به گزارش مجله خبری نگار،جادویی، ماندگار و تکرارنشدنی! اینها صفاتی هستند که به حق میتوان در وصف صدای ناصر طهماسب دوبلور و گوینده پیشکسوت که حالا باید با پیشوند «زندهیاد» از او نام ببریم، به کار برد. شنبهشب ناگهان خبر رسید که این صداپیشه باسابقه طی دو هفته اخیر به دلیل سکته مغزی در بیمارستان به سر میبرده، جمعه اول دیماه دارفانی را وداع گفته و روز شنبه نیز به خاک سپرده شده است. درگذشت و خاکسپاری این هنرمند در سکوت خبری کامل برگزار شد و این موضوع شوک درگذشت ناصر طهماسب را بیشتر کرد. این دوبلور قدیمی جزو معدود بازماندگان نسل طلایی دوبله ایران بود، افسوس که با خاموشی این صدای جادویی، جای خالی او دیگر هرگز پُر نخواهد شد. به بهانه درگذشت ناصر طهماسب، کارنامه او را بررسی کردیم و با سعید شیخزاده درباره همکاری با این هنرمند نیز گفتوگویی داشتیم.
صدای جاودانه مرحوم ناصر طهماسب در بسیاری از فیلمهای کلاسیک و آثار مهم تاریخ سینما، به شخصیتهای مختلفی جان داده بود. صدای بازیگران و ستارههایی مانند لزلی هاوارد، همفری بوگارت، کری گرانت، داستین هافمن، استیو مککوئین و جانی سکا به ترتیب در نقش کاراکترهای «اشلی ویلکز» در «بر باد رفته»، «ریک بلین» در «کازابلانکا»، «دولین» در «بدنام»، «لوئیس دگا» در «پاپیون»، «وین» در «هفت دلاور»، «بلال حبشی» در «محمد رسولا... (ص)»، با صدای منحصر به فرد ناصر طهماسب در حافظه شنیداری دوستداران سینما، ماندگار شده بود. این هنرمند در فیلمهای محبوب تاریخ سینما مانند «محله چینیها»، «دیوانه از قفس پرید» و «درخشش»، صداپیشه جک نیکلسن بود. مرحوم طهماسب همچنین در فیلمهای ماندگار «مظنونین همیشگی»، «هفت» و سریال «خانه پوشالی» به جای کوین اسپیسی صحبت کرده بود. این دوبلور در فیلم «خوشههای خشم» و «مرد عوضی» نیز صداپیشه هنری فاندا بوده است. ناصر طهماسب در نسخه دوبله شده این آثار، صدای احساسات شخصیتها میشد و به واسطه صدای خود «نقشآفرینی» میکرد. شرارت و معصومیتی که همزمان در صدای او وجود داشت و البته هنر زندهیاد ناصر طهماسب در استفاده از توانایی خود، باعث میشد صدای این هنرمند با طیف مختلفی از نقشها تناسب داشته باشد. توانایی خاص او در اجرای لحنهای مختلف با حسهای گوناگون، یکی دیگر از ابعاد هنر این صداپیشه بود. علاوه بر کاراکترهایی که نام بردیم، تصویر شخصیت «فرمانده کسلر» در سریال خاطرهانگیر «ارتش سری» و «یوگی» در پویانمایی «یوگی و دوستان» نیز با صدای بیبدیل زندهیاد ناصر طهماسب به یادماندنی شده است.
