رقیه بنت محمد (۶۰۱ یا ۶۰۲-۶۲۴)، دومین فرزند پیامبر اسلام، محمد و خدیجه بود. او با خلیفه سوم عثمان ازدواج کرد و صاحب یک پسر به نام عبدالله شد. رقیه در سال ۶۲۴ بر اثر بیماری درگذشت.
زادهی: ۶۰۱ یا ۶۰۲ میلادی
محل تولد: مکه، حجاز، عربستان
درگذشت: مارس ۶۲۴؛ ماه رمضان سال دوم هجری (۲۲ سال)
محل دفن: مدینه، حجاز، عربستان
آرامگاه: قبرستان بقیع
همسر (ها): عتبة بن ابولهب بن عبدالمطلب، عثمان بن عفان
فرزندان: عبدالله بن عثمان بن عفان
والدین: محمد (پدر)، خدیجه (مادر)
رقیه پیش از هجرت در مکه رقیه در حدود سال ۶۰۱ یا ۶۰۲ میلادی در مکه به دنیا آمد. از او به بزرگترین دختر و دومین فرزند رسول خدا (ص) یاد شده است. البته در برخی منابع سومین فرزند و دومین پیامبر اسلام (ص) و حضرت خدیجه (س) است.
فرزندان پیامبر اکرم (ص) از حضرت خدیجه است جز ابراهیم که از ماریه قبطیه میباشد. از زنان دیگر فرزندی برای آن حضرت متولد نشد. فرزندان حضرت خدیجه به ترتیب سن عبارتند از: قاسم، رقیه، ام کلثوم، زینب، عبدالله و حضرت فاطمه سلام الله علیها. جز حضرت فاطمه همه فرزندان پیامبر در زمان خود ایشان از دنیا رفتند.
سید جعفر مرتضی عاملی از محققان شیعه و ابوالقاسم کوفی عالم شیعی قرن چهارم بر این باورند که رقیه، زینب و ام کلثوم فرزندان رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده اند؛ بلکه دخترخواندههای آنها بوده اند.
علماء اختلاف کرده اند که آیا رقیه و ام کلثوم فرزندان آن حضرت هستند یا دختر خواندههای آن حضرت.
رقیه دومین دختر محمد بن عبدالله و خدیجه بنت خویلد بود. او نخست به عقد عتبة بن ابولهب بن عبدالمطلب درآمد. مادر عتبه "ام جمیل" دختر "حرب ابن امیه" که بعد از نزول سورهی مبارکه «مسد» به «حمّالة الحطب» معروف شد.
پس از نزول سوره مسد در مذمت "ابولهب" و همسرش، آیهی «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَ تَبَّ» آنان فرزند خود عتبه را مجبور کردند تا همسر خود رقیه را طلاق دهد و به او گفتند: دختر محمد را رها کن. به طوری که ابولهب گفت: اگر همسرت را طلاق ندهی، با تو قطع رابطه میکنم.
البته قبلاً پیامبر اکرم (ص) طلاق رقیه را از عتبه خواسته بود و خود رقیه هم خواستار طلاق بود. لکن نزول سوره مسد و به دلیل مسلمان شدن رقیه، عتبه او را طلاق داد.
در سال ۶۱۵ رقیه با یک مسلمان برجسته به نام عثمان بن عفان ازدواج کرد. او را در اولین مهاجرت به حبشه همراهی کرد، جایی که او دچار سقط جنین شد. در سال ۶۱۶ به حبشه بازگشتند، و در آنجا رقیه پسری به نام عبدالله در سال ۶۱۹ به دنیا آورد. عبدالله در شش سالگی در مدینه درگذشت. او دیگر فرزندی نداشت.
عثمان و رقیه از جمله کسانی بودند که در سال ۶۱۹ به مکه بازگشتند. عثمان در سال ۶۲۲ به مدینه هجرت کرد که همزمان با هجرت پیامبر (ص) بود.
محل دفن رقیه دختر پیامبر (ص) در قبرستان بقیع میباشد
رقیه در مارس ۶۲۴ مریض شد. عثمان از وظایف نظامی خود معاف شد تا از او پرستاری کند. او اواخر همان ماه که ماه رمضان بود، روزی که زید بن حارثه با خبر پیروزی آنها در جنگ بدر به مدینه بازگشت، درگذشت. در سن بیست و دو سالگی از دنیا رفت. حضرت محمد (ص) بر پیکر او نماز گزارد و او را در قبرستان بقیع به خاک سپرد.
در برخی منابع آمده است که عثمان با رقیه خوب رفتار نمیکرد، یک بار به شدت وی را کتک زد و رقیه به همان دلیل بسیار بیمار شد و در اثر همان بیماری، در ماه رمضان سال دوم هجری در روز پیروزی جنگ بدر در بیست و دو سالگی از دنیا رفت.
در برخی منابع آمده است که رقیه به بیماری حصبه مبتلا شد و همان باعث فوت ایشان شد.
هنگامی که رقیه دختر محمد (ص) از دنیا رفت، زنان بر او گریستند. "عمر بن خطاب" خلیفهی دوم، با تازیانه زنان را میزد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «ای عمر رهایشان کن تا گریه کنند» و سپس چنین فرمود: «بگریید؛ ولی از نعره زدن شیطانی بپرهیزید.
اندوه و اشک تا آنجا که از دل سرچشمه میگیرد، از الطاف الهی است و، چون به ضربه زدن با دست و هیاهوی زبانی برسد، از شیطان است.» حضرت فاطمه زهرا (س) کنار قبر او نشسته بود و گریه میکرد و پیامبر (ص) با گوشه لباس خود اشکهای او را پاک میکرد.
از نظر برخی محققان شیعه مانند سید جعفر مرتضی عاملی، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است؛ بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر (ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا (ص) شهرت یافته است. اما از نظر اهل سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه (س) بوده است.
منبع: بیتوته