کشت هوشمند و مقاومت در برابر خشکی؛ دستاورد‌های کشاورزی خراسان جنوبی

به گزارش مجله خبری نگار،علیرضا مقری در گفت‌و‌گو گفت: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، به‌عنوان یکی از مراکز زیرمجموعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور، با هدف تولید دانش فنی متناسب با شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک استان فعالیت می‌کند. این مرکز حوزه‌های گسترده‌ای از جمله تحقیقات زراعی، باغی، منابع طبیعی، خاک، آب، گیاه‌پزشکی، کشاورزی حفاظتی و گیاهان دارویی را پوشش می‌دهد و در کنار آن آموزش‌های مهارتی و تخصصی برای کارشناسان و کشاورزان ارائه می‌کند.

مقری گفت: اولویت اصلی ما مقابله با خشکسالی و کم‌آبی است. در این راستا طرح‌های متعددی مانند بررسی کارایی مصرف آب در محصولات استراتژیک، شناسایی و ترویج گونه‌های مقاوم به خشکی، اجرای روش‌های نوین آبیاری مانند آبیاری زیرسطحی و کم‌فشار و توسعه کشاورزی حفاظتی را دنبال می‌کنیم. همچنین در قالب شبکه ملی تحقیقات آب کشور، پروژه‌های پایش تنش‌های آبی و انتخاب ارقام مقاوم در حال اجرا است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی با اشاره به معرفی ارقام بومی و مقاوم به خشکی اظهار کرد: از جمله ارقام مهم معرفی شده می‌توان به جو‌های مقاوم مانند یوسف، نیک، لوت و گوهران اشاره کرد، همچنین ارقام مقاوم به شوری مانند خاتم، مهر، گلشن و طبس در جو و سیستان، بم، ارگ، افق و نارین در گندم از دستاورد‌های ما هستند. ارقام تریتیکاله سناباد، پاژ و هاشمی نیز که مناسب اراضی کم بازده و حاشیه‌ای است، معرفی شده‌اند.

وی درباره نحوه انتقال نتایج تحقیقات به کشاورزان افزود: از طریق مزرعه‌های الگویی در مناطق مختلف استان، روز‌های مزرعه، کارگاه‌های آموزشی، فیلم‌ها و بروشور‌ها و همکاری با جهاد کشاورزی، فناوری‌ها به بهره‌برداران منتقل می‌شود و آموزش‌های مهارتی در مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای و دوره‌های ضمن خدمت نیز موجب نهادینه شدن فناوری‌ها در بدنه اجرایی می‌شود.

مقری در زمینه اصلاح الگوی کشت نیز تصریح کرد: مطالعات تعیین نیاز آبی محصولات و توصیه‌های کشت گیاهان کم‌آب‌بر مانند سورگوم، ارزن و زیره از برنامه‌ها است.

وی همچنین از برنامه‌های مرکز برای بهره‌گیری از فناوری‌های نوین خبر داد: اجرای پایلوت آبیاری هوشمند با استفاده از سنسور‌های رطوبتی، پهپاد‌های نقشه‌برداری و نرم‌افزار‌های پیش‌بینی آفات از جمله اقدامات ما است و توسعه کشاورزی دیجیتال در همکاری با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار قرار دارد.

مقری افزود: با جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، دانشگاه بیرجند، جهاد دانشگاهی و پارک علم و فناوری همکاری گسترده‌ای داریم و این تعاملات در اجرای پروژه‌ها و آموزش‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.

وی چالش‌های پیش روی مرکز را خشکسالی مداوم، پراکندگی جغرافیایی بهره‌برداران، کمبود نیروی متخصص و محدودیت منابع مالی عنوان کرد و گفت: با برنامه‌ریزی منطقه‌ای و استفاده از ظرفیت نیرو‌های بومی سعی در مدیریت این مشکلات داریم.

مقری در خصوص زیرساخت‌ها و نیروی انسانی گفت: مرکز با داشتن چهار پایگاه تحقیقاتی تخصصی، آزمایشگاه‌های متعدد و ۱۳ عضو هیئت علمی و پژوهشگر در رشته‌های مختلف کشاورزی و منابع طبیعی، توان تحقیق و آموزش بالایی دارد. با اینکه برخی تجهیزات نیاز به نوسازی دارند، ارتقای زیرساخت‌ها در سال‌های اخیر در دستور کار قرار گرفته است.

وی بیان کرد: برگزاری روز‌های مزرعه، کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های مهارتی و تخصصی و تدوین بسته‌های فنی برای کارشناسان جهاد کشاورزی از جمله فعالیت‌های ما در زمینه توانمندسازی بهره‌برداران است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی درخصوص استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: در پروژه‌هایی مانند طراحی سامانه‌های آبیاری هوشمند، ساخت سنسور‌های خاک و کود‌های زیستی با شرکت‌های دانش‌بنیان همکاری کرده‌ایم و تفاهم‌نامه‌ای با پارک علم و فناوری برای حمایت از تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌ها داریم.

مقری دستاورد‌های شاخص مرکز را معرفی ارقام مقاوم به خشکی، توسعه گیاهان دارویی، اصلاح الگوی کشت و انتقال کشاورزی حفاظتی به مزارع عنوان کرد و افزود: مرکز عضو شبکه‌های ملی پژوهشی در حوزه‌های مختلف کشاورزی و منابع طبیعی است و در پروژه‌های بین‌استانی مقابله با خشکسالی و تغییر اقلیم مشارکت فعال دارد.

وی همچنین به فعالیت‌های حوزه منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: کشت گونه‌های مقاوم مرتعی، توسعه بادشکن زنده، تثبیت شن‌های روان با مالچ‌های زیستی و پایش فرسایش خاک از اقدامات مهم مرکز است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی یادآورشد: با ادامه روند کاهش بارش و افزایش دما، کشاورزی سنتی در خطر است. آینده کشاورزی باید مبتنی بر تنوع‌بخشی محصولات کم‌آب‌بر، بهره‌وری آب، توسعه گلخانه‌های هوشمند و تقویت آموزش و تحقیق باشد. سرمایه‌گذاری در نوآوری و کشاورزی دیجیتال کلید پایداری استان است.