سفر به پکن با راهبرد تعادل در سیاست خارجی

به گزارش مجله خبری نگار، رئیس جمهورعصر فردا سه شنبه به‌منظور سفری سه‌روزه به چین می‌رود و با شی‌جین‌پینگ رئیس جمهور این کشور درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای، بین‌المللی، توافقات و تفاهم نامه‌ها گفتگو می‌کند. البته این اولین دیدار رؤسای جمهور دو کشور نیست و رئیسی و شی‌جین‌پینگ شهریور امسال در حاشیه اجلاس شانگ‌های در سمرقند نیز با هم دیدار و گفتگو داشتند.

رئیس‌جمهور کشورمان در این دیدار گفته بود ظرفیت‌های گسترده موجود در زمینه‌های نفت و انرژی، ترانزیت، کشاورزی، تجارت و سرمایه‌گذاری زمینه بسیار مناسبی برای تعمیق و توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور است. رئیس جمهور چین هم به رئیسی گفته بود: «روابط ایران و چین راهبردی است و فارغ از هر تحول بین‌المللی توسعه خواهد یافت.» و از عضویت ایران در بریکس حمایت کرد. گروه بریکس شامل پنج کشور روسیه، چین، برزیل، هند و آفریقای جنوبی است که حدود نیمی از جمعیت جهان را در بر گرفته‌اند؛ اعضای این گروه قدرت‌های اقتصادی جهان هستند که دولت سیزدهم در راستای خنثی‌سازی تحریم‌ها و جلب منافع اقتصادی عضویت در این گروه را دنبال می‌کند و به‌گفته کارشناسان، دراین‌صورت ظرفیت‌های مناسبی در موضوعات اقتصادی، ترانزیتی، انرژی و ... برای ایران فعال می‌شود.

روسیه و چین از عضویت ایران حمایت کرده‌اند و رئیسی تیرماه امسال در سخنرانی غیرحضوری در اجلاس سران این گروه گفت: «ایران آمادگی دارد همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود از جمله ذخایر کم‌نظیر انرژی، شبکه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروتِ استثناییِ نیروی انسانی آموزش‌دیده و نیز دستاورد‌های علمی چشمگیر را برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک بگذارد و این موقعیت کم‌نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می‌تواند ایران را به شریکی پایدار و قابل اتکا برای اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازار‌های بزرگ جهانی مبدل کند.»

دولت سیزدهم از قبل انتخابات اعلام کرده بود قصد دارد راهبرد همکاری‌های منطقه‌ای، توجه به سیاست همسایگی و تعامل حداکثری را دنبال کند؛ مسئولان دستگاه دیپلماسی هم گفته‌اند در راستای بازگرداندن تعادل به سیاست خارجی می‌کوشند. به‌اعتقاد کارشناسان، دولت تاکنون ارتباطات مناسبی برقرار کرده و در سازمان‌هایی از جمله سازمان همکاری‌های شانگ‌های عضویت یافته است که در داخل کشور هم روند قانونی‌اش را طی کرده و ابلاغ شده است. فعال شدن این امکان در خنثی‌سازی تحریم‌ها، تجارت و بازرگانی و انتقال فناوری مفید خواهد بود، همچنین اتصال پیام‌رسان‌های بانک ایران و روسیه از دستاورد‌های اخیر دولت است. اما یکی از مسائل مهم بین دو کشور قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین است؛ توافق جامعی که در خارج توسط رسانه‌های بیگانه و گاه در داخل توسط برخی، هدف هجمه‌های رسانه‌ای قرار گرفت و بعد از اُفت هیاهو‌ها مشخص شد در جهت تأمین منافع دو کشور است و درصورت اجرا آورده‌های اقتصادی چشمگیری خواهد داشت.

از زمینه‌های همکاری با چین می‌توان عرصه‌های اقتصادی، انرژی، تجاری و بازرگانی، فناوری و ترانزیت را در نظر گرفت، البته تا الآن و از قبل، اسناد همکاری دوجانبه به امضا رسیده بود که در حال اجراست، ولی گفت‌وگوی پیش‌ِرو برای افزایش تعاملات و مبادلات خواهد بود. از جمله برنامه‌های سفر رئیس جمهور به پکن می‌توان به ملاقات دوجانبه با شی‌جین‌پینگ، نشست هیئت عالی دو کشور، تشکیل جلسه کمیسیون مشترک ایران و چین، امضای اسناد همکاری، دیدار با اندیشمندان چینی، ملاقات با تجار و بازرگانان ـ که در سفر‌های خارجی دولت سیزدهم تقریباً جزو برنامه‌های اصلی بوده است ـ و گفتگو با ایرانیان مقیم اشاره کرد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و رئیس کمیسیون مشترک دو کشور (تیم ایرانی)، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، جواد اوجی وزیر نفت، سید جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی، سید رضا فاطمی‌امین وزیر صمت و علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد کشورمان، رئیسی را در این سفر همراهی می‌کنند.

حضور باقری در تیم همراه رئیس‌جمهور، این گمانه را تقویت می‌کند که احتمالاً درباره مذاکرات رفع تحریم و مسائل منطقه‌ای هم گفتگو‌هایی انجام خواهد شد. در سفر پیش‌روی رئیس جمهور به چین، محمد رضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی هم با هدف تقویت همکاری‌های دو کشور در حوزه بانکی و مذاکرات در زمینه گشایش‌های ارزی، او را همراهی خواهد کرد.

در همین زمینه، حامد وفایی، کارشناس مسائل چین در آستانه سفر رئیس‌جمهور به پکن به تحلیل این سفر پرداخت و با اشاره به این که مناسبات ایران و چین در سطح «مشارکت جامع راهبردی» است؛ اظهار کرد: «در سفر شی‌جین‌پینگ، به عنوان دبیرکل حزب کمونیست چین به ایران، مناسبات تهران_پکن به مشارکت جامع راهبردی ارتقا پیدا کرد. در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی و دانشگاه می‌توانیم با چین مناسبات بلندمدت تعریف کنیم. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده دنیاست. یکی از مهم‌ترین راهکار‌های رونق تولید کشور، ارتباط گسترده، بنیادین و راهبردی با چین است. اگر گام‌های بعدی در روابط دو کشور با دقت تبیین بشود، دو طرف می‎توانند از ظرفیت‌های متقابل یکدیگر بهره‌برداری کنند.»

وی در بخش دیگری از گفت و گوی اخیر خود چین را همانند ایران کشوری تحریم زده توصیف و در باره ظرفیت‌های دو کشور اذعان کرد: «چینی‌ها زخم‌خورده تحریم‌اند. آن‌ها در دوران ترامپ سیگنالی قوی به تهران فرستادند مبنی بر این که در تحریم هم می‌شود کار کرد. مدل کار با چین، روابط بسیار گسترده با ظرفیت‌های فراوان و مسیر‌های متعدد است.»