روانشناسی نقاشی کودکان

تفسیر و روانشناسی نقاشی کودک

مجله خبری-سبک زندگی نگار: تفسیر نقاشی کودکان اطلاعات با ارزشی در مورد عواطف درونی کودک نشان می‌دهد. از آنجایی که کودکان توانایی آن راندارند که به خوبی احساسات خود را بگویند، نقاشی فرصت مناسبی است که احساسات خود را بروز دهند.

کودکان اغلب از طریق شیوه‌های فکری، جسمی و احساسی جهان پیرامون خود را کشف می‌کنند. مداد، قلم مو و کاغذ بهترین شیوه برای انتقال ترس‌ها و امید‌های آنهاست. پیشرفت نقاشی کودکان در طول یک دوره زمانی می‌توانند رشد فکری آن‌ها را نشان دهد و همینطور توانایی‌ها و مهارت‌های علمی آن‌ها را تعیین کند.

کودکان از طریق نقاشی‌های خود، نظرات و تفسیرهایشان را بیان می‌کنند. نقاشی‌های کودکان قسمتی از طبیعت درونی آن‌ها است. زمانی که نقاشی می‌کنند، مواد، مداد رنگی، الگو، اندازه و موقعیت هرچیزی را که می‌خواهند بکشند با توجه انتخاب می‌کنند که هر کدام نشان دهنده بعدی از درون آنهاست و می‌تواند اطلاعات دقیقی نشان دهد.

نقاشی‌های کودکان در فرهنگ‌های گوناگون فرق دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کودکان در فرهنگ‌های گوناگون نه تنها در جزئیات طراحی سبک، بلکه در استراتژی‌های اولیه نیز فرق دارند. فرهنگ، نقش اساسی در توسعه نماد‌های نهادینه دارد. همینطور می‌تواند یک ابزار ارتباطی باشد. کودکانی که هنوز توانایی کافی برای گفتن لغات انتزاعی ندارند، از شیوه‌های ارتباطی مثل نقاشی استفاده می‌کنند.

از راه نقاشی کودکان با اشخاص خانواده رابطه برقرار می‌کنند و مهارت‌های زندگی را گسترش می‌دهند و حس اعتماد را به وجود می‌آورند. نقاشی‌های کودکان دارای نظمی است که به گسترش مهارت‌های حرکتی کمک می‌کند. گستردگی دیدکودک، علایق، احساساتی مثل شادی، خشم، غم و اندوه همینطور روش زندگی و شیوه‌های تربیتی اثر زیادی بر محتوای آن دارد.

روانشناسی نقاشی کودکان، نشان از آن دارد که کودکانی که نقاشی‌های بهتری دارند از درصد هوش عاطفی بالاتری برخوردارند.

روانشناسی نقاشی کودکان

کشیدن خطوط کج و ناهماهنگ

کودکانی که دائم خط‌های کج کشیده و خط‌های صاف و سالم در نقاشی‌های آن‌ها دیده نمی‌شود، اغلب مشکلات عاطفی و ناثباتی احساساتی دارند. این کودکان در محیط خانه یا جامعه، از ضعف احساسی برخوردار بوده و خیلی شکننده هستند.

عدم تناسب بین اجزای نقاشی

چنانچه در نقاشی کودک خود، بعضی اجزا بسیار بزرگتر از دیگر اجزا هستند، مثلا خانه بزرگتر از دیگر اجزا مانند درخت‌ها، کوه‌ها و ... دیده شده و تفاوت ابعاد غیرطبیعی دارند، باید بدانید که او به اختلالات عاطفی دچار است و حتما باید درمان‌ها و مشاوره‌های تکمیلی در این رابطه دریافت کند.

