کنار رفتن پیران از پای دار قالی کرمان

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: حمیرا حیدریان: کرمان به‌عنوان یکی از استان‌های سرآمد کشور در حوزه صنایع دستی، استانی ویژه در تولید فرش دستباف محسوب می‌شود، به طوری که در ضرب المثل‌ها قالی کرمان شهرتی فراگیر دارد. اما این صنعت کم نظیر حالا چندسالی است مغفول مانده است تا جایی که استاندار کرمان و معاون هماهنگی امور اقتصادی وی نیز چندی پیش انتقاد کرده بودند که قالی کرمان با وجود شهرت جهانی متولی ندارد. صنعتی که بیش از ۷۲ هزار نفر به طور مستقیم به آن اشتغال دارند و هنوز صنعتی سرپا است، اما بیم آن می‌رود که با کم شدن ورودی علاقمندان به این حوزه روز به روز نحیف‌تر شود.

محمدرضا بهرامی نایب رئیس اتاق بازرگانی استان کرمان با بیان اینکه باید فرش کرمان را از این وضعیت نجات داد گفت: زمانی کرمان یکی از چهار قطب اصلی و در برخی مقاطع اولین قطب فرش بافی در ایران و حتی دنیا بوده، امروز در بین استان‌های کشور در رده‌های عقب تری قرار داد و این جای بسیار ناراحتی دارد.

وی با انتقاد به اینکه با خارج شدن بافندگان قدیمی و تولیدکنندگان از چرخه این صنعت جایگزینی انجام نشده است اظهار داشت: صنعت فرش کرمان رو به افول گذاشته است و بسیاری از بافندگان قدیمی و تولیدکنندگان به دلیل پیری و یا شرایط اقتصادی از این صنعت خارج شده اند و دیگر کسی نیست که جایگزین آنان شود و در این زمینه حمایتی صورت نگرفته و جوانان نیز چندان راغب به ادامه شغل خانوادگی خود نیستند. از سوی دیگر مشکلاتی، چون نامرغوب بودن مواد اولیه فرش و شرایط ارزی و... عاملی برای زمین خوردن این صنعت در این استان شده است.

وی به دیگر چالش‌های پیش روی این صنعت در کرمان اشاره کرد و بیان داشت: یکی از مشکلات این صنعت نبود ارزیاب در استانی است که قالی آن همیشه در طول تاریخ زبانزد خاص و عامل بوده است و برای همین برای ارزیابی قیمت فرش تولیدکنندگان باید ارزیاب را از دیگر استان‌ها بیاورند و یا فرش به دیگر استان‌ها فرستاده می‌شود و مبدأ صادراتی فرش کرمان، استان‌های دیگر می‌شوند. در حالی که در هر استانی در صنعت فرش چند ارزیاب برای تعیین ارزش و نرخ فرش وجود دارد. البته اخیراً شنیده شده که قرار است یک ارزیاب به کرمان بیاید.

این مسئول به نبود قالیشویی با کیفیت در شهر کرمان نیز اشاره و خاطر نشان کرد: بعد از پایان کار بافت برای صادرات باید فرش به قالیشویی ارسال شود و شست‌و‌شوی فرش بسیار حائز اهمیت است این در حالی است که در استانی که زمانی از قطب‌های بافت فرش بوده، یک قالیشویی استاندارد و با کیفیت وجود ندارد و این کمبود به تولید کننده لطمه می‌زند.

بهرامی مشاور کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی با اشاره به مواد اولیه تولید فرش گفت: بهترین نوغان ابریشم کشور از لحاظ کیفیت در شهر کرمان تولید می‌شود این در حالی است که به‌جای مصرف داخلی آن را به سایر کشور‌ها صادر می‌کنند و تولید کننده داخلی برای وارد کردن نوغان از کشور‌های دیگر که عمده‌ترین آن چین است با مشکل گرانی ارز، عدم وصول به موقع پرداختی‌ها و. مواجه است و همین چرخه تولید معیوب باعث می‌شود بسیاری از تولیدکنندگان و بافندگان از این صنعت فاصله بگیرند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی تعداد بافندگان در این استان را ۷۲ هزار نفر اعلام کرد و گفت: ۵۰ هزار و ۵۰۰ نفر دارای کارت قالی بافی هستند. ۱۵هزارو ۳۰۰ نفر بیمه قالی بافی و ۳ هزار نفر تحت پوشش بیمه عشایری و روستایی هستند.

فرش کرمان جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد و برای بازگشت رونق به آن نگرش جدیدی نیاز دارد، زیرا اگر به روش قبل ادامه دهیم، وضعیت همینگونه خواهد بود و چیزی از این میراث گرانبها باقی نخواهد ماند. یک نوگرایی و تغییر نگرش در حوزه فرش دستباف باید صورت بگیرد؛ تولید سنتی باشد، اما بازاریابی و برندسازی بایدبه صورت جدی دنبال و در حد ظرفیت به کار گرفته شود.

وی برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تولید محتوا را از جمله راه‌های تشویق جوانان به ادامه ونگهداری این صنعت خواند و افزود: در حال حاضر اتاق بازرگانی اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی و نیز تولید محتوا برای ایجاد فرهنگ سازی و تبلیغ این صنعت مهم و کم نظیر کرده است که فرهنگسازی آن نیاز به تداوم آموزش‌ها و زمان دارد که امیدواریم بار دیگر شاهد رغبت نسل جوان به این صنعت باشیم تا این صنعت که در کرمان حرف اول را می‌زد رو به نابودی نرود.

وی با بیان اینکه بهتر است از مسئولیت این صنعت به سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپرده شود بیان کرد: اگر مسئولیت این صنعت به عنوان متولی به سازمان میراث فرهنگی سپرده شود حال این صنعت به مراتب بهتر خواهد شد چرا که دید این سازمان به فرش به عنوان یک صنایع دستی است و با وجود کارشناسان می‌توان امیدوار بود بار دیگر فرش کرمان به جایگاه اصلی خود باز گردد.

رئیس اتاق بازرگانی کرمان نیز با اشاره به اینکه مسایل صنعت فرش باید آسیب‌شناسی شود گفت: صنعت فرش نیاز به فناوری و روش‌های نوین دارد و برای احیای فرش کرمان توجه ویژه به این صنعت در استانی که خاستگاه فرش به خصوص قالی بوده و قطب اول محسوب می‌شده ضروری است.

رئیس اتاق کرمان با اشاره به راه‌های ورود به بازار‌های جهانی فرش گفت: در سال گذشته صادرات صنایع دستی و فرش از موضوع پیمان سپاری ارزی معاف شدند و این موضوع می‌تواند به توسعه صادرات این محصول کمک کند. گفتنی است، طی ۱۵ سال گذشته تنها دو محموله فرش از گمرک استان کرمان خارج شده و صادرات فرش کرمان از گمرکات استان‌های دیگر صورت می‌گیرد که این نگران کننده‌است.

پیش‌تر نیز استاندار کرمان گفته بود: دولت باید موانع تولید و صادرات فرش را بردارد و به ساماندهی فرش کمک کند، زیرا این صنعت می‌تواند خانگی و درآمدزا باشد. تولید قالیچه ضمن اینکه هنر و صنعت تلقی می‌شود درآمدی پایدار است و بسیاری مزایای دیگر دارد که با ارائه آموزش‌ها می‌تواند حتی در خانه‌های شهری تولید شود. در استان کرمان با فرش آشنایی داریم، فرش در این استان سابقه تاریخی و فرهنگی دارد لذا باید کاری کنیم که نام قالی در کرمان بماند.