به گزارش مجله خبری نگار/شفاانلاین،فشار چشم بالا وضعیتی است که در آن فشار بیش از حد در داخل چشم شما ایجاد میشود که منجر به آسیب به عصب بینایی و از دست دادن احتمالی بینایی میشود. فشار چشم بالا (یا فشار خون چشمی) وضعیتی است که در آن فشار بیش از حد در داخل چشم شما ایجاد میشود. این میتواند به عصب بینایی شما آسیب برساند و منجر به از دست دادن بینایی شود. همچنین یک عامل خطر بزرگ برای گلوکوم است.
فشار چشم بالا تنها با استفاده از ابزار اپتومتری خاص به نام تونومتر قابل تشخیص است. پس از تشخیص، میتوان با تغییر شیوه زندگی، داروها و جراحی آن را درمان کرد.
علل فشار چشم بالا
فشار چشم بالا به دلیل مایع اضافی در چشم شما ایجاد میشود. این به دو دلیل اتفاق میافتد: چشم شما مایع زیادی تولید میکند، یا نمیتواند مایعی را که جمع میشود تخلیه کند. در موارد نادر، آسیبهای چشمی و برخی داروها، به ویژه استروئیدها نیز میتوانند باعث افزایش فشار چشم شوند.
چگونه تشخیص دهیم که فشار چشم شما بالاست؟
تنها راه برای اینکه مطمئن شوید فشار چشمتان بالا است یا خیر، انجام آزمایش توسط چشم پزشک است. فشار چشم بالا متوسط معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمیکند.
اگر فشار چشم شما به طور غیرعادی بالا باشد، ممکن است متوجه شوید:
هالههای اطراف اجسام در دید شما
تاری دید
احساس فشار در اطراف چشم
چشم درد
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، در اسرع وقت برای آزمایش فشار چشم به چشم پزشک مراجعه کنید. اگر نگران این هستید که فشار چشم شما بیش از حد بالا باشد، چشم پزشک آن را با استفاده از ابزار خاصی به نام تونومتر آزمایش میکند.
قطرههای چشمی بیحسکننده دریافت میکنید تا در طول آزمایش تکان نخورید. سپس نوک تونومتر را به آرامی روی چشم خود فشار داده و فشار شما را ثبت میکند. بسته به نتایج، پزشکان شما ممکن است علائم گلوکوم را بررسی کنند. آنها ممکن است عصب بینایی شما را با استفاده از نور مخصوص بررسی کنند یا دید محیطی شما را برای نقاط کور بررسی کنند.
عوامل خطر برای داشتن فشار چشم بالا
بزرگتر از ۴۰ سال هستند
آفریقایی یا آمریکایی هستند
نزدیک بین هستند
دیابت داشته باشند
سابقه خانوادگی فشار چشم یا گلوکوم داشته باشید.
فشار چشم بالا چه عوارضی دارد؟
فشار چشم بالا یا افزایش فشار داخل چشمی (IOP)، اگر درمان نشود، میتواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. این وضعیت معمولاً با بیماریهایی مانند گلوکوم (آبسیاه) مرتبط است و میتواند به ساختارها و عملکرد بینایی آسیب برساند. برخی از عوارض فشار چشم بالا شامل موارد زیر است:
۱. گلوکوم و آسیب به عصب بینایی:
افزایش فشار داخل چشم میتواند به عصب بینایی که اطلاعات را از چشم به مغز منتقل میکند، آسیب برساند.
این آسیب ممکن است منجر به کاهش تدریجی میدان دید و در صورت عدم درمان، نابینایی شود.
۲. کاهش میدان دید:
در مراحل اولیه، فرد ممکن است متوجه کاهش تدریجی دید محیطی (دید جانبی) شود.
با پیشرفت بیماری، دید مرکزی نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
۳. درد و ناراحتی:
فشار چشم بالا میتواند باعث احساس سنگینی یا درد در ناحیه چشم و سر شود.
در موارد شدید، درد ممکن است به حالت حاد و همراه با قرمزی و تاری دید باشد.
۴. کاهش بینایی یا نابینایی دائمی:
اگر فشار چشم بالا به موقع کنترل نشود، میتواند منجر به کاهش غیرقابل برگشت دید و در نهایت نابینایی شود.
