نگاه به شرق با تقویت همکاری‌های راهبردی با چین

به گزارش مجله خبری نگار/ گرچه مشارکت راهبردی ایران و چین در قالب سند توافق همکاری‌های دو کشور و براساس بازه زمانی ۲۵ ساله خود را نشان می‌دهد، اما این همکاری‌ها در پی تحریم‌های غرب علیه ایران و چین در حال انجام است و تدبیر هوشمندانه دولتمردان دو کشور حاکی از تقویت این همکاری‌های راهبردی است.

 تقویت روابط و مناسبات ایران و چین به عنوان مهمترین دستور کار دو قدرت بزرگ در منطقه رو به گسترش است و تماس‌ها و گفتگو‌های مقامات دو کشور از جمله روسای جمهور ایران و چین مهر تاییدی بر گسترش این همکاری‌های چند جانبه با چین در تمامی زمینه‌ها اعم از اقتصادی و گردشگری تا مسائل امنیتی و منطقه‌ای است.

همکاری‌های ایران و چین در قالب برنامه‌های متعددی خود را نشان می‌دهد از توانمندی ایران در تامین اهداف سازمان شانگ‌های تا حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، پروژه یک کمربند- یک جاده، اجرای سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و چین علاوه بر این که موقعیت ژئوپلیتیکی ایران هم موقعیت بسیار مناسبی برای تداوم همکاری‌ها فراهم می‌کند.

رو به گسترش بودن سیاست نگاه به شرق در نتیجه تحریم‌های اقتصادی آمریکا و غرب و فشار مضاعفی که علیه ایران صورت گرفت، اتفاق افتاده و اکنون در انجام برنامه‌های راهبردی با کشور‌های مهم منطقه از جمله چین خود را نشان می‌دهدباید در نظر داشته باشیم که رو به گسترش بودن سیاست نگاه به شرق در نتیجه تحریم‌های اقتصادی آمریکا و غرب و فشار مضاعفی که علیه ایران صورت گرفت، اتفاق افتاده و اکنون در انجام برنامه‌های راهبردی با کشور‌های مهم منطقه از جمله چین خود را نشان می‌دهد.

سند جامع همکاری‌های ایران و چین برنامه‌ای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است که عرصه‌های بسیاری را در بر می‌گیرد، آغاز توافق در این زمینه به سفر شی جین پینگ رئیس جمهور چین به ایران در سال ۹۴ برمی گردد که پس از مبادله چند متن میان طرفین، سند برنامه همکاری‌های راهبردی مورد توافق قرار گرفت و پس از آن نیز میان وزیر خارجه چین و محمد جواد ظریف وزیر خارجه وقت کشورمان به امضا رسید.

این سند یک برنامه راهبردی و نقشه راه برای تقویت همکاری‌ها است، به رسمیت شناختن اشتراکات فرهنگی، تقویت چندجانبه‌گرایی، حمایت از حق دولت‌ها برای برخورداری از حق حاکمیت برابر و تاکید بر بومی بودن مدل توسعه از جمله موارد ذکر شده در این سند است، ضمن این که سایر همکاری‌های دو کشور در ابعاد بین‌المللی و منطقه‌ای را نیز شامل می‌شود.

وقتی آمریکا و برخی از کشور‌های اروپایی فشار حداکثری بر اقتصاد ایران وارد می‌کنند، پیش بردن چنین تفاهم نامه و سندی راهکاری برای ضربه زدن و شکست این فشار است که واکنش‌های جامعه جهانی به ویژه غرب را با امضا شدن این سند هم شاهد بودیم.

در واقع اجرایی کردن این سند راهبردی از برنامه‌های مهم ایران و چین است که در جریان سفر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به چین در دی ماه سال گذشته نیز مورد تاکید قرار گرفت و روند اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور آغاز شد.

