کشف راز‌های جدیدی درباره اجرام فرانپتونی!

به گزارش مجله خبری نگار/رکنا، به تازگی گروهی از ستاره شناسان به سرپرستی مرکز اخترفیزیک «هاروارد و اسمیتسونیان» موفق به کشف جرمی شگفت‌انگیز و کم‌نظیر در فاصله‌ای بسیار دور از نپتون شده‌اند. این جرم که جزو دسته اجرام فرانپتونی محسوب می‌شود، در گردش خود با نپتون همگام است و به نام «۲۰۲۰ VN۴۰» شناخته می‌شود. ویژگی خاص این جرم این است که به ازای هر ده بار گردش نپتون به دور خورشید، یک بار به دور خورشید می‌چرخد.

مشاهده‌ای خاص از مدار جرم «۲۰۲۰ VN۴۰»

براساس گزارشی از ایسنا، تصویر دریافتی مدار‌های تمامی اجرام مشاهده‌شده در پیمایش منشاء منظومه شمسی بیرونی را نمایش می‌دهد. مدار «۲۰۲۰ VN۴۰» که با وضوح بیشتری مشخص شده، در مقایسه با بسیاری از مدار‌های دیگر، تمایل بیشتری به سمت بالا و چپ دارد. مدار‌های سیارات غول‌پیکر نظیر مشتری، زحل، اورانوس و نپتون با دایره‌هایی سفید نشان داده شده‌اند.

رمزگشایی از حرکات اجرام دور

این کشف علمی به ستاره‌شناسان امکان داده که عمیق‌تر در رفتار و موقعیت اجرام منظومه شمسی بیرونی مطالعه کنند و به چگونگی شکل‌گیری و تکامل آنها بپردازند. این تحقیق بر این باور استوار است که بخش زیادی از اجرام دوردست، به واسطه نیروی گرانش نپتون به‌طور موقت به دام افتاده‌اند و همزمان در حال حرکت در فضا هستند.

رزماری پایک، پژوهشگر مسئول، چنین بیان می‌کند: «این یافته گامی بزرگ در جهت درک بهتر منظومه شمسی بیرونی است و نشان می‌دهد که حتی مناطق بسیار پرت و تحت تأثیر گرانش نپتون نیز می‌توانند میزبان اجرامی معماگونه باشند. این اجرام سرنخ‌های مهمی برای درک چگونگی تحول منظومه شمسی فراهم می‌کنند.»

استفاده از ابزار‌های پیشرفته برای رصد اجرام دوردست

این کشف به کمک پروژه خاصی به نام «پیمایش اجرام دوردست با انحرافات بالا» (LiDO) صورت گرفته که هدف آن، شناسایی اجرام غیرمعمول در منظومه شمسی بیرونی بوده است. در این پروژه از تلسکوپ کانادا، فرانسه و هاوایی برای عملیات اصلی و رصدخانه‌های جمینای و ماژلان باد برای مشاهدات تکمیلی استفاده شده است. ابزار‌های این پروژه برای شناسایی اجرامی با مدار‌هایی بسیار فراتر از محدوده خورشید طراحی شده‌اند که تاکنون مطالعه عمیقی روی آنها انجام نشده بود.

دکتر سامانتا لالر، یکی از اعضای برجسته این تیم تحقیقاتی، اعلام کرده است: «مشاهده تعداد زیاد اجرام کوچک در این مدار‌های بسیار متمایل و گسترده، واقعاً حیرت‌آور بوده است.»

ویژگی خاص مدار «۲۰۲۰ VN۴۰»

میانگین فاصله این جرم، ۱۴۰ برابر فاصله زمین تا خورشید برآورد شده و مدار آن تمایل زیادی به منظومه شمسی نشان می‌دهد. نکته جالب‌توجه این است که این جرم، در هماهنگی عجیبی با نپتون قرار دارد؛ بدین معنا که هنگام نزدیک‌تر شدن نپتون به خورشید، «۲۰۲۰ VN۴۰» نیز به خورشید نزدیک می‌شود.

شیب مدار این جرم باعث شده به‌رغم نزدیکی ظاهری، این دو واقعاً فاصله زیادی داشته باشند. برخلاف دیگر اجرام فرانپتونی، این جرم با شیبی متفاوت در مدار خود حرکت می‌کند و هم‌ترازی خاصی را نشان نمی‌دهد.

دیدگاه‌های نو در کشف جدید

دکتر روث موری-کلی، یکی از محققان این مطالعه، اظهار داشت: «این یافته جدید همانند یافتن یک ریتم پنهان در آهنگی است که گمان می‌کردیم آن را به‌طور کامل می‌شناسیم و می‌تواند نگرش ما را نسبت به حرکات اجرام دوردست دگرگون کند.»

افق‌های تازه در منظومه شمسی

یافته‌های این پژوهش حاکی از آن‌اند که مدار‌های با شیب زیاد، می‌توانند الگو‌های حرکتی جدید و پیش‌بینی‌ناپذیری را نشان دهند. پروژه LiDO تاکنون موفق به کشف بیش از ۱۴۰ جرم دوردست شده و پیش‌بینی می‌شود در آینده اکتشافات ارزشمندتری در این حوزه صورت گیرد.

دانشمندان امیدوارند با استفاده از ابزار‌های پیشرفته‌تر، اجرامی مشابه «۲۰۲۰ VN۴۰» را شناسایی و بررسی کنند. دکتر کاترین وُلک از مؤسسه علوم سیاره‌ای در این خصوص گفت: «این تنها آغاز ماجراست. ما اکنون در حال باز کردن پنجره‌ای جدید به گذشته پنهان منظومه شمسی هستیم.»