چگونه جنگ اوکراین سازمان ملل را در آستانه فروپاشی قرار داده است

به گزارش مجله خبری نگار،  روزنامه تاگس شاو آلمان در مطلبی نوشت: سازمان ملل از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین در یک بحران عمیق قرار گرفته است. مسکو هنوز این نهاد را به طور کامل نابود نکرده است. اما مشخص نیست که چگونه سازمان ملل می‌تواند دوباره واقعاً فعال و کارآمد شود.

۲۴ فوریه روزی به یادماندنی در نیویورک است. شورای امنیت سازمان ملل در اواخر شب جلسه فوق العاده‌ای را تشکیل داد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواست تا نیروهایش را متوقف کند.

اما در حالی که این شورا برای صلح مبارزه می‌کرد، پوتین به تانک‌هایش اجازه داد تا حرکت کنند. رئیس جمهور روسیه نمی‌توانست واضح‌تر از این تحقیر خود را نسبت به قدرتمندترین نهاد در سازمان ملل نشان دهد. لیندا توماس-گرینفیلد، سفیر ایالات متحده حیرت زده در این باره گفت: در زمان دقیقی که ما اینجا نشسته‌ایم و به دنبال صلح هستیم، پوتین در کمال تحقیر مسئولیت این شورا، در حال اعلان جنگ است.

ریچارد گوان، کارشناس سازمان ملل از اندیشکده گروه بحران معتقد است که جنگ اوکراین به عنوان بزرگترین بحران سازمان ملل از زمان جنگ عراق در سال ۲۰۰۳، شورای امنیت را به مرز فروپاشی رسانده است. گووان می‌گوید: همه می‌دانستند که روسیه از حق وتوی خود در شورای امنیت استفاده خواهد کرد تا هرگونه انتقاد از این تجاوز را منحرف کند. ما هیچ کس نمی‌دانست چه بر سر دیپلماسی سازمان ملل خواهد آمد. این که آیا شورای امنیت از هم خواهد پاشید.

در ادامه این گزارش آمده است: سیستم سازمان ملل بی اعتبار شده است. درخواست‌ها برای اصلاح شورای امنیت، از جمله از سوی ایالات متحده، دوباره بلندتر می‌شود. گووان می‌گوید، اما این درخواست‌ها نمی‌توانند بیش از یک اعلامیه باشند. به گفته وی همه می‌دانستند که شورای امنیت نمی‌تواند روسیه را کنار بگذارد. همانطور که در سال ۲۰۰۳ پس از حمله به عراق نتوانست آمریکا را کنار بگذارد.

به هر حال، شورای امنیت این شاهکار را مدیریت کرده و در مورد مسائلی فراتر از اوکراین به کار خود ادامه می‌دهد: از کمک به مردم در افغانستان گرفته تا سوریه و تحریم‌ها علیه گروه‌های مسلح در هائیتی. در خود اوکراین هم نهاد‌های سازمان ملل مانند یونیسف یا آژانس پناهندگان سازمان ملل از ابتدای جنگ به کار خود ادامه داده‌اند. گوترش همچنین معمار قرارداد غلات بین اوکراین و روسیه است.

گوان می‌گوید که برای او جالب است که روسیه از براندازی کامل سازمان ملل اجتناب کرده است. به گفته وی این نشان می‌دهد که مسکو می‌خواهد سازمان ملل را به عنوان کانالی برای گفتگو با غرب باز نگه دارد.

در ۲ مارس سال جاری، مجمع عمومی سازمان ملل متحد جنگ روسیه را با اکثریت قریب به اتفاق محکوم کرد. برای اکثر افراد حاضر در سالن، این لحظه‌ای خاص بود، بسیاری بلند می‌شوند و تلفن‌های همراه خود را برای ضبط این رویداد بیرون می‌آورند. اما مجمع عمومی نتوانست چیزی بیش از سیگنال‌های اخلاقی ارسال کند.

مسکو در آنجا هم تلاش کرد تا اتحاد ایجاد شده را تجزیه کند.. آخیم اشتاینر، رئیس برنامه توسعه سازمان ملل متحد، تاکید می‌کند که بسیاری از کشور‌های آفریقایی و آسیایی که از نظر اقتصادی به روسیه وابسته هستند، احساس می‌کنند که بین جبهه‌های یک جنگ سرد جدید گرفتار شده‌اند.

وی در این باره گفت: هر کجا که به رادار ژئوپلیتیک نگاه کنیم، این جنگ یا شک و تردید بیشتری ایجاد کرده یا زخم‌های کهنه را دوباره باز کرده است و اساساً چیزی را که ما در این برهه از تاریخ به آن نیاز داریم مختل می‌کند و آن توانایی عمل با هم به عنوان ملت ها، به عنوان یک جامعه جهانیاست که در حال حاضر برعکس شده است.

به گفته اشتاینر خیلی چیز‌ها در سال آینده بستگی به این دارد که آیا قدرت‌های جهانی تلاش کنند تا سازمان ملل به بستری برای یافتن راهی برای خروج از این مناقشه تبدیل شود. اشتاینر بر خطر ایجاد شکاف تأکید می‌کند که ناشی از این واقعیت است که بلوک‌های سیاسی و جناح‌های متخاصم نمی‌توانند یا نمی‌خواهند با یکدیگر مذاکره کنند. وی تاکید کرد: این وضعیت باید پایان یابد.

گووان، کارشناس سازمان ملل متحد هم با این موضوع موافق است. به گفته وی اگر اقدامات جنگی در آنجا با نتیجه قابل قبولی برای اوکراین خاتمه یابد، جامعه بین‌المللی می‌تواند دوباره نقش قدرتمندی ایفا کند. در این صورت سازمان ملل می‌تواند بازسازی را همراهی کند، خروج نیرو‌های روسیه را نظارت کند و شورای امنیت حتی می‌تواند قطعنامه‌هایی را برای تهیه پیش‌نویس توافقنامه صلح آغاز کند.

گوان در این باره ابراز نگرانی کرد که اگر جنگ تشدید شود و پوتین از سلاح هسته‌ای استفاده کند، دیپلماسی سازمان ملل در خطر سکوت قرار خواهد گرفت. زیرا به گفته وی در آن صورت دیگر هیچ کس نمی‌خواهد با روس‌ها صحبت کند.