. آغاز تجزیه چربی‌های غذا، در مرحله «لیپاز زبان» است؛ آنزیمی که در غدد بزاقی زبان ترشح می‌شود.

بلعیدن

سعی کنید چیزی را بدون حرکت زبان‌تان قورت بدهید. این کار ممکن نیست. قسمت جلویی زبان به کام سخت در سقف دهان فشار می‌آورد، سپس قسمت عقبی زبان قوز می‌کند و غذا را به داخل مسیر منتهی به مری، پرتاب می‌کند. خب این هم از وظایفِ کمتر شنیده شده زبان در بلع غذا!

نمایش بیماری‌ها

بسیاری از بیماری‌های بدن ابتدا در دهان ظاهر می‌شوند و زبان به‌عنوان یک سیستم هشدار اولیه عمل می‌کند برای همین است که آن را آینه بیماری‌ها می‌نامند؛ برای مثال، زبان قرمز روشن ممکن است نشانه کمبود اسیدفولیک یا ویتامین B۱۲ باشد. بیماری «کاوازکی» که یک بیماری قلبی رایج بین کودکان است و باعث التهاب در رگ‌های خونی می‌شود، از زبان قرمز و متورم قابل تشخیص است.

منبع: خراسان