میراثی در کرمانشاه که تیشه به ریشه آن زدند

به گزارش مجله خبری نگار، بیمارستان «مسیح» یا بیمارستان وست‌مینستر مربوط به اواخر دوره قاجار در کرمانشاه، خیابان شریعتی، سه‌راه شریعتی واقع است. البته بهتر است بگوئیم «واقع شده بود».

این بیمارستان با حمایت مسیونر‌های مسیحی و توسط دکتر بلانش ویلسون «استد» در سال ۱۹۱۶ تأسیس شده و پس از بلانش ویلسون دکتر پاکارد به ریاست بیمارستان می‌رسد.

وی که پیش از این در میان نستوریان ارومیه فعالیت می‌کرد، در پی درگیری‌های میان ایرانیان و روس‌ها، پس از وقفه‌ای کوتاه فعالیت‌هایش را در کرمانشاه و با بنای بیمارستان وست مینستر از سر می‌گیرد. دکتر پاکارد در ۱۹۴۳ بازنشسته شد و پس از او دکتر باسدیکر ریاست بیمارستان را به عهده داشت. 

دکتر مرادیان آخرین رئیس این بیمارستان بود که بعد‌ها به بیمارستان مسیح و بیمارستان دکتر مرادیان هم معروف شد. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۱۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود.

بعد از دکتر مرادیان بیمارستان به دکتر آلفرت پطروسیان آواکیان واگذار می‌شود.

در یک دهه گذشته بین میراث فرهنگی و مالک این بنا چالش‌های فراوان به‌وجود می‌آید؛ بنا بر ادعای میراث‌فرهنگی استان کرمانشاه، مالک بنا در این سال‌ها بار‌ها برای تخریب آن اقدام کرده بود.

تا اینکه ۱۰ سال پیش مالک موفق به خروج آن از ثبت ملی می‌شود، سال ۱۳۹۹ با پیگیر‌های اداره‌کل میراث استان مجددا این بنا را برای بار دوم به ثبت ملی می‌رسد.

آنگونه که دایوش فرمانی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمانشاه می‌گوید: طی چند سال اخیر رایزنی‌ها و پیگیری‌های متعددی با وکلای مالک بیمارستان مسیح انجام شد تا به شکل مشارکتی بتوان این بنا را احیاء و بازسازی کرد، اما متأسفانه مالک هیچ تمایلی برای همکاری نداشته و تمام تلاش خود را برای تخریب آن بکار گرفته است.

دوم خردادماه سال ۱۴۰۳ خبری با عنوان تخریب کامل بیمارستان مسیح کرمانشاه؛ دومین بیمارستان تاریخی کشور، توسط مالک آن با در دست داشتن حکم شهرداری منتشر شد.

یک‌روز بعد، سوم خردادماه ۱۴۰۳ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه در پی تخریب بیمارستان مسیح، گفت: مالک با شکایت به دیوان عدالت اداری مجددا به دنبال خروج بنا از ثبت ملی بوده که متأسفانه این مرجع قضایی بدون اینکه نماینده‌ای از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه حضور داشته باشد و یا اینکه این اداره‌کل را در جریان بگذارد، حکم به تخریب بنا داده و مالک نیز با در دست داشتن حکم به شهرداری کرمانشاه مراجعه کرده و شهرداری نیز بدون اخذ استعلام لازم از این اداره‌کل، مجوز تخریب را برای مالک بنا صادر کرده است.

فرمانی با ادعای اینکه از مالک بنا و عوامل تخریب این میراث تاریخی شکایت می‌کنیم، افزود: صبح روز چهارشنبه (دوم خرداد) با توجه به تعطیلی سراسری کشوری، مالک بیمارستان مسیح از این فرصت سوء‌استفاده کرده و با بیل مکانیکی بنا را تخریب کرده است. 

به هر حال، مالک با در دست داشتن مجوز تخریب این بنا از شهرداری دست به این اقدام زده؛ آنگونه که سیروس رضایی معاون شهرسازی شهرداری منطقه چهار کرمانشاه امروز (پنجم خرداد‌ماه) در نشست خبری با خبرنگاران، گفت: شهرداری هم براساس حکم قطعی دیوان عدالت اداری حکم تخریب را صادر کرده است.

وی با اشاره به قدمت ۹۳ ساله این بیمارستان، افزود: این بیمارستان دومین بیمارستان مفید ایران بوده که متأسفانه به دلیل یک‌سری اختلاف‌نظر بین دکتر آلفرت پطروسیان آواکیان (مالک بیمارستان) با دانشگاه علوم پزشکی پیش می‌آید که سبب می‌شود دکتر آواکیان کرمانشاه و ایران را ترک کند و به ارمنستان برود.

معاون شهرسازی شهرداری منطقه چهار کرمانشاه تصریح کرد: بنا رها می‌شود، از سوی دیگر میراث فرهنگی هم می‌گوید این یک اثر ملی است که سبب به وجود آمدن اختلاف‌های از سال ۱۳۸۵ می‌شود؛ نامه‌نگاری و مکاتبات شروع می‌شود.

