ورود دانش‌بنیان‌ها به انرژی هسته‌ای در حوزه کاربرد "پرتو‌های رادیواکتیو یا گاما" در صنایع

به گزارش مجله خبری نگار، در بین بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان فقط تعداد کمی از آن‌ها توانسته‌اند وارد حوزه‌های حساسی مثل انرژی هسته‌ای شده و از کاربرد‌های مختلف این فناوری برای حل نیازمندی‌های فناورانه کشور استفاده کنند و یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه انرژی هسته‌ای، شرکت دانش‌بنیان "پرتو تجهیز بعثت" است که موفقیت‌های بسیار زیادی در این راه کسب کرده است.

"رضا قلی‌پور پیوندی" مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: حوزه اصلی این شرکت، استفاده از پرتو‌های رادیواکتیو به ویژه پرتو‌های گاما در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی، فولاد، سیمان، نفت، گاز و سایر صنایع است که بیشتر در حوزه ابزار دقیق استفاده می‌شود؛ حوزه دوم کاری این شرکت، طراحی و ساخت انواع آشکارساز‌های پرتویی با کاربرد‌های صنعتی، بیمارستانی و دانشگاهی است و همچنین در حوزه مکانیک، طراحی و ساخت تجهیزات نگهداری منابع رادیواکتیو شامل حفاظ‌ها و کانتینر‌های سربی با حفظ و رعایت استاندارد‌های سازمان انرژی اتمی ایران طراحی و ساخت می‌شود.

وی ادامه داد: این شرکت در حوزه "الکترونیک، مکانیک و مکاترونیک" فعالیت دارد و محصولات به صورت بین‌رشته‌ای طراحی و ساخت می‌شوند. بسیاری از تجهیزاتی که در این شرکت ساخته می‌شوند به ویژه تجهیزاتی که مرتبط با رادیواکتیو و پرتو‌ها هستند در حوزه تجهیزات تحریمی است و گذشته از تحریم، حمل‌و‌نقل مواد رادیواکتیو از سایر کشور‌ها به داخل کشور یک کار بسیار زمانبر و هزینه‌بری است.

با توجه به اینکه بسیاری از این توانمندی‌ها در داخل کشور وجود دارد در نتیجه تجهیزات به صورت کامل و بومی‌سازی‌شده در داخل کشور طراحی و ساخت می‌شود و منابع رادیواکتیو آن از شرکت‌های مورد تایید سازمان انرژی اتمی ایران تهیه و تامین می‌شود.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: علاقه من به ارتباط با صنعت از مقطع لیسانس شروع شد و بعد از اخذ مدرک فوق‌لیسانس و دکترا به عنوان عضو هیات علمی در موسساتی از کشور مشغول به کار شدم، ولی با توجه به اینکه شخصاً روحیه کار اداری را ندارم و با مکانیزم‌های اداری خودم را نمی‌توانم تطبیق بدهم، از سال ۱۳۹۵ از سیستم اداری خارج شده و تصمیم به حضور در شرکت دانش‌بنیان در قالب پروژه‌های پژوهشی کردم.

قلی‌پور پیوندی با بیان اینکه به طور کلی محصولات این شرکت به دو حوزه تقسیم‌بندی می‌شود، تصریح کرد: یک حوزه، کاربرد پرتو‌ها در صنعت است که عمده مشتریان ما صنایع پتروشیمی، پالایشگاه، نفت، گاز، صنایع فولاد، صنایع سیمان، ذغال‌سنگ و بسیاری از شرکت‌هایی است که استفاده از پرتو‌های گاما را در دستور کار خود قرار داده‌اند که ما این حوزه را "ابزار دقیق هسته‌ای" نامگذاری کرده‌ایم و یکی از شاخه‌هایی است که برای اندازه‌گیری پارامتر‌های مختلفی استفاده می‌شود که در این حوزه ما چند محصول مهم شامل ارتفاع‌سنج یا لِوِل‌متر، ضخامت‌سنج، سیستم‌های دوفازی، سیستم‌های غلظت‌سنج و سیستم‌های اسکنر داخل برج‌ها را داریم که این شاخه مکمل سایر روش‌ها است.

وی ادامه داد: یکسری از محصولات و تجهیزات ساخت شرکت، بدون اینکه ارتباط مستقیمی با داخل مخازن داشته باشند، کار می‌کنند به ویژه در مخازنی که فشار بسیار بالایی وجود دارد که یا دما بالا است یا جداره و ضخامت بسیار بالا است، به عنوان مثال یکی از پرکاربردترین مخازنی که در صنایع پتروشیمی و به ویژه در صنعت اوره و آمونیاک استفاده می‌شود "مخازن کندانسور" هستند که عمدتاً فشار‌های داخل آن‌ها ۱۵۰ بار است و دما بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد است و ضخامت جداره استیل این مخازن معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر استیل، قطر ۳ سانتی‌متر و ۵۰ متر ارتفاع دارند و با این توصیفات به جز پرتو‌های گاما روش دیگری وجود ندارد که بتوانیم از داخل این مخازن اطلاع داشته باشیم بدون اینکه لازم باشد درب مخزن را باز کنیم یا ارتباط مستقیمی با داخل مخزن داشته باشیم.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با اشاره به حوزه کاری "تجهیزات آشکارسازی و تجهیزات رادیواکتیو" گفت: این تجهیزات شامل طراحی و ساخت انواع "دزیمتر‌های فردی و محیطی"، "پایشگرها"، "سیستم‌های طیف‌سنج" و "سیستم‌های بازرسی کشف مواد پرتوزا" که تجهیزاتی به صورت انفرادی یا تجهیزاتی که کامیون‌ها از داخل آن عبور می‌کنند که اخیراً هم چند نمونه از این تجهیزات در نقاط مختلف کشور نصب و راه‌اندازی شده است.

"مجید غفوری" کارشناس بخش مکانیک این شرکت دانش‌بنیان اظهار کرد: این تجهیزات به صورت تک‌واحدی است و با توجه به نیاز هر واحدی تجهیز خاصی تولید می‌شود که در محل نصب و راه‌اندازی می‌شود؛ در این تجهیزات قبل از نصب و ساخت، بازدید از محل صورت می‌گیرد و مراحل طراحی و ساخت آن انجام می‌شود و بعد از مراحل طراحی وارد مراحل ساخت قطعات می‌شویم که شامل ماشین‌کاری، جوش، بُرش، ریخته‌گری و.. است و بعد از ساخت قطعات باید تست‌های خاصی بر روی تجهیزات انجام شود که از جمله این تست‌ها، تست IP۵۵ یا تست کوره برای دمای بین ۶۵۰ تا ۱۱۵۰ درجه برای کانتینر یا تست نشت مجاز مواد رادیواکتیو از کانتینر‌های ساخته شده است.

"حامد میرزایی" کارشناس الکترونیک این شرکت دانش‌بنیان نیز گفت: تمامی مراحل تولید این برد‌های الکترونیک از تولید، طراحی، برنامه‌نویسی صفر تا صد آن توسط کارشناسان بومی این شرکت انجام می‌شود و ساعت‌های متعدد، تست مداومت‌کار و صنعتی بر روی آن‌ها انجام می‌شود.