تصاویر خیام از مدار ۵۰۰ کیلومتری تماشایی شد

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: اولین مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از راه دور کشور، دیروز در پایگاه فضایی ماهدشت افتتاح شد تا تصاویر ارسالی ماهواره خیام از مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین وارد فاز بهره برداری شود؛ اما این تازه گام اول است و با افتتاح سه مرکز دیگر در سایر نقاط کشور، هم داده‌های دریافتی بیشتر خواهد شد، هم امکان استفاده بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان و سازمان‌ها از این داده‌ها فراهم می‌شود.

۶۰ روز پس از پرتاب

دو ماه قبل بود که محققان کشورمان موفق شدند برای اولین بار، ماهواره ۶۰۰ کیلوگرمی «خیام» را به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب کنند. به دلیل نیاز به استفاده از ماهواره بر‌های پیشرفته برای حمل ماهواره‌ای با این وزن، پرتاب خیام از پایگاه فضایی «بایکونور» قزاقستان، که در اختیار روس هاست، صورت گرفت و حالا برای اولین بار تصاویر دریافتی از خیام در مرکز کنترل پایگاه فضایی ماهدشت به نمایش گذاشته شده است.

عبور از یک حاشیه

با پرتاب خیام، یک حاشیه آن کمی پررنگ شد و اظهارنظر‌های داخلی و خارجی، بومی بودن یا نبودن این ماهواره را زیر سوال برد. البته وزیر ارتباطات این ابهام را رفع کرد و توضیح داد: «طراحی کلان و مفهومی ماهواره خیام توسط سازمان فضایی ایران انجام شده است، اما ساخت آن در روسیه اتفاق افتاده و این موضوعی است که ما از روز اول اعلام کردیم و پنهانی نبود.» این شفاف سازی، پایانی بر حاشیه بود تا ماهواره خیام به مدار اصلی خود بازگردد که همان استفاده کاربردی از آن است.

تصاویر خیام به چه کار می‌آید؟

تصاویر ماهواره‌ای کاربرد‌های فراوانی در جهان امروز دارد و آن طور که سازمان فضایی ایران اعلام کرده، ماهواره خیام هم در این حوزه‌ها برای ما موثر خواهد بود: ارتقای بهره وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی و پایش مخاطرات زیست محیطی، پایش تغییرات کاربری، شناسایی ساخت و ساز‌های غیرمجاز، مقابله با جنگل خواری، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرز‌های کشور.

روز بزرگ برای صنعت فضایی ایران

وزیر ارتباطات که دیروز در مراسم افتتاح مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از راه دور حضور یافته بود، اظهار کرد: «امروز روز بزرگی در تاریخ فضایی است چرا که برای نخستین بار به چنین تصاویر و داده‌هایی به‌طور مستقیم دسترسی داریم.» زارع پور بر این مهم نیز تاکید کرد که «کنترل ماهواره خیام به‌طور کامل در اختیار متخصصان کشورمان است»؛ این موضوع هم یکی از ابهامات در ابتدای زمان پرتاب خیام بود که البته به آن پاسخ داده شده بود و دیروز مجدد بر آن تاکید شد.

دانش بنیان‌ها منتظر باشند

در این مراسم توضیحاتی هم درباره استفاده دیگر متقاضیان از این تصاویر و داده‌ها مطرح شد. عیسی زارع پور گفت: امروز (روز گذشته) برای نخستین بار تصاویر دریافتی این ماهواره به نمایش گذاشته می‌شود و به زودی امکان بهره‌برداری از تصاویر و داده‌های ماهواره خیام برای شرکت‌ها، نهاد‌ها و سازمان‌هایی که خدمات لازم را ارائه می‌کنند فراهم می‌شود. حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران هم به دو ماموریت این مرکز اشاره کرد و گفت که هم می‌توانند تصاویر مورد نیاز شرکت‌های دانش بنیان و نهاد‌های دولتی را پس از بررسی به آن‌ها تحویل دهند و هم می‌توانند بر اساس درخواست دانش بنیان ها، ماموریتی را برای ماهواره تعریف کنند.

افق‌های پیش رو

دیروز علاوه بر رونمایی از تصاویر ارسالی ماهواره خیام، چشم انداز صنعت فضایی کشورمان دوباره مرور شد تا بدانیم که قرار است به همت متخصصان کشورمان، گام‌های بلندی را برداریم: ساخت بزرگ‌ترین پایگاه پرتاب فضایی کشور تا یک سال آینده، دستیابی به ماهواره‌هایی با دقت یک متر و زیر یک متر تا افق ۱۴۰۳، دستیابی به امکان پرتاب ماهواره‌هایی تا وزن ۵۰۰ کیلوگرم تا پایان دولت سیزدهم، یک ماهواره در مدار ژئو (۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین) تا ۱۴۰۴ و ....

کارشناس برجسته صنعت هوافضا مطرح کرد: کمی دیر، اما امیدبخش

دکتر «فتح‌ا... امی» از استادان برجسته دانشگاه در رشته هوافضاست که ریاست پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم را نیز در کارنامه دارد. دکتر امی می‌گوید: صنعت هوافضا، یک فناوری نوین و پیشرفته است که تمامی ابعاد زندگی انسان‌ها را در بر می‌گیرد و ما نیز باید در کشورمان هر چه بیشتر برای توانمند شدن در این صنعت تلاش کنیم. وی می‌افزاید: حدود یک دهه قبل سند جامع توسعه هوافضای کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و قرار بود بر اساس چشم انداز این سند، ما در سال ۱۴۰۴ بتوانیم ماهواره‌های خدماتی و سنجشی را در مدار ژئو داشته باشیم، اما به دلایلی از جمله نبود حمایت‌ها و تامین نشدن منابع مالی، اقدامات یک دهه اخیر رضایت بخش نبوده و کمی برای دستیابی به آن هدف دیر شده است.

او تصریح می‌کند: فعالیت‌های در حال انجام امیدبخش است و انتظار این است که در تعامل با کشور‌های پیشرفته در صنعت هوافضا، مانند روسیه، بتوانیم ماهواره‌های مورد نیاز کشور را برای نیاز‌های مختلف تامین کنیم و به مدار ژئو هم دست یابیم.