زندهیاد ناصر طهماسب درست مانند مرحوم منوچهر اسماعیلی، در سینمای ایران نیز جایگاه ویژهای دارد. او یکی از یاران و همراهان زندهیاد علی حاتمی بود و به عنوان صداپیشه تقریبا در همه ساختههای ماندگار و مهم این هنرمند، سهم ویژهای داشت. مرحوم طهماسب در فیلمهای «حسن کچل» و «خواستگار»، به عنوان دوبلور حضور داشت. این هنرمند در فیلمهای «سوتهدلان»، «حاجی واشنگتن» و «کمالالملک»، علاوه بر صداپیشگی، کار مدیریت دوبلاژ را نیز برعهده داشت. ناصر طهماسب در «خواستگار»، «سوتهدلان» و «کمالالملک» گوینده دو نقش بود و در «هزاردستان» نیز به جای پنج شخصیت صحبت کرد. تصویر بازیگران ارزشمندی مانند جمشید لایق، جهانگیر فروهر، سعید نیکپور، علی نصیریان، نعمتا... گرجی و اسماعیل محمدی در این آثار با صدای زندهیاد ناصر طهماسب، برای مخاطبان ماندگار و خاطرهانگیز شده است. این صداپیشه در فیلم «مادر» نیز مدیر و سرپرست دوبلاژ بود. ترکیب زندهیادها ناصر طهماسب، منوچهر اسماعیلی و علی حاتمی در ساختههای این کارگردان، دوبلههایی درخشان، صداهایی متنوع، به یادماندنی و جاودانه بود. این همکاری در کارنامه هر سه هنرمند، جزو افتخارات و موفقیتهای آنان محسوب میشود.
هرچند که زندهیاد ناصر طهماسب در عرصه دوبله و گویندگی فعالیت میکرد، اما او در دوران فعالیت حرفهای خود جلوی دوربین نیز آمد. مرحوم طهماسب در فیلم «راه دوم» به کارگردانی حمید رخشانی و محصول سال ۶۳، همچنین فیلم «من مادر هستم» ساخته فریدون جیرانی محصول سال ۸۹ بازی کرد. او دهه ۸۰ نیز در سریالهای «مرگ تدریجی یک رویا»، «کلانتر ۳» و «مثل یک کابوس» ایفای نقش کرد. فعالیت این هنرمند در عرصه بازیگری چندان جدی نبود، بنابراین تجربه بازیگری او به این آثار محدود میشود.
معمولا وقتی هنرمندی از دنیا میرود، با فاصله کوتاهی خبر درگذشت او اعلام و اخبار مربوط به مراسم تشییع و خاکسپاری نیز منتشر میشود، اما خبر درگذشت مرحوم ناصر طهماسب زمانی منتشر شد که این هنرمند به خاک سپرده شده بود. کیومرث طهماسب شنبهشب در گفتگو با ایسنا، دلیل این اتفاق را خواست پدرش مطرح کرد. او در توضیح درگذشت این صداپیشه در ۸۴ سالگی گفت: «دو هفته قبل متاسفانه پدر دچار سکته مغزی شدند و طی این مدت در بیمارستان بستری بودند. چندین بیمارستان هم فقط به امید بهبودی ایشان عوض کردیم که متاسفانه روز یکم دیماه به علت کاهش سطح هوشیاری، ایشان از دنیا رفتند.» او ضمن اعلام اینکه مراسم خاکسپاری ناصر طهماسب صبح شنبه دوم دی در قطعه خانوادگی انجام شد، درباره علت این سکوت خبری توضیح داد: «همانطور که پدر را میشناسید، همیشه برای خودشان حریم خصوصی قائل بودند و از حاشیه، رسانهای شدن و گفتگو به دور بودند، به همین خاطر ما به خواسته ایشان حرمت گذاشتیم و اول به خاطر خودش و بعد خودمان صبر کردیم تا مراسم خاکسپاری انجام شود تا اینکه امروز (شنبه دوم دی) خودم خبر فوت ایشان را اعلام کردم.»
سعید شیخزاده صداپیشه و گوینده که تجربه همکاری با زندهیاد ناصر طهماسب را داشته است، در توصیف هنر این دوبلور خاطرهساز میگوید: «اگر بخواهیم چند نفر را نام ببریم که در کار دوبله و کلا سینما اثرگذار بودند، آقای طهماسب یکی از این هنرمندان واقعی و بزرگ هستند. سینمای ایران واقعا مدیون آقای ناصر طهماسب است. اگر دیالوگهایی در فیلم «مادر» و بعضی آثار دیگری که زندهیاد علی حاتمی میساخت، ماندگار شده، آقای طهماسب مدیریت این صداها را انجام داده است. زندهیاد حاتمی به تنها کسی که اعتماد میکرد آقای طهماسب بود، به دلیل اینکه واقعا بر ادبیات فارسی مسلط بود. بسیار مرد باسوادی بود و و تعریف هنر را کاملا میفهمید.»