وی به صدور رأیی در سال ۱۳۹۰ در پی این اختلافات اشاره و بیان کرد: کار به جایی می‌رسد که رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور (بقایی) از طریق دادنامه از مقامش عزل می‌شود. نزاع‌های بین مالک و میراث بیشتر می‌شود تا جایی که سال ۱۳۸۸ دوباره اثر را ثبت ملی می‌کنند دوباره مالک شکایت می‌کند...

رضایی تصریح کرد: در این بین مالک و وکیل مالک مکررا از سال ۱۳۸۸ به شهرداری مراجعه می‌کنند و درخواست بازسازی و ساخت بیمارستان شکیل در شأن مردم کرمانشاه را داشته که براساس استعلاماتی که از میراث فرهنگی می‌گرفتیم اجازه صدور پروانه بازسازی را نمی‌دادند.

وی با اشاره به نقل‌قول‌های از سوی وکیل مالک، گفت: دانشگاه علوم پزشکی در سال ۱۳۸۸ کلا با ساخت بیمارستان به همان شکل قبلی توسط دکتر آلفرت پطروسیان آواکیان مخالفت می‌کند و می‌گویند کرمانشاه اصلا نیازی به بیمارستان ندارد و ایشان هم بیمارستانی در ارمنستان می‌سازد. به دنبال آن پسر دکتر مرادیان که خود دکتر و تحصیل کرده خارج از کشور است تقاضای ساخت بیمارستان را می‌دهد که دوباره دانشگاه مخالفت می‌کند و ایشان هم در آمریکا بیمارستانی می‌سازد.

وی خاطرنشان کرد: تا اینکه مهرماه سال ۱۴۰۲ مالک و وکیل موفق به گرفتن رأی می‌شوند که برای باری دیگر بنا را از ثبت ملی خارج می‌کنند و شهرداری هم محکوم می‌شود. در حکم آمده شهرداری موظف است پروانه برای این بیمارستان صادر کند در غیر این صورت هیچگونه عذروبهانه‌ای نیست و در ضمن اشاره شده برای صدور مجوز احتیاجی به استعلام از میراث فرهنگی نیست.

معاون شهرسازی شهرداری منطقه چهار کرمانشاه تصریح کرد: شهرداری با وجود این رأی هم باز اعتنایی نکرد تا اینکه مالک رأی قطعی را می‌گیرد مبنی بر اینکه رأی قطعی است که با توجه به این رأی با حساسیت به موضوع اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ مکلف به صدور پروانه «تخریب» ابنیه دیوار‌هایی که سبب خطراتی برای همشهریان می‌شود؛ شدیم.

وی گفت: رأی مهرماه سال ۱۴۰۲ به میراث فرهنگی هم ارسال می‌شود، یعنی میراث هم از اینکه بنا از ثبت‌ملی خارج شده، اطلاع داشته است که باید برای نقض این رأی اقداماتی انجام می‌داد که متأسفانه، چون رأی قطعی بوده به نظر میاد کاری از دست میراث فرهنگی هم برنیامده است.

رضایی در خصوص صدور مجوز تخریب بیمارستان مسیح، تصریح کرد: مالک درخواست بازسازی داشت که با توجه به حساسیت موضوع شهرداری پروانه تخریب و بازسازی را صادر نکرد و تنها پروانه تخریب را صادر کرده است.

وی اضافه کرد: قبل از صدور پروانه شخصا از بنا بازدید میدانی داشتم که واقعا بنا طی سنوات گذشته توسط سودجویان، متکدیان، افراد ماجراجو و کنجکاو، معتادان و حوادث ریز و درشتی تبدیل به یک آواره شده بود و حتی نزدیک به ۴۰ همسایه هم صورتجلسه‌ای را امضا کرده بودند که این بنا مخل آرامش اهالی محله است.

رضایی در رابطه با تغییر کاربری بنا، گفت: این ملک ۳ هزار و ۹۰۰ متر است که مساحتی از آن مسکونی و مساحتی هم درمانی است که برای ساخت آن شهرداری به اظهارنظر مراجع قضایی توجه خواهد کرد.

معاون شهرسازی شهرداری منطقه چهار کرمانشاه تصریح کرد: برای حفظ بیمارستان مسیح شهرداری و سازمان میراث فرهنگی در یک راستا عمل می‌کردند آنگونه که شهرداری از سال ۱۳۸۸ تا قبل از حکم قطعی، مجوزی برای تخریب صادر نکرد، اما الان طبق قانون و حکم مراجع قضایی عمل کرده‌ایم.

وی در پایان از میراث فرهنگی استان خواست، که محدوده‌های میراث را در راستای اجازه ساخت کاهش دهد، چون در حق مردم جفا می‌شود.