تعیین تکلیف طرح‌های ۱۹ ساله پتروشیمی در دولت سیزدهم

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: بهره‌برداری از پنج طرح بزرگ پتروشیمی تا پایان امسال، اقدامی مهم در راستای به سرانجام رساندن طرح‌هایی که از سال ۸۳ معطل و بلاتکلیف بوده‌اند.

جواد اوجی، وزیر نفت گفته است که طرح پتروشیمی ابن‌سینای همدان در سال ۱۳۸۳ و در جریان سفر رهبر معظم انقلاب اسلامی به این استان مصوب شده، اما بلاتکلیف مانده بود تا اینکه اخیراً با ارزش یک میلیارد دلار فعال شده است و افزود که طرح پتروشیمی زنجان با وجود ۹۸ هزار سرمایه‌گذار مردمی در استان از دیگر طرح‌های معطل مانده از سال ۸۵ بود که از ابتدای دولت مردمی فعال شده و پیشرفت اجرای آن از ۱۸ درصد به ۵۳ درصد رسیده است.

از طرح‌های پتروشیمی گلستان، تربت حیدریه و بروجن هم به عنوان دیگر پروژه‌های در دست اقدامی یاد شده در راستای جلوگیری از خام‌فروشی، ارزآوری و ایجاد اشتغال فعال شده‌اند.

بهره‌برداری از ۲۰ میلیارد دلار طرح‌های نیمه‌تمام بالادست و پایین‌دست صنعت نفت در مدت زمان دو سال از آغاز به کار دولت سیزدهم، تحقق وعده‌ای بوده که جواد اوجی، وزیر نفت از ابتدای آغاز به کار خود روی آن‌ها پای فشرده است.

از ابتدای استقرار دولت سیزدهم، رشد سرمایه‌گذاری در نفت و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام در بخش‌های چهارگانه وزارت نفت (نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش) از جمله اولویت‌های اصلی این وزارتخانه به شمار می‌رفت، به نحوی که در سال گذشته ۱۲ میلیارد دلار طرح نیمه‌تمام به خط پایان رسید. برآورد شده که در صنعت نفت دست‌کم ۶۴ طرح مهم و اولویت‌دار نیمه‌تمام وجود داشته که ارزش آن‌ها ۱۴.۵ میلیارد دلار است. بر این اساس عملیات اجرایی ۱۵ طرح جدید نیز به ارزش ۱۴.۳ میلیارد دلار در سال‌جاری آغاز شده که مجموع ارزش سرمایه‌گذاری این ۷۹ طرح و پروژه به ۲۸.۸ میلیارد دلار می‌رسد. وزیر نفت گفته که امسال ۶۴ طرح نیمه‌تمام راکد و جدید اولویت‌دار به ارزش ۱۴.۵ میلیارد دلار به بهره‌برداری می‌رسد.

از دولت سیزدهم به عنوان میراث‌دار تعهدات بسیار و طرح‌های نیمه تمام جامانده از دولت قبل یاد می‌شود.
گفته می‌شود که بخشی از عقب‌افتادگی‌ها در صنعت نفت ناشی از دستورالعمل وزیر سابق نفت بوده که با اجرای دستورالعمل‌های بازدارنده سبب شد صنعت نفت دچار عقب‌افتادگی شود. واقعیت این است که بخش مهمی از طرح‌های نیمه‌تمام صنعت نفت به جای مانده از قبل را باید در مسیر ترک فعل وزیر نفت دولت قبل یعنی بیژن نامدار زنگنه تفسیر کرد. هرچند که وزارت نفت دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار اتمام طرح‌های نیمه‌تمام را در اولویت کاری خود قرار داد که یکی از همین بخش‌ها صنعت پتروشیمی است. ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی در آغاز به کار دولت سیزدهم ۸۴.۵ میلیون تن بود، هرچند که ظرفیت این صنعت با بهره‌برداری از طرح‌های جدید در دو سال اخیر به بیش از ۹۲ میلیون تن رسیده که گفته می‌شود تا پایان سال و با افزایش ۳ میلیون تنی، این ظرفیت به ۹۵ میلیون تن بالغ خواهد شد.