سعید شیخزاده درباره هنر مرحوم طهماسب در «تیپسازی» و خلق «شخصیت» توضیح میدهد: «تیپهایی که ایشان میساختند بسیار بینظیر بود، این تیپها را تا اندازهای حسابشده درست میکرد که اصلا احساس نمیکردید تیپها مصنوعی است.» شیخزاده ضمن اشاره به صداپیشگی مرحوم طهماسب در نقش «ابوالفتح صحاف» با بازی علی نصیریان در سریال «هزاردستان» میگوید: «جالب است که نسبت به زبان محلی تسلط پیدا میکرد، یعنی صرفا تغییر صدا نبود، ایشان شخصیت میساخت و این خیلی مهم است. حقیقتا امروزه اینقدر ساده به تیپسازی نگاه میکنیم که فقط میگوییم یک صدایی تغییر کند، اما این عمق شخصیتسازی از سوی آقای طهماسب بسیار مهم بود. حیف که ایشان را از دست دادیم، ولی جای بسیار بسیار خوشبختی برای نسل ماست که در کنار ایشان بودیم و با ایشان کار کردیم.»
این صداپیشه و گوینده باسابقه درباره حمایت زندهیاد طهماسب از جوانان و تاثیر او بر حرفه خود میگوید: «سعی میکردیم که از ایشان درس بگیریم. از هر فرصتی استفاده میکردیم که کنار ایشان باشیم و حتی اگر دو جمله میگفت واقعا کاربردی بود. همیشه میگویم استاد طهماسب تاثیر بسیار بسیار مهمی روی شخصیت کاری من داشته است. ایشان واقعا خالصانه به نسل ما کمک میکرد، اگر فرصتی برای نقش بهتر بود، حتما دریغ نمیکرد. من شخصا بخش عمدهای از کار مدیریت دوبلاژم را مدیون آقای طهماسب هستم.» شیخزاده ادامه میدهد: «حالا جا دارد که این موضوع را بگویم، ابتدا در پویانمایی سینمایی «فیلشاه» قرار بود که ایشان مدیر دوبلاژ باشند، چون ایشان قبل از آن پویانمایی «شاهزاده روم» را هم کار کرده بود. جالب اینجاست که پیشنهاد داده بود من این پویانمایی را دوبله کنم، خیلی هم پای این قضیه ایستادند و خودشان هم آمدند و برای من گویندگی کردند. اصلا ایشان باعث شد که یک دریچه جدیدی به روی دنیای کار دوبله من باز شود. واقعا بخشی از کارم را مدیون آقای طهماسب هستم، روحشان شاد.»
شیخزاده درباره شخصیت ناصر طهماسب و ویژگیهای اخلاقی این هنرمند توضیح میدهد: «مفید زندگی کرد، هیچ وقت بداخلاقی از ایشان ندیدیم، مرد هنرمندی بود و اصلا در قید و بند مسائل مالی نبود، خیلی راحت میتوانست کارها را رد کند.» این هنرمند سپس در واکنش به افسوس برای خاموشی این صدای ماندگار میگوید: «فقط مسئله صدا نیست، به هرحال مردم از یک صدایی خاطره دارند، اما بهتر است بیاییم خصوصیات آدمها را هم بررسی کنیم که طی سالها هیچوقت این اتفاقات نیفتاده است. درباره شخصیت آقای طهماسب باید بگویم در کنار آن صدای بسیار والامقام، شخصیت بسیار والایی هم داشتند و این برای همه خوب است. همه بچههای نسل جدید تاسف میخورند کهای داد چه عزیزی را از دست دادیم و چقدر از ایشان یاد گرفتیم. واقعا آقای طهماسب شبیه هیچکس نیست.»