۵. ایجاد آسیب به ساختارهای داخلی چشم:
افزایش فشار ممکن است به بافتهای داخلی چشم، از جمله قرنیه، عدسی و شبکیه، آسیب برساند.
این آسیبها میتوانند منجر به مشکلاتی مانند ادم قرنیه یا تغییرات شبکیه شوند.
۶. آسیب به رگهای خونی چشم:
فشار بالا میتواند جریان خون به عصب بینایی و شبکیه را کاهش دهد، که خود میتواند باعث آسیب بیشتر و پیشرفت بیماری شود.
پیامد درازمدت:
در صورت عدم درمان یا کنترل مناسب، فشار چشم بالا یک تهدید جدی برای بینایی است و باید به طور منظم تحت نظر چشمپزشک قرار گیرد.
فشار چشم بالا و گلوکوم
فشار چشم بالا به طور قابل توجهی خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش میدهد، گروهی از بیماریهای جدی چشم که با اختلال بینایی مشخص میشود و میتواند منجر به نابینایی نسبی یا کامل شود.
عصب بینایی هر فرد میتواند مقدار مشخصی از فشار را تحمل کند. اگر فشار شما به طور مرتب از آن سطح بیشتر شود، به گلوکوم مبتلا خواهید شد.
اگر فشار چشم شما به طور مداوم بالا باشد، چشم پزشک شما را از نظر گلوکوم در طول ویزیتهای معمولتان غربال میکند. انجام اقداماتی برای کاهش فشار چشم میتواند به شما در کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
چه زمانی درمان برای فشار چشم بالا لازم است؟
هر چشم پزشک معیاری برای زمانی که درمان فشار چشم بالا ضروری است، دارد. فشار چشم بین ۲۰ تا ۳۰ میلیمتر جیوه باعث آسیب آهسته به عصب بینایی در طی چندین سال میشود، بنابراین درمان معمولاً زمانی آغاز میشود که خوانشهای شما به طور مداوم در این محدوده قرار گیرد. در ۴۰ تا ۵۰ میلی متر جیوه، شما در معرض خطر از دست دادن ناگهانی بینایی هستید.
فشار چشم بالا چه علائمی دارد؟
فشار چشم بالا (افزایش فشار داخل چشمی) معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است، به همین دلیل به آن “بیماری خاموش” نیز گفته میشود. اما در موارد پیشرفتهتر یا در شرایطی که فشار چشم به شدت افزایش یابد، ممکن است علائم زیر بروز کنند:
علائم فشار چشم بالا:
کاهش دید محیطی (دید جانبی):
ممکن است در مراحل اولیه به تدریج دید محیطی کاهش یابد، که معمولاً فرد متوجه آن نمیشود.
تاری دید:
افراد ممکن است دید واضح خود را از دست بدهند و اجسام را تار ببینند.
احساس سنگینی یا فشار در چشم:
برخی افراد از احساس سنگینی در چشمها یا ناراحتی عمومی شکایت دارند.
درد در ناحیه چشم یا اطراف آن:
در موارد حاد، مانند گلوکوم زاویه بسته، درد شدید چشم و سر ممکن است رخ دهد.
قرمزی چشم:
افزایش فشار میتواند باعث قرمزی چشم شود، به خصوص در موارد حاد.
حلقههای رنگینکمانی اطراف نورها:
هنگام نگاه کردن به منابع نورانی (مثل چراغ یا لامپ)، ممکن است فرد حلقههای رنگی اطراف آنها ببیند.
سردرد:
فشار بالا در چشم میتواند منجر به سردرد، بهویژه در ناحیه پیشانی شود.
تهوع و استفراغ:
در موارد شدید (مانند گلوکوم زاویه بسته حاد)، تهوع و استفراغ ممکن است همراه با درد چشم ظاهر شوند.
کاهش شدید بینایی:
اگر فشار چشم بسیار بالا باشد و به موقع درمان نشود، ممکن است به کاهش شدید و ناگهانی بینایی منجر شود.
