فرهنگ با نگاه حکمی و حکمرانی به موفقیت می‌رسد

به گزارش مجله خبری نگار، عبدالحسین خسروپناه در آخرین نشست نخستین اجلاس منطقه‌ای رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های همسایه که امروز پنج‌شنبه (۲۰مهرماه) برگزار شد، بر اهمیت حکمت و حکمرانی فرهنگی در پیشرفت اهداف دیپلماسی فرهنگی تاکید کرد.

وی ابراز کرد: باید نگاه حکمی و حکمرانی به فرهنگ داشته باشیم تا بتوانیم در این عرصه موفق باشیم. علم نافع و کارآمد، مبتنی بر خرد ناب، که بر اساس عقل عملی و عقل معاش تحقق می‌یابد.

خسروپناه افزود: ما معتقدیم هر چه فرهنگ را حکومتی کنیم از حکمرانی دورش خواهیم کرد و در نتیجه، در ترویج فرهنگی ایرانی، اسلامی، انقلابی موفق نخواهیم بود. برای تحقق فرهنگ لازم است که از مشارکت حداکثری مردم بهره ببریم، اما طی سال های، برعکس این موضوع، در دستگاه‌ها و سازمان‌ها رخ داده و ما تا توانسته ایم، بر تعداد و وسعت آن‌ها اضافه کرده‌ایم و بودجه‌ای که برای آن‌ها گرفته ایم صرف حقوق کارکنانش کرده ایم. در چنین شرایطی، فرصت و اعتباری برای انجام کار باقی نمی‌ماند. اما در واقع، کار حکمرانی این است که در دولت یا حاکمیت، کسی بنشیند و در انجام امورتسهیل گری کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه در حوزه فرهنگ، اگر پیوند حکمت و حکمرانی باشد و مجموعه‌های کوچک‌تر و چابک‌تر باشد، به نتیجه خواهیم رسید، ادامه داد: در جا‌های مختلف دنیا، مجموعه‌هایی غیر دولتی در حال فعالیت فرهنگی و معرفتی هستند که نیاز به حمایت و راهبری ما دارند؛ بنابراین باید در این زمینه، جدی‌تر و چابک‌تر رفتار کنیم.

خسروپناه با بیان اینکه، هر چه مجموعه‌های فرهنگی مان را دولتی و حکومتی و گسترده‌تر کنیم، ناموفق‌تر خواهیم بود، اظهار کرد: عقلای دنیا به این نتیجه رسیده اند که موفق‌ترین راه این است که مشارکت حداکثری مردم را داشته باشیم. در مبانی با غربی‌ها اختلاف داریم، اما در تکنیک‌ها می‌توانیم مشارکت داشته باشیم.

وی، فرهنگ را مجموعه شبکه‌ای دانش و بینش و نگرش و گرایش و منش و کنش یک جامعه دانست و ابراز کرد: براساس این تعریف، هویت فرهنگی را نیز می‌توان شبکه در هم تنیده شش ساحت مذکور در جامعه که هویت ایرانی اسلامی غربی پیدا کرده است، تعریف کرد. در نتیجه، هویت فرهنگی مطلوب، هویت اسلامی، ایرانی، انقلابی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه نسبت به استکبار غرب، غرب ستیزیم، اما نکته‌های مثبت آن را می‌پذیریم، اضافه کرد: بنابراین از علم با حفظ مبانی خود نباید عقب بیفتیم.

خسروپناه گفت: تمدن اسلامی ما نقش مهمی در پیدایش برخی بستر‌های دوره مدرن جهان داشته است؛ بنابراین برای رسیدن به حکمرانی فرهنگ اسلامی باید این چهار کار را انجام دهیم؛ ۱: تبیین تفاوت‌های بنیادین فرهنگ مدرن و فرهنگ اسلامی. ۲: سیاستگذاری کلان و عملیاتی فرهنگ اسلامی (ضرورت تدوین سند فرهنگ بین الملل). ۳: تنظیم گری فرهنگ اسلامی یعنی مقررات گذاری و آیین نامه نگاری و ساختارسازی و گفتمان سازی و راهبری و نظارت و ارزیابی و اصلاح مقررات. ۴: تصدی گری شبکه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های حلقه‌های میانی جهانی.

وی به رایزنان فرهنگی کشور توصیه کرد با اندیشمندان آمریکایی و اروپایی برای تبیین مبانی فرهنگ ایرانی و اسلامی، به مباحثه بپردازند و بیان کرد: رایزنان ما به دنبال شناسایی تفاوت‌ها و اشتراکات بنیان‌های فرهنگی مان با کشور‌های دیگر باشند. باید ترجمه کنیم و بنویسیم و منتشر کنیم. نباید بگذاریم ما را متهم به قرون وسطایی کنند.

خسروپناه همچنین ابراز کرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نیروی فکور تربیت کرده و توانسته است ظرفیت عظیمی در عرصه فرهنگ بین الملل به وجود آورد؛ بنابراین نیاز است که با محوریت و توسط این سازمان، سیاست گزاری اجرایی دیپلماسی فرهنگی انجام شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه صد‌ها مرکز مستقل و خودجوش در حوزه ایجاد تمدن سازی اسلامی فعالیت می‌کنند، ادامه داد: ما ساختار‌های دولتی را افزون و تکثیر می‌کنیم و این در حالی است که لازم است این مراکز را راهبری کنیم.

خسروپناه در پایان با اشاره به اینکه باید ظرفیت‌های انسانی را در حوزه فرهنگ بین الملل فعال‌تر کنیم، افزود: بر این اساس، لازم است که سند حاکمیتی فرهنگ بین الملل توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نوشته و راهبری شود.

نخستین اجلاس منطقه‌ای رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های همسایه، از ۱۵ تا ۲۰ مهرماه ۱۴۰۲، به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان قرارگاه اقتدار فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.