رنگ‌ها

کودکان با بزرگ شدن در معرض طیف گسترده‌ای از تجربیات و عواطف قرار می‌گیرند. با هرچیزی که با آن‌ها روبرو می‌شود هیجان انگیز و جدید است. جواب یک کودک سالم به همه این اطلاعات و ورودی‌های احساسی این است که از طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها در نقاشی‌های خود استفاده کند. هرچه کودک شما از رنگ‌های بیشتری استفاده کند، در زندگی شادتر و هیجان زده‌تر خواهد بود. رنگ‌ها همینطور در بیان بهتر احساسات کمک می‌کنند. به این صورت که استفاده بیش از اندازه از یک رنگ خاص امکان دارد نشان دهنده یک وضعیت عاطفی کودک باشد که مطابق با یافته‌های روانشناسی رنگ است.

روان شناسی نقاشی

انتخاب رنگ می‌تواند قابل توجه باشد

رنگ سیاه و بنفش حاکی از مسلط بودن است و می‌تواند مورد استفاده کودکی قرار گیرد که نسبتاً خواهان سلطه‌گری است. آبی در کودکانی که طبیعتی دلسوز دارند استفاده می‌شود.

رنگ قرمز رنگ هیجان است. امکان دارد به ویژه در کودکانی مورد استفاده قرار گیرند که نمی‌خواهند چیزی را از دست بدهند و یکی از دوست داشتنی‌ترین رنگ‌ها در میان کودکان است.

صورتی احتیاج به عشق و قدردانی را نشان می‌دهد و مورد علاقه دختران است. سبز رنگ افرادی است که دوست دارند متفاوت باشند و هنرمندانه و باهوش هستند. زرد همینطور نشان دهنده هوش و طبیعتی گرم است.

مفهوم شکل‌ها در تفسیر نقاشی کودکان

خورشید

خورشید اغلب در نقاشی‌های بیش‌تر کودکان دیده می‌شود. تصویر خورشید بیانگر امنیت، شادی، گرما، قدرت و به نظر برخی پژوهشگران نشان پدر خوب است. هنگامی که رابطه پدر و کودک خوب است، خورشید به صورت کامل و در حال درخشیدن نمایش داده می‌شود. هنگامی که خورشید در پشت کوه می‌رود و یا به صورت قوسی در افق دیده می‌شود این رابطه خوب نیست. همینطور چنانچه کودک از پدرش ترس داشته باشد، خورشید به رنگ قرمز تند یا سیاه کشیده می‌شود.

تفسیر نقاشی‌های کودکان

خانه

در نقاشی‌های کودکان، خانه بیشتر از هر چیز دیگری کشیده می‌شود. در آغاز کار اغلب خانه به صورت یک مربع که بر بالای آن یک مثلث قرار دارد، کشیده می‌شود. خانه نشان پناه گاه و هسته‌ی اصلی و گرمی خانواده‌ای است که امکان دارد مورد علاقه یا تنفر کودک باشد. خانه‌هایی که کودکان نقاشی می‌کنند امکان دارد دارای باغچه، گل، در‌های بزرگ، پنجره و پرده‌های رنگین باشد.

چنین خانه ای، نماد یک زندگی سعادت‌مند است که کودک در آن حس آرامش می‌کند. برعکس، چنانچه خانه‌ای بدون در ورودی، با دیوار‌هایی بلند و به طوری گوشه گیر و دورافتاده نقاشی شود، معنی متفاوتی پیدا می‌کند. چنانچه این خانه بین سنین پنج تا هشت سالگی نقاشی شود علامت خجالتی بودن کودک و وابستگی شدید او به مادر است. پس از هشت سالگی علامت حس خودکوچک بینی و تنهایی کودک و در نوجوانی علامت شرم و حیای بیش از اندازه، و داشتن احساسات رقیق است.

نقاشی‌های کودکان

درخت

برای تجزیه و تحلیل نقاشی درخت باید سه بخش آن را معلوم کرد که عبارتند از: ریشه، تنه، شاخه‌ها و برگ ها.

ریشه در زمین فرو رفته و درخت از آن غذا می‌گیرد، نشان ناخودآگاه و فشار‌های غریزی است. تنه، باثبات‌ترین و شبیه‌ترین عامل به خود کودک است، پس نشان گر مشخصات دائمی و عمیق شخصیت اوست. شاخه‌ها و برگ‌ها نشانگر راه ارتباطی وی با دنیای خارج است. چناچه کودک به ریشه نسبت به دیگر بخش‌های درخت اهمیت بیش تری داده باشد، نمایان گر طبیعت بدوی، عاشقانه و همزمان محافظه کار و بی حرکت کودک است.

تنه‌ی درخت امکان دارد کوتاه و یا بلند کشیده شود. بچه‌ها در سنین پیش از مدرسه، تنه‌ی درخت را بلند نقاشی می‌کنند؛ اما پس از این سن، بلند بودن درخت معمولا بیان گر عقب افتادگی فکری، بیماری عصبی و یا آرزوی بازگشت به دنیای کوچکی و پیش از مدرسه است. تنه‌ی درخت چنانچه کوتاه کشیده شود بیان گر جاه طلبی و بلندپرواز بودن کودک است. تنه‌ی درخت امکان دارد مستقیم، صاف و یا کج کشیده شود و در حالت دوم بیانگر با ثبات نبودن کودک است.

درختی که دارای برگ‌های زیادی و درهم باشد، نشان گر شخصیت بلغمی مزاج و در خودفرورفتگی کودکی است که آمادگی تغییر و تحول ندارد. درختی که شاخه‌های آن گوناگون و هر کدام به طرفی کشیده شده اند، بیان گر حساسیت شدید کودکی است که موضوعات را به سادگی می‌فهمد و قادر به ارتباط با دیگران است؛ و همزمان به راحتی می‌تواند خود را با محیط سازگار کند.

آیا صورتک‌ها و آدمک‌ها، اشخاص خانواده‌ی کودک را نشان می‌دهند؟

نقاشی صورتک می‌تواند نشانگر مادر در نقاشی کودکان و به طور کلی‌تر خانواده‌ی کودک را نشان می‌دهد. شما می‌توانید مختصری از حالات احساسی کودک را با توجه به مکان هر صورتک در نقاشی، اینکه آدمک‌ها چگونه در کنار هم قرار گرفته اند (که نشان‌دهنده‌ی شخصی است که کودک حس نزدیکی با وی دارد)، اینکه کدام صورتک بزرگتر از همه به نظر می‌رسد (که بیانگر این است که از نگاه کودک، مهم‌ترین فرد خانواده کیست) و غیره، به دست آورید.

روانشناسی نقاشی کودک

معنی ابر و باران در نقاشی بچه‌ها چیست؟

وجود ابر‌های زیاد و همینطور باران در نقاشی کودک، می‌تواند نشان از این باشد که کودک در حال تجربه‌ی اضطراب یا ترس است. چنانچه کودک به طور ویژه این احساس‌ها را داشته باشد، امکان دارد خود را در حالی که زیر یک ابر ایستاده است، نقاشی کند.

رنگین کمان

خبر خوب این است که وجود رنگین کمان پر از رنگ نشان دهنده پیام‌های مثبت و احساس امید به آینده است. کودکی که در نقاشی هایش رنگین کمان می‌کشد، دید مثبتی به آینده دارد.

چه زمانی کشیدن نقاشی‌های خشونت آمیز جای نگرانی دارد؟

وقتی که کشیدن فقط یک نقاشی دارای خشونت است موضوع مهمی برای نگرانی نیست، تکرار آن به وسیله کودک به مشاوره به وسیله روانشناس کودک احتیاج دارد. مشاور می‌تواند مشخص کند که فرزند شما از چه چیزی رنج می‌برد.

هر چند کشیدن نقاشی‌های داری خشونت از سوی نوجوانان تا اندازه‌ای طبیعی است، ولی همراهی آن با نشانه‌ها انزوا، افسردگی، افت تحصیلی و پرخاشگری در او احتیاج به بررسی و مشاوره را نشان می‌دهد.