نکته مهم:
در بسیاری از موارد، فشار چشم بالا بدون علامت است و تنها از طریق اندازهگیری فشار چشم توسط چشمپزشک تشخیص داده میشود. به همین دلیل، انجام معاینات دورهای، بهویژه در افرادی که سابقه خانوادگی گلوکوم دارند یا در معرض خطر هستند (مانند افراد بالای ۴۰ سال)، بسیار ضروری است.
درمانهای پزشکی فشار بالای چشم
فشار چشم بالا را میتوان با روشهای مختلفی درمان کرد، از جمله:
جراحی و لیزر
داروها
اطلاح سبک زندگی
کارهای زیادی وجود دارد که میتوانید برای کاهش فشار چشم خود بدون جراحی یا دارو انجام دهید:
افرادی که حداقل به مدت ۳۰ دقیقه، سه تا پنج بار در هفته ورزش میکنند، فشار چشم کمتری نسبت به افراد غیرفعال دارند.
کافئین فشار خون شما را بالا میبرد و در نتیجه فشار چشم شما را افزایش میدهد.
سیگار کشیدن فشار چشم شما را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
فشار چشم در طول شب به میزان قابل توجهی افزایش مییابد. خوابیدن با سر در زاویه ۳۰ درجه نسبت به بدن این تأثیر را کاهش میدهد.
داروها
قطره چشمی دارویی خط اول درمان فشار چشم است. آنها مقدار مایع تولید شده توسط چشم را کاهش میدهند یا به چشم کمک میکنند تا آن مایع را سریعتر دفع کند.
اگر قطرهها فشار چشم شما را به اندازه کافی کاهش ندهند، پزشک ممکن است در مرحله بعدی داروهای خوراکی را تجویز کند. داروهای تجویزی، معمولاً مهارکنندههای آنهیدراز کربنیک، میزان مایع تولید شده توسط چشمها را کاهش میدهند.
اگر فشار بالای چشم شما به داروها و تغییر شیوه زندگی پاسخ نمیدهد، چشم پزشک ممکن است درمانهای دیگری را برای کنترل مشکل توصیه کند. این شامل:
ترابکولکتومی: این جراحی یک برش کوچک در ساختارهای خارجی چشم شما ایجاد میکند تا مقداری از مایع را از داخل آن تخلیه کند.
ترابکولوپلاستی با لیزر: این جراحی زاویه زهکشی چشم شما را تغییر میدهد و باعث میشود مایع اضافی راحتتر از آن خارج شود.
هیچ یک از این درمانها تضمینی برای بهبودی کامل این عراضه نیست
ممکن است لازم باشد که یکی از آنها چندین بار انجام شود یا با سایر درمانها ترکیب شود تا نتایج برای جلوگیری از فشار بالای چشم، معاینات منظم چشم را با بهترین متخصص چشم در مشهد برنامه ریزی کنید. این به آنها اجازه میدهد فشار چشم شما را در طول زمان کنترل کنند و در صورت لزوم درمان اولیه را آغاز کنند. به پزشک خود در مورد هر عامل خطری که برای شما اعمال میشود اطلاع دهید تا بتواند تعیین کند که فشار چشم شما چقدر باید چک شود.
چگونه میتوانم فشار چشم خود را کاهش دهم؟
شما میتوانید با ورزش منظم، کاهش مصرف کافئین، سیگار نکشیدن و خوابیدن با سر بالا، فشار چشم خود را در خانه کاهش دهید. همچنین باید هر دارویی را که چشم پزشک برای این مشکل تجویز کرده است مصرف کنید.
اگر فشار چشم شما بالا باشد چه اتفاقی میافتد؟
اگر فشار چشم بالا درمان نشود، به عصب بینایی شما آسیب میرساند و شما را در معرض خطر از دست دادن بینایی و گلوکوم قرار میدهد. مهم است که به محض آگاهی از مشکل، اقداماتی را برای کاهش فشار چشم انجام دهید.
آیا فشار چشم به خودی خود کاهش مییابد؟
بله، فشار چشم ممکن است بدون درمان پزشکی کاهش یابد. اما احتمالاً نیاز به برخی اصلاحات سبک زندگی دارد. ورزش منظم و پرهیز از کافئین و سیگار به شما کمک میکند تا فشار چشم خود را به تنهایی کاهش دهید.