کیلومتر شمار در خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟

به گزارش مجله خبری نگار،کیلومتر شمار خودرو نیز مانند بسیاری از قطعات در طول زمان تغییرات بسیار زیادی را دیده و نسخه مکانیکی این قطعه جای خود را به نسخه دیجیتالی داده است. کیلومتر شمار خودرو کار خود را با حرکت خودرو آغاز و مسافت طی شده خودرو را ثبت می‌کند.

اگرچه هیچ سند قانونی وجود ندارد که نشان دهنده کارکرد خودرو باشد، اما این قطعه در خودرو کارکرد آن را در حافظه خود نگه می‌دارد. میزان کارکرد اتومبیل بر قیمت آن در خرید و فروش تاثیر دارد و به همین دلیل برخی از افراد اقدام به دستکاری کیلومتر شمار می‌کنند تا عدد ثبت شده را تغییر دهند.

کیلومتر شمار خودرو چیست؟

کیلومتر شمار وسیله‌ای تلفیقی از الکتریکی و مکانیکی یا به صورت جداگانه است که نشان دهنده‌ی مسافت حرکت خودرو می‌باشد. کیلومتر شمار با عناوینی نظیر اودومتر یا مایلومتر نیز شناخته می‌شود. واژه‌ی اودومتر متشکل از HODOS در معنی راه و دروازه و MERTON به معنی اندازه‌ی مشتق است.

به طور کلی اودومتر فرایند کارایی را با آغاز حرکت خودرو شروع می‌کند و مسافت در حال حرکت را ثبت می‌سازد. در سال‌های آغازین طراحی خودرو، کیلومتر شمار به صورت مکانیکی در اتومبیل‌ها تعبیه می‌شد. اودومتر‌های مکانیکی متشکل از دنده‌های عددی هستند که با چرخش دنده ها، مسافت طی شده‌ی خودرو را به صورت عدد نشان می‌دهند.

کیلومتر شمار‌های مکانیکی به واسطه‌ی یک سیم فنری به گیربکس وصل می‌شوند. زمانی که چرخ دنده‌ی خودرو روند فعالیت را آغاز می‌کند سیم فنری نیز به چرخش در می‌آید. در طی چرخش سیم فنری اطلاعات کیلومتر شمار به وسیله‌ی عدد‌های موجود بر روی دنده، ثبت می‌شود.

در این قبیل خودرو‌ها حداکثر عدد نمایشی ۹۹۹۹۹۹ به علاوه‌ی یک رقم اعشار است. زمانی که میزان کارکرد خودرو به حداکثر می‌رسد، اودومتر مجددا به حالت صفر باز می‌گردد.
در اکثر خودرو‌های امروزی، کیلومتر شمار‌ها به صورت دیجیتال نصب می‌شوند. در کیلومتر شمار‌های دیجیتالی یک مدار الکتریکی و سنسور وجود دارد.

در طی پیشرفت‌های جوامع بشری، نمایشگر‌های دیجیتالی متعددی به ویژه مصرف سوخت در پنل فرمان تعبیه شدند که به آسانی، به وسیله‌ی سیگنال‌های کیلومتر شمار و دریافت اندازه گیری‌های لازم از کامپیوتر خودرو میزان مصرف سوخت محاسبه می‌گردد.

دستکاری کیلومتر شمار خودرو

میزان کارکرد یک خودرو در هنگام خرید و فروش بسیار حائز اهمیت است. در واقع کارشناسان بر این اساس، ارزش واقعی اتومبیل را قیمت گذاری می‌کنند. بدین جهت عده‌ای از افراد ارقام کیلومتر شمار را دستکاری می‌کنند.

