انیمیشن ایرانی برای جهانی شدن به چه مواردی نیاز دارد؟

به گزارش مجله خبری نگاراز روابط عمومی دانشگاه سوره محمدرحیم لیوانی، ریاست مرکز پویانمایی صبا (صداوسیما) در دومین وبینار تخصصی با عنوان «تولیدات ملی در آوردگاه جهانی» از مجموعه نشست‌های «انیمیشن جهانی و جهان انیمیشن» به مناسبت گرامیداشت روز جهانی انیمیشن، که به همت دانشکده هنر دانشگاه سوره اظهار داشت: فروش تولیدات ملی انیمیشن شاخصه های فراوان و پیچیدگی تولید نیاز به تحلیل بازار دارد.

وی به چند مشخصه برای تولید انیمیشن تلویزیونی برای عرضه به بازار جهانی اشاره کرد و گفت: مشخصه نخست، ارائه فرم است که فرم و گرافیک کار جدید و نوآورانه است و باید برای مخاطب بین‌المللی بدیع باشد. در عین حال، به صورت تقلید و تکرار نباشد. تکنیک‌های متحرک‌سازی، ریتم و تمپو اثر، محتوای سازگار با ویژگی‌ها و نیازهای مخاطب، مشخصات فنی تولید، انتخاب موسیقی مناسب و ارائه ترجمه خوب و روان از متن مورد استفاده در برنامه؛ از دیگر مشخصات تولید انیمیشن تلویزیونی است.

لیوانی تأکید کرد: لازم است که زمان هر قسمت از برنامه را کنترل کنیم، بدون این‌که کیفیت اثر خدشه‌دار شود. آنچه تجربه نشان داده این است که تولیدات انیمیشنی با موضوعات هنری و فرهنگی ایرانی در مضمون و محتوا و گرافیک کار قوی همانند مجموعه شکرستان موفق بوده اند.

محمدحسین ساعی رئیس دانشگاه سوره نیز گفت: برپایی این‌گونه نشست‌ها و جلسات، هم‌اندیشی در مناسبت‌ها و عناوین مختلف نشان دهنده زنده بودن آن حوزه است. بنابراین، با این نشست علمی و پژوهشی نسبت به روز جهانی انیمیشن واکنش نشان داده‌ایم. این نشان دهنده زنده بودن و پویایی این حوزه در گروه انیمیشن دانشکده هنر دانشگاه سوره است.

ساعی، ادامه داد: انیمیشن در فضای حال حاضر رسانه‌ای و هنری ایران، یک جایگاه استراتژیک دارد. از طرفی یک نقطه‌ای است که هنرهای دیگر را در خود جمع و تلفیق می‌کند و از این جهت استراتژیک به نظر می‌رسد.

وی افزود: در حوزه‌های هنری دیگر ورود به عرصه‌های جهانی دشوارتر بوده اما در حوزه انیمیشن ایرانی ورود به این عرصه با مشکلات کمتری مواجه است. زیرا دارای زبان بین‌المللی بوده و ایده‌های جدید و جهانی‌تری را در خود جای داده است. لذا تأمل و فعالیت در این حوزه می‌تواند یک فضای همکاری، هم‌فرهنگی و حتی به لحاظ سیاسی برای کشور ما قدرت نقد فراهم کند.

ساعی یادآور شد: به این سبب دانشگاه سوره قصد دارد در مقطع کارشناسی ارشد؛ دو رشته تحصیلی تهیه‌کنندگی انیمیشن و جلوه‌های ویژه را حدوداً تا دو سال دیگر افتتاح و راه‌اندازی کند.

زکیه‌السادات طباطبایی‌لطفی معاون پژوهشی دانشگاه سوره نیز، در این باره گفت: می‌توان انیمیشن را یک مدیوم جهانی دانست؛ که از یک سو مبتنی بر قصه و روایت بوده و روایت یکی از زبان‌های جهانی و بستری برای همزبانی انسان‌ها است. از سویی دیگر، مبتنی بر رسانه‌ای است که سرعت و قدرت نفوذ آن به مخاطبان از سنین مختلف قابل مشاهده است. این روایت‌ها تفاسیر مختلفی از زندگی هستند که انسان‌ها در نقاط مختلف جهان این تفاسیر را با خود شریک می‌کنند و این راهی برای شراکت روایت‌ها بوده است.

در ادامه جلسه نیز، محمدرضا کریمی صارمی معاونت تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان کرد: درخشش ایران در جشنواره‌ها سابقه ۷۰ ساله دارد اما خانواده انیمیشن توانسته فقط به میزان ۴۰ درصد خود را معرفی کند. به این دلیل که منابع مکتوب و مدارک رسمی در دسترس نیست و کاتالوگ و سایتی نیز در این زمینه موجود نداریم و به عبارتی از این نظر غنی نیستیم.

وی، به بررسی نسل‌های مختلف انیمیشن پرداخت و گفت: با نگاهی به سال‌های اولیه، فعالان در این عرصه کارهای ثابت خود را متحرک کردند و این افراد جزو نسل اول بودند. نسل دوم در کشورهای دیگر آموزش دیدند و سپس کار را اجرا کردند. در حال حاضر نسل هشتم و نهم حضور دارند که برگرفته از نسل اول و دوم هستند.

معاونت تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اضافه کرد: بسیاری از عوامل، باعث موفقیت ما در این عرصه شده و راه‌اندازی مؤسسه صبا نیز به این رویداد کمک کرده است. همچنین، انیمیشن مستقل و تولیدی ما امروزه یک برند در جهان انیمیشن محسوب می‌شود. حتی کسانی که مهاجر بودند نیز حامی انیمیشن ایران بودند.

کریمی صارمی، خاطر نشان کرد: دانشکده‌ها گنجینه بسیار عظیمی در این زمینه هستند که به این مسیر پیشرفتی مؤثر بخشیده‌اند. همچنین، می‌توان گفت مهمانان خارجی که به کشور ما سفر می‌کنند نیز مبلغان بسیار خوبی هستند. انیمیشن ایران یک مکتب جهانی بوده و حضور بین‌المللی و فستیوال آن‌ها نقش به‌سزایی دارند و بازارهای جهانی را به روی ما باز کردند.

وی، در این خصوص تأکید کرد: در نمایش آثار باید کشفی وجود داشته باشد و داوران در مقوله داوری آثار انیمیشن ایرانی معتقدند که این کشف و شهود وجود دارد و در آثار ایرانی به منظور جهانی شدن باید به سه عنصر موسیقی، ادبیات و گرافیک توجه کنیم.

کریمی صارمی اذعان کرد: پسندیده است که فیلم‌های کوتاه را به صورت موضوعی انتخاب کرده و به جشنواره‌ها بفرستیم و این راهی برای جهانی شدن انیمیشن است. تولید انیمیشن برای جهان باید به گونه‌ای باشد که جایگاهی جهت صادرات برای آن وجود داشته باشد.

وی گفت: نقطه ضعف ما در عدم وجود منابع مکتوب است. در جشنواره‌ها از تعداد انیمیشن‌های تولیدی ایران، فیلم‌سازان و تعداد دانشگاه‌ها منابع مکتوب و مدارک رسمی در دست نیست. باید اجازه دهیم فیلم‌سازان آینده در فستیوال‌های جهانی به راحتی و با برنامه‌ریزی در این فضا حضور پیدا کنند.

معاونت تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به شیوه توزیع و عرضه آثار انیمیشن ایرانی گفت: شیوه عرضه آثار نیز بسیار مهم بوده و باید برای این موضوع برنامه‌ریزی صورت بگیرد تا ارزش‌های جهانی آثار از میان نرود. بنابراین، نحوه عرضه آثار در جهانی شدن ما بسیار اثرگذار است. همچنین، پایان‌نامه‌های بسیار خوبی در این زمینه وجود دارد که می‌تواند معرف و جریان‌ساز باشد و دانشگاه‌ها برای بازارهای جهانی بسیار مورد اهمیت قرار گرفته است.

وی عنوان کرد: امیدوار هستیم در زمانی کاتالوگی جامع و کامل از تمام تولیدات انیمیشن‌های ایرانی داشته باشیم تا بتوانیم در جشنواره‌ها آن را عرضه کنیم. بعلاوه، برای جهانی شدن تولیدات هنری نیز باید قیمت‌گذاری‌ها برای قراردادها سریعاً انجام و مشخص شود. در غیر این صورت، تولیدات هنری انیمیشن غیرتخصصی می‌شود.

کریمی صارمی در رابطه با اکران گفت: اکران در داخل کشور نیز می‌تواند به جهانی شدن کمک کند. ما باید برای حضور در فستیوال‌ها جریان داخلی داشته باشیم و اکران انیمیشن ایرانی در داخل کشور راه‌اندازی شود تا به اکران در خارج از کشور توجه شود. همچنین، باید آثار به‌روزرسانی شود و برای ورود به بازار جهانی؛ سرمایه‌گذاری بر آن‌ها صورت پذیرد. سازمان‌های دولتی نیز باید حمایت لازم خود را از انیمیشن افزایش دهند.