اخیرا نیز طی گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور ایران و چین این مساله مورد توجه قرار گرفت و شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین با تاکید بر اهمیت استراتژیک روابط چین و ایران و نیز اهتمام کشورش بر تقویت و توسعه همکاری‌های کلیدی و راهبردی و امنیتی دو کشور به ویژه در حوزه تجاری، اقتصادی، زیرساختی و انرژی، اظهار کرد: اجرایی‌شدن سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور گامی بزرگ در این راستا است و بر همین مبنا دستورات لازم برای توسعه روابط همه‌جانبه استراتژیک با ایران از جمله در عرصه اقتصادی را صادر می‌کنم.

به نظر می‌رسد با توجه به مدت زیادی که از موضوع اجرایی شدن این سند می‌گذرد، اما پیشرفت چندانی حاصل نشده و بنا به عقیده برخی از کارشناسان چینی‌ها منتظر مشخص شدن تکلیف برنامه هسته‌ای ایران هستند.

با توجه به تحریم‌هایی که از سوی غرب و آمریکا در زمینه توافق هسته‌ای علیه ایران صورت گرفت، چین همواره موضع حمایتی از توافق هسته‌ای داشته و تلاش کرده تا این مساله به تحقق بپیوندند، این مسالهیکی از فاکتور‌های مهم و اثرگذار در چارچوب تقویت همکاری‌های دو کشور اس

البته فراموش نکنیم با توجه به تحریم‌هایی که طی این سال‌ها از سوی غرب و آمریکا در زمینه توافق هسته‌ای علیه ایران صورت گرفت، چین در راستای همکاری با ایران همواره موضع حمایتی از توافق هسته‌ای داشته و تلاش کرده تا این مساله به تحقق بپیوندد همین مساله خود یکی از فاکتور‌های مهم و اثرگذار در چارچوب تقویت همکاری‌های دو کشور به شمار می‌رود.

عضویت ایران در سازمان همکاری شانگ‌های از دیگر مواردی است که موضع چینی‌ها بر حمایت از تحقق این مساله بوده تا جایی که چانگ هوآ سفیرجمهوری خلق چین در ایران بر لزوم توسعه روابط ایران و چین تاکید داشته و با اشاره به حمایت چین از حضور ایران در سازمان شانگ‌های ابراز داشت که دولت ایران از اهمیت زیادی برای توسعه همه جانبه روابط اقتصادی ایران و چین برخوردار است و ایران از قدیم دارای جایگاه ویژه‌ای در جاده ابریشم بوده و امروزه نیز در طرح یک کمربند-یک جاده نقش مهمی ایفا می‌کند.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز در بیستمین نشست شورای وزیران سازمان دی ٨ با تاکید بر این که دیپلماسی اقتصادی و تعمیق مناسبات با کشور‌های همسایه و کشور‌های مسلمان از جمله اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، گفت: ما همواره از تلاش‌های جمعی کشور‌های در حال توسعه برای تحقق یک نظام اقتصادیِ بین المللیِ کارآمد و در کنار آن، دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی، رفاه و سعادت مردم، حفظ ارزش‌ها و فرهنگ‌های ملی و کسب جایگاه مناسب در مناسبات بین المللی حمایت نموده‌ایم.

علاوه بر تماس‌ها و گفتگو‌های مقامات دو طرف شاهد بودیم که طی سال جاری وزیر دفاع چین به منظور گفتگو با مقامات نیرو‌های مسلح کشورمان به تهران سفر کرد که در جریان این سفر نیز اهداف دو کشور جهت توسعه همکاری‌های نظامی و دفاعی مورد بررسی قرار گرفت.

ایران و چین دو قدرت منطقه‌ای و دارای ظرفیت‌های دفاعی بومی قابل توجهی هستند که همکاری‌های شان در این زمینه می‌تواند به پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای دو کشور کمک قابل توجهی کند.

اتخاذ رویکرد سیاست نگاه به شرق از سوی ایران آن هم در شرایطی که آماج تحریم‌های غرب قرار دارد، راهکار مثبتی تلقی می‌شود. تعامل با چین از این رو مورد توجه ایران قرار گرفته است تا ایران هم بتواند برای کاستن فشار‌های ناشی از غرب از این طریق برنامه‌های توسعه‌ای خود را دنبال کرده و به پیش ببرد.