فرایند تغییر ارقام در خصوص اودومتر را کلاکینگ می‌نامند. کیلومتر شمار‌ها از گذشته تا کنون در دو نوع مکانیکی و دیجیتال طراحی می‌شوند. در اودومتر‌های مکانیکی قابلیت جداسازی سرعت سنج وجود دارد.
در اکثر موارد متقلّبین سرعت سنج را از خودرو جدا می‌کنند و ارقام نمایشی را به عقب بر می‌گردانند یا در مواردی نیز سیم متصل به سرعت سنج را قطع می‌کنند و یک سرعت سنج جدید را جایگزین قبلی می‌کنند.

اودومتر‌های دیجیتال میزان مسافت حرکتی خودرو را در ماجول کنترل موتور ذخیره می‌کنند؛ لذا با وجود سخت بودن تغییر ارقام، افراد مجرب قادر به تقلب هستند.

نحوه‌ی تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو

نخستین راه حل مؤثر در خصوص آگاهی از میزان کارکرد واقعی خودرو، سرویس‌های دوره‌ای اتومبیل می‌باشد. به موجب ثبت میزان کارکرد خودرو در مراکز سازنده‌ی اتومبیل، سرویس‌های دوره‌ای نیز در تعمیرگاه‌های رسمی شرکت سازنده‌ی خودرو شکل می‌گیرند.

۱. دیسک ترمز

بهتر است بدانید که دیسک ترمز در طی کارکرد‌های بیشتر از ۶۰ الی ۷۰ هزار کیلومتر تغییر شکل پیدا می‌کند و به حالت تیز مبدل می‌شود؛ لذا در صورتی که راننده حتم بر آن دارد که میزان کارکرد خودرو زیر ۵۰ هزار کیلومتر است لبه‌های دیسک را بررسی کنید و در صورت تیز و برنده بودن لبه‌های دیسک، به صحت گفتار فروشنده شک کنید.

۲. تست دیاگ

یکی از راه‌های تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو، تست دیاگ است. در تست دیاگ کامپیوتر خودرو را مورد وارسی قرار می‌دهند.
کامپیوتر خودرو یا ECU حاوی اطلاعات در خور توجهی در خصوص میزان کارکرد خودرو است که در اکثر مواقع پس از بررسی نمایشگر کیلومتر شمار، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید که اطلاعات موجود در کامپیوتر خودرو نیز قابل تغییر است.

۳. رادیاتور خودرو

رادیاتور خودرو یکی از قطعات موجود در پیشرانه‌ی اتومبیل است که در هر ۱۵۰ هزار کیلومتر مسافت، به تعویض نیاز پیدا می‌کند؛ لذا وجود مغایرت در کیلومتر شمار خودرو و تعویض زود هنگام رادیاتور خودرو نوعی ابهام را تشکیل می‌دهد.
در واقع در صورتی که قصد دارید یک خودرو دست دوم خریداری کنید می‌بایست فواصل میان پرده‌های رادیاتور را بررسی کنید، زیرا فاصله‌ی پرده‌ها در طی کارکرد خودرو تغییر شکل پیدا می‌کنند و در طی زمان افزایش می‌یابند.

۴. وجود مغایرت در سال تولید خودرو و میزان کارکرد اتومبیل

میانگین سالانه‌ی کارکرد خودرو‌ها معادل ۲۰ هزار کیلومتر می‌باشد. به منظور آگاهی از کارکرد نسبی خودرو می‌توانید ۲۰ هزار کیلومتر را با سال تولیدی خودرو ضرب کنید. در صورتی که عدد حاصل شده با عدد نمایشی کیلومتر شمار بسیار مغایرت داشته باشد، احتمال دستکاری کیلومتر شمار خودرو را در نظر بگیرید.

۵. دفترچه‌ی ثبت نمایندگی

تعمیرات اتومبیل توسط نمایندگی‌های مخصوص صورت می‌گیرد. در طی هر مراجعه به مکانیک کارکرد واقعی خودرو در تاریخی معین ثبت می‌گردد؛ لذا بررسی دفترچه‌ی نمایندگی مناسب‌ترین روش برای تشخیص میزان کارکرد اتومبیل است.

علاوه بر دفترچه‌ی نمایندگی ها، در برگه‌ی معاینه‌ی فنی نیز اطلاعاتی در خصوص میزان مسافت اتومبیل درج می‌شود. شما می‌توانید خواستار دریافت رسید سرویس‌های دوره‌ای خودرو از مالک شوید. در این رسید‌ها زمان چکاپ کامل اتومبیل، تاریخ رسید، میزان کارکرد کیلومتر خودرو ذکر شده است که با کیلومتر شمار کنونی ماشین قابل قیاس است.

برخی دیگر از راه‌های تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو را در ادامه‌ی مطلب ذکر می‌کنیم:

• بررسی میزان سائیدگی پدال‌های گاز، ترمز و کلاچ
• ملاحظه‌ی قطعات تعویضی خودرو نظیر باتری، سیستم تهویه، شلنگ و بست
• بررسی نشانه‌های خراش و پیچ‌های موجود در اطراف داشبورد
• تست رانندگی و بررسی توازن، شتاب گیری، ترمز، فرمان و سیستم تعلیق

عوامل معیوب شدن کیلومتر شمار خودرو

در مواردی احتمال دارد که کیلومتر شمار خودرو میزان کارکرد واقعی اتومبیل را نمایش ندهد و به نوعی دچار خطا شود. در راستای آگاهی از علت ایجاد خطا در اودومتر، ابتدا سوکت‌های موجود در کیلومتر شمار را پاکسازی کنید. در صورتی که مشکل خطای نمایشگر کیلومتر شمار با پاک سازی برطرف نشد، در راستای تعویض سنسور اقدام کنید.

در واقع نشت مایعات و سیالات خودرو عامل پوسیدگی سوکت سنسور به شمار می‌رود؛ لذا در بازه‌های زمانی مشخص از عدم نشتی سیالات اطمینان حاصل نمایید.
توجه داشته باشید که اختلال در کارکرد دور سنج به سیم کشی و چرخ‌های جعبه دنده مربوط است.

معیوب بودن ECU

یکی از علت‌های رایج عدم کارکرد مناسب کیلومتر شمار، اختلال در ECU می‌باشد. مغز کامپیوتر خودرو یا الکترونیک، دستگاه ECU است. این واژه مخفف عبارت Electronic Control Unit می‌باشد که موظف به ایجاد هماهنگی، هدایت و کنترل سنسور‌های اتومبیل است.

معیوب بودن سنسور سرعت

سنسور سرعت میزان چرخش لاستیک‌های خودرو را به کامپیوتر اطلاع می‌دهد. اختلال در این قطعه بر کارکرد تنظیم سوخت، سیستم کروز و سرعت خودرو تأثیر منفی می‌گذارد.
زمانی که سنسور سرعت مختل گردد، چراغ هشدار دور موتور در قسمت پشتی آمپر روشن می‌شود که حاکی از اختلال سنسور سرعت دارد.

عدم برقراری ارتباط میان اتصالات سنسور

فرایند دریافت اطلاعات کیلومتر شمار و ثبت و ضبط میزان کارکرد خودرو به وسیله‌ی سیستم اتصالات تکمیل می‌گردد. در مواقعی که اتصالات اتومبیل دچار نقص فنی می‌شود، کیلومتر شمار نیز ارقامی کاذب را نمایش می‌دهد.

دکمه‌های بی ربط

در برخی خودرو‌های دست دوم چندین دکمه‌های متفاوت در اطراف داشبورد قابل مشاهده است. بررسی‌ها حاکی از آن دارند که این قبیل دکمه‌ها مختص خودرو نیستند و توسط افراد به صورت دستی در خصوص فعال و غیر فعال سازی کیلومتر شمار تعبیه می‌شوند.
بدین جهت در صورتی که دکمه‌هایی را در اطراف و حتی داخل داشبورد ملاحظه کردید، بدون تردید کارکرد آن‌ها را نیز بررسی نمایید.