نگاهی به اسباب‌بازی‌های موجود در بازار

به گزارش مجله خبری نگار،غلامرضا دیزجی درباره چراییِ تأثیرگذاری امرِ فرهنگ به‌وسیله اسباب‌بازی، خاطرنشان کرد: مشخصاً فرهنگ امری اکتسابی است و قطع‌به‌یقین، آموزشِ آن در دوران کودکی بهتر صورت می‌گیرد. از جمله منابع شکل‌گیری در هویت فرهنگی اسباب‌بازی‌ها هستند. هر اسباب‌بازی حاوی پیامی است که می‌تواند به نقش بستن باور‌ها و ارزش‌ها در ذهن کودک کمک کند. این پیام‌ها نظام فکری، شخصیتی و هویتی کودک، و به تبع آن جامعه را شکل می‌دهد. اسباب‌بازی‌ها از جامعه‌ای با فرهنگ متفاوت وارد جامعه‌ای دیگر می‌شوند. امروزه اسباب‌بازی به‌عنوان یک رسانه شناخته می‌شود؛ و از آن‌جایی‌که رشد کودک یکی از مباحث روانشناسی میان‌فرهنگی است و متخصصان این حوزه سال‎‌هاست از تأثیر اسباب‌بازی بر رشد کودکان گفته‌اند، می‌توان استنتاج کرد که این محصول وسیله‌ای است میان فرهنگی، که بزرگسالان آن را طراحی و تولید کرده‌اند.

او ضمن تقسیم اسباب‌بازی‌های موجود در بازار به دو نوع «وارداتی» و «تولید داخل»، درباره نزدیکی این محصولات با فرهنگ ایرانی و استاندارد‌های جهانی بیان کرد: متأسفانه بخش بزرگی از اسباب‌بازی‌های خارجی از مبانی غیررسمی وارد کشور می‌شود که نظارت بر ورود این کالا‌ها را برای شورای نظارت بر اسباب‌بازی دشوار کرده است. محصولاتی که در بازار موجود است نه‌تن‌ها با اصولِ فرهنگ ایرانی-اسلامی کشور تطابق ندارد، بلکه از نظر کشور‌های مختلف نیز منطبق بر اصول رشد سلامت کودکان نیست. در واقع مخاطب محصولات وارداتی، آشنا با کاراکتر‌ها و شخصیت‌هایی است که از طریق کارتون، فیلم و دیگر رسانه‌ها، به‌طور فراوان تبلیغ و دیده شده است. بحث مرچندایزینگ «merchandising» یا «تولید محصولات مبتنی‌بر یک داراییِ فکری ثبت‌شده»، به فروش محصولات خارجی، حتی بی‌کیفیت‌ترینِ آن‌ها، کمک شایانی می‌کند. این‌که محصولات داخلی در مواردی نادر از این روش استفاده کرده‌اند و متأسفانه با اقبال روبه‌رو نشده‌اند، می‌بایست مورد بررسی دقیق متخصصان قرار بگیرد.

دیزجی افزود: مسئولیت نظارت بر واردات اسباب‌بازی، به‌عهده شورای نظارت بر تولید و واردات اسباب‌بازی و در نهایت، تحت نظر مجموعه شورای انقلاب فرهنگی است. خوشبختانه محصولات تولیدی داخلی، رشد کمی و کیفی محسوسی داشته‌اند و مجموع اسباب‌بازی‌ها نسبت‌به گذشته، همسو و هم‌جهت با مبانی فرهنگی کشورند.

رئیس انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی در مورد میزان تطابق این محصولات با استاندارد‌های بین‌المللی شرح داد: در طی چندین سال گذشته، با تشکیل انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی و هم‌اندیشی و تفکر جمعی، اغلب تولیدکنندگان به این باور رسیده‌اند که در جهت ارتقاء کیفی محصولات می‌بایست تولیدات‌شان را مطابق با استاندارد‌های جهانی و ملّی بسازند. حتی تعدادی از اعضای صنف تولیدکنندگان اسباب‌بازی موفق به دریافت استاندارد‌های معتبر جهانی، مانند استاندارد اتحادیه اروپا «CE» شده‌اند. این اتفاق چندین قدم ما را به استاندارد‌های جهانی نزدیک‌تر کرده است.

دیزجی درباره علل و راز ماندگاری، محبوبیت و بقای اسباب‌بازی‌های که تولیدشان بعد از سال‌ها همچنان ادامه دارد، خاطرنشان کرد: این مسئله اتفاقی نیست و کیفیت خود محصول، خصوصاً در زمان تولید و تطابق آن با نیازهای آن مقطع تأثیر زیادی می‌گذارد. مسلم است که اسباب‌بازی و بازی‌ای که پتانسیل ماندگاری نداشته باشد، امکان محبوبیت در درازمدت را نخواهد داشت.

او ادامه داد: ارائه محصول در زمان مناسب و در سطح وسیع، در دسترس بودن برای اغلب اقشارِ جامعه، قیمت‌گذاری مناسب، حضور در سطح فروشگاه‌های کشور، تبلیغات مناسب و اطلاع‌رسانی، بر ماندگاری و محبوبیت محصولات موثر است و در بازی‌های فکری و بُردگیم‌ها، مهم‌تر از همه، طریقه بازی و دلچسب بودن خود محصول که ترکیبی از کیفیت، روش بازی،‌ قوانین مناسب، فراوانی و در دسترس بودن، در مقطع زمانی مناسب می‌تواند محصول را در اذهان ماندگار کند و باعث خلق خاطرات خوش شود.

دیزجی که پیش‌تر داورِ بخش تولیدِ جشنواره ملّی اسباب‌بازی بوده، ضمن تأکید بر تفاوت میان برخی از اسباب‌بازی‌های وارداتی و داخلی درباره نقاط ضعف و قوت اسباب‌بازی‌های موجود در بازار اظهار کرد: قطعاً میان اسباب‌بازی‌های وارداتی هم موارد خوب یافت می‌شود و هم مواردی که ممکن است آسیب‌های فراوانِ فرهنگی و حتی فیزیکی به کودکان بزند، چراکه نظارتی بر واردات غیررسمی و سیستم توزیع این محصولات در سطح کشور نیست.

این تولیدکننده در پایان گفت: نقطه قوت محصولات باکیفیت در مقایسه با نمونه‌های خارجی، شناسنامه‌دار بودن اکثر آن‌هاست که نمایانگر اصالت و ضمانت تولیدکننده و مسئولیت حقوقی و اجتماعی آن‌ها است. طی چندین‌ سال گذشته، حضور تولیدکنندگان در مراکزی همچون انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی، باعث همراهی، همدلی، هم‌جواری اعضا با یکدیگر، و دلیلی بر افزایش کیفیت تولیدات و مسئولیت‌پذیری تولیدکنندگان شده‌ است.