به گزارش مجله خبری نگار سارا شمس روز جمعه گفت: با توجه به شیوع بیماری کرونا و مشکلات اقتصادی موجود، دستیابی به اهداف و برنامههای زندگی برای افراد به ویژه کارمندان سختتر و بلندمدتتر شده است و فشارهای ناشی از مشکلات میتواند بر روان افراد اثرات منفی بگذارد. به همین دلیل امروز بیش از هر زمان دیگری در کنار رسیدگی به توان جسمی، نیاز به آمادگی و رسیدگی ذهنی و روحی نیز داریم.
عضو انجمن روانشناسان ایران اضافه کرد: امروزه و به ویژه پس از کرونا تعداد افرادی که دچار اضطراب، استرس یا مشکلات دوقطبی هستند، زیاد شده و ممکن است مدیری امروز حالش خوب باشد و رفتار خوبی با کارمندانش داشته باشد، اما ممکن است فردا آنقدر حالش بد و خلقش پایین بیاید که رفتار بدی را از خود انعکاس دهد و یک بخش یا واحد را به هم بریزد.
شمس تصریح کرد: اینطور میتوان نتیجه گرفت که گاهی اثرات منفی رفتارهای اشتباه یک فرد بیش از یک کار یا فعالیت اشتباه در یک محیط کاری میتواند اثرگذار باشد.
وی اظهار داشت: از این نظر لازم است سازمان ها، ادارات و شرکتها مجهز به یک روانشناس باشند تا در مواقع خاص، کارمندان بتوانند مشکل خود را با وی در میان بگذارند یا حتی در مواردی برای دریافت دارو و درمان به روانپزشک ارجاع داده بشوند. در این صورت تنش کمتر شده و بهره وری و عملکرد کارمندان بالاتر میرود و کیفیت کار نیز بهتر میشود.
این روانشناس با بیان اینکه یکی از فواید مجهز شدن نهادها به روانشناس سازمانی، این است که روانشناس از افراد تستهای شخصیت میگیرد در اینباره توضیح داد: این تست به روانشناس و سیستم مدیریتی کمک میکند که برای مثال یک فرد درون گرا را در کنار یک فرد برون گرا قرار ندهند. این افراد تقصیری ندارند، اما واقعیت این است که فرد درون گرا نیاز به آرامش و سکوت دارد، اما در مقابل فرد برون گرا دوست دارد هیجاناتش را بیرون بریزد و قرارگیری این دو در یک بخش منجر به تنش و مشکلات و پایین آمدن راندمان کاری میشود.
این روانشناس سازمانی در بخش دیگری از صحبت هایش ادامه داد: روانشناس میتواند به بالا رفتن کیفیت جلسات و نتیجه بخش بودن آن نیز کمک کند. برای مثال مدیران گاهی برای تلطیف فضا و ایجاد صمیمت با کارمندان خود بهتر است جلسات را بیرون از سازمان برقرار کنند. مثل محیط یک رستوران. وقتی شما پشت میز مدیریت نشسته باشید، هنگام برقراری جلسه نمیتوانید باعث ایجاد فضایی صمیمی با کارمندان خود شوید یا مشکل آنها را درک کنید، اما در محیطی دیگر مثل رستوران صمیمیت بین همه برقرار شده و شاید در همان محیط شما متوجه شوید که کارمندتان فرزند طلاق است یا مشکلات دیگری دارد که راندمان کاری وی را پایین آورده است. همین آگاهی به مدیر کمک میکند که کارمند خود را بهتر و بیشتر درک کند.
شمس اضافه کرد: تصور کنید شما کنار ریل قطار حرکت میکنید و هر بار عبور یک قطار آرامش شما را میگیرد. مشکلات نیز حکم همان قطار را در ذهن افراد ایجاد میکنند و مانع از تمرکز و دقت فرد برای انجام کار میشود، اما این را نباید به حساب اینکه فرد کارش را بلد نیست یا قصد کارشکنی دارد یا به عمد در کارش کم میگذارد، بگذاریم. به ویژه امروز که اوضاع اقتصادی فشار زیادی را به زندگی افراد وارد کرده است.
این روانشناس گفت: علاوه بر استفاده از روانشناس در سازمان، کار دیگری که به عنوان مدیر میتوان در یک سازمان یا شرکت انجام داد ایجاد سالن ناهارخوری، اتاق فکر یا استراحت برای کارمندان است. بسیاری از کارمندان چای، ناهار یا صبحانه خود را پشت میز کارشان میل میکنند، اما فاصله گیری از این فضا در طول روز میتواند به آنها کمک کند دقایقی را دور از محیط کار باشند، استراحت کرده و با انرژی مضاعفی سرکار خود حاضر شوند.
شمس با بیان اینکه در چنین مواقع اگر کارمند دچار مشکل یا حواس پرتی شده باشد، میتواند به اتاق فکر یا استراحت برود، ادامه داد: همین دقایق دور شدن از فضای کار کمک میکند فرد آرامش خود را به دست بیاورد، ولی وقتی برگردد، بدون شک شش دانگ حواسش به کار معطوف میشود. اما اگر همان جا بماند نه تنها آرامشش را به دست نمیآورد بلکه راندمان کارش نیز به خاطر حواس پرتی پایین میآید.
وی در پاسخ به این سوال که اگر شرکت یا سازمان شرایط برقراری فضای کافی برای ایجاد اتاق استراحت یا فکر برای کارمندانش نداشت چه راهکاری را میتواند اعمال کند، گفت: یکی از فعالیتهایی که برای پایان نامه ارشدم انجام دادم، اهمیت استفاده از عینکهای مجازی بود. عینکهایی که برای استفاده کارمندان طراحی شده و آنها با کمک این عینکهای مجازی میتوانند انتخاب کنند کنار ساحل باشند یا داخل جنگل. همزمان پخش آهنگی آرامش بخش بدون کلام به فرد کمک میکند تا حال و هوایش برای دقایقی عوض شود.
شمس خاطرنشان کرد: وقتی فرد کارمند برای ۱۰ دقیقه این عینک را به چشم بزند، انگار از جایی که هست به جای دیگری جا به جا شده است و به زودی استفاده از این عینکها به خاطر مزیتهایی که دارد فراگیر میشود. در حال حاضر برای از بین بردن ترس و فوبیا از این عینکها استفاده میشود و استفاده کارمندان از این عینکها کمک میکند که از نظر ذهنی، فکرشان بازتر شود.
این روانشناس با بیان اینکه در حال حاضر استفاده از روانشناس در سازمانها میتواند تا حد زیادی راهگشا و موثر باشد، تاکید کرد: اینکه فردی در سازمان حضور داشته باشد که کارمند بتواند به او اعتماد کرده و با احساس امنیت با وی درددل کند، بسیار اهمیت دارد. چراکه در نبود روانشناس ممکن است فرد بخواهد با مدیر بخش صحبت کند، اما تصور اینکه این کارش منجر به اخراج همکارش میشود، وی را وادار به سکوت میکند. در این شرایط نه تنها مشکل فرد حل نمیشود بلکه مجبور است بار مشکلات و چالشها با همکارش را تحمل کند و از نظر روحی و روانی دچار مشکل شود.
وی با توضیح اینکه گاهی خود مدیران و رفتارهای اشتباهشان باعث مشکلات در یک بخش یا سازمان میشود، اظهار داشت: ما چهار مدل مدیریت داریم. مدیریت استثماری یعنی مدیری که بقیه را به چشم ماشین میبیند، توقع دارد دیگران مثل یک وسیله برایش کار کنند، وی را به اهدافش برسانند و تحمل رفتاری خلاف این را ندارد.
شمس اضافه کرد: سیستم دیگر، مدیریت سیستم عامرانه است. مدیری که روش استثماری را پیش میگیرد و قبول دارد که همکارانش ماشین نیستند و حق اعتراض دارند، اما دوست دارد حرف خودش باشد. نوع دیگر مدیریت مشورتی است، اما در این نوع مدیریت نیز، مدیر در نهایت کار خودش را انجام میدهد.
شمس با بیان اینکه بهترین سیستم مدیریتی، مشارکت گروهی است، خاطرنشان کرد: مشابه این سیستم را در کشور ژاپن شاهد هستیم. برای مثال در این سیستم وقتی فردی را میخواهید استخدام کنید به وی میگویید که شما تا آخر عمر اینجا هستید. همان موقع فرد احساس آرامش و امنیت کرده و با مسئولیت پذیری مضاعف و با تصور اینکه تا پایان عمر در این سیستم فعالیت خواهد داشت، کارش را ادامه میدهد. به طور معمول افراد مشغول در این سیستم نیز افراد سالمی هستند.
این روانشاس با بیان اینکه خود افراد سازمانها نیز به سه دسته تقسیم میشوند، افزود: دسته اول افراد بیگانه هستند. افرادی که سر کار میآیند که خانه نباشند یا اعلام حضور کنند و بروند. گروه دوم افراد محاسبه گر به حساب میآیند. این افراد برایشان مهم نیست پایشان را کجا و روی چه کسی بگذارند تا بالا بروند. آنها فقط به دنبال بالا رفتن خودشان هستند.
وی ادامه داد:، اما دسته سوم از کارمندان، افراد اخلاق مداری هستند که خودشان را عضوی از سازمان میدانند، حس مسئولیت دارند و اگر در جایگاه مدیریت هستند، دوست ندارند به چشم مدیر دیده شوند بلکه تلاش میکنند با همکاران و کارمندانشان مثل اعضای یک خانواده باشند.
عضو انجمن روانشناسان ایران با اشاره به اینکه باید قبول کنیم که با روی کارآمدن نسلهای جوانتر مثل دهههای ۷۰ و ۸۰، شکل کار و روند کاری نیز تغییر خواهد کرد، افزود: برای مثال از آنجایی که دهه هشتادی ها، اغلب تک فرزند هستند و حامی مالی دارند با پیش آمدن کوچکترین مشکل در محیط کار ترجیح میدهند، بروند. در نتیجه خیلی مهم است که افراد بدانند چه احساسی دارند و مشکلات را به درستی و از راهش حل کنند. برای مثال اینکه فرد بداند اگر الان سر کارمند خود فریاد میزند، تقصیر وی نیست و در حقیقت مشکلش با خانه و همسر و فرزندانش بوده به طور قطع این رفتار را انجام نمیدهد تا مجبور شود بعدا عذرخواهی کند. چراکه با توجه به زخمی که در کارمندش ایجاد کرده، عذرخواهی اش نیز فایدهای نخواهد داشت.
این روانشناس در پایان گفت: هر چقدر مردم متوجه شوند روحشان نیز مانند جسمشان نیاز به ترمیم دارد، به طور قطع اوضاع بهتر خواهد شد