در حال حاضر ۷۰ مجتمع تولیدی پتروشیمی وظیفه تولید ۵۵۰ انواع محصولات پلیمری و شیمیایی را برعهده دارند که بر‌اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده باید تا پایان برنامه هشتم توسعه از مرز ظرفیت تولید سالانه ۱۸۰ میلیون تن عبور کنیم. برنامه تولید محصولات پتروشیمی برای سال ۱۴۰۲ حدود ۷۷ میلیون تن است، که شرکت‌های پتروشیمی از ابتدای امسال تا پایان شهریورماه ۳۸.۵ میلیون تن محصول پتروشیمی تولید کردند که ۷ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.

در سال گذشته حدود ۲۷.۶ میلیون تن محصول به ارزش ۱۶ میلیارد دلار صادرات صورت گرفته و این رقم در سامانه نیما ثبت شده است.

از قرار معلوم، ۸۵ میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری شده که با اضافه شدن ۱۵ میلیارد دلار تا پایان دولت به ۱۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تأکید بر استقبال صنعت پتروشیمی از سرمایه‌گذاری خارجی گفته که منتظر شرکت‌های خارجی برای توسعه این صنعت نمی‌مانیم و این صنعت را با توان داخلی توسعه می‌دهیم.

مرتضی شاه‌میرزایی اظهار کرد: رشد ۲۰ ساله صنعت پتروشیمی از سال ۱۳۳۷ از آغاز عملیات اجرایی نخستین طرح پتروشیمی در ایران تا سال ۱۳۵۷ در کشور بسیار ناچیز بود، به‌طوری که ظرفیت صنعت پتروشیمی حدود ۳ میلیون تن با تنوع محصول ۸ تا ۹ نوع با وابستگی کامل در طراحی، تأمین تجهیزات و راه‌اندازی در پیش از انقلاب اسلامی بود و افزود که در آینده صنعت پتروشیمی ایران از شکوفاترین صنایع دنیاست، زیرا کشور دارای اصلی‌ترین مؤلفه‌های توسعه این صنعت یعنی خوراک فراوان، نیروی انسانی متخصص و دسترسی به منابع آبی و سواحل است.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه در این صنعت با وجود تحریم‌ها سربلندیم، اظهار کرد: ۹۵ درصد صنایع آینده وابسته به تولیدات صنعت پتروشیمی خواهد بود، بنابراین توسعه این صنعت بسیار بااهمیت است. وی، با اشاره به رونمایی از سند جامع تکمیل زنجیره ارزش در سال ۱۴۰۱ از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای سرمایه‌گذاران و دستیابی به هدفگذاری انجام شده، افزود: توانمندی متخصصان داخلی در تأمین تجهیزات صنعت پتروشیمی در حوزه‌های مختلف بویژه کمپرسورها، ولوها، انواع پمپ و توربین افزایشی خیره‌کننده دارد و به سمت خودکفایی گام برمی‌داریم.

معاون وزیر نفت با تأکید بر افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای کسب دانش‌های فنی صنعت پتروشیمی با هدف تکمیل زنجیره ارزش صنعت گفت: ۲۱ محصول راهبردی که ما را به انتهای زنجیره نزدیک می‌کند پارسال از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی به هلدینگ‌ها ارائه شد و هلدینگ‌ها باید سریع‌تر در این مسیر حرکت کنند.

وی به آمادگی صنایع پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری در توسعه میدان‌های نفتی به‌منظور تأمین خوراک پایدار گفت: انتظار می‌رود اهتمام اول شرکت ملی نفت ایران، تأمین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی باشد و مازاد آن صادر شود. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی در ۹ ماه امسال در بورس را بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: عرضه اعتباری پتروشیمی‌ها به واحد‌های پایین‌دستی به یک انقلاب صنعتی با تصمیم شرکت ملی صنایع پتروشیمی منجر و سبب حل مشکل تأمین نقدینگی واحد‌های پایین‌دستی در وزارت صنعت شده است.