علت آتش سوزی خودرو چیست؟

یکی از رویداد‌های ناگواری که خسارت‌های هنگفت مالی و جانی را به دنبال دارد، آتش سوزی خودرو است. در شکل گیری آتش سوزی عوامل انسانی و شیمیایی متعددی دخیل هستند. مهمترین وسیله‌ی جانبی که در راستای مهار آتش کمک کننده است، کپسول آتش نشانی می‌باشد.

اقداماتی در خصوص پیشگیری از وقوع آتش سوزی خودرو

موثرترین روش در خصوص جلوگیری از وقوع آتش سوزی، سرویس سازی خودرو است. درواقع، تعمیرکار با بررسی کامل خودرو تشخیص به معیوب بودن قطعات می‌دهد و در راستای تعویض و مرمت آن‌ها اقدام می‌کند.
از آنجایی که راننده مسئول جان سایر سرنشینان خودرو محسوب می‌شود، ضروری است که از میزان مناسب روغن و بنزین آگاهی داشته باشد و دمای نرمال ماشین را شناسایی کند.
لازم به ذکر است که مناطق قابل اشتعال احتمال وقوع آتش را تا چندین برابر افزایش می‌دهند؛ لذا از پارک کردن خودرو در مناطق قابل اشتعال پرهیز کنید. به طور مثال چمن قابلیت افزایش دما به ۱۰۰۰ درجه فارنهایت را دارد و در آب و هوای گرم با کوچک‌ترین جرقه منجر به آتش سوزی می‌گردد.

علائم وقوع آتش سوزی در خودرو

در اکثر موارد سرنشین خودرو متوجه آغاز روند آتش سوزی نمی‌شود. در ادامه علائمی را که نشان از آتش سوزی داخل محفظه خودرو دارند را بیان می‌کنیم:
۱_ نشت بنزین
۲_ متحول شدن ناگهانی میزان سوخت بنزین
۳_ انتشار دود‌های غیرطبیعی از کاپوت و فیوز
۴_ استشمام بوی ناخوشایند سوختگی
۵_ به گوش رسیدن صدایی گوش خراش به موجب کارکرد اگزوز
۶_ ارتقای دمای موتور

عوامل دخیل در آتش سوزی خودرو
تعمیر نامناسب خودرو

خودرو نوعی ماشین مکانیکی است که به وسیله‌ی بنزین و سیالات مختلفی فعالیت می‌کند. این قبیل مایعات شوخی بردار نیستند و با یک خطای انسانی بسیار ناچیز موجب انفجار‌های ویران کننده می‌شوند.
یکی از راهکار‌های مناسب به منظور رفع عیوب خودرو، سرویس سازی است. شما می‌توانید به منظور بررسی کامل قطعات خودرو به یک تعمیر کار با تجربه و متخصص مراجعه کنید.
انتخاب یک تعمیرکار متخصص اهمیت بسیار زیادی دارد. درواقع کوتاهی یا بی تجربگی تعمیر کار در سرویس شدن خودرو حتی در انجام اموری مثل تعویض سر سیلندر خودرو زمینه‌ی تصادفات جاده‌ای و آتش سوزی خودرو را فراهم می‌کند.

تلاقی خودرو

تصادف یا به اصطلاح تلاقی خودرو یکی از رخداد‌های ناخوشایند است که سالیانه موجب جان دادن انسان‌های بسیار زیادی در جهان می‌شود. شرکت‌های سازنده‌ی خودرو، به وسیله‌ی ورق‌های فلزی نقاط حساسی نظیر موتوری، باک بنزین و باتری را پوشش می‌دهند. این موانع با وجود استحکام بسیار بالا در برابر ضربه‌های شدید مقاوم نیستند.
بنابراین، در تصادفات جاده‌ای امکان نشت سوخت، اشتعال دود و حرارت وجود دارد. از آنجایی که سرنشیان خودرو قادر به تخشیص میزان و شدت صدمه نیستند، توصیه می‌شود سریعا خودرو را ترک کنند. زیرا احتمال وقوع آتش سوزی بسیار زیاد است.

نقص فنی

غرض از نقص فنی تغییرات ظاهری و فنی در خودرو است که با انتشار آلاینده‌های هوا، گاز‌ها و آلودگی صوتی شکل می‌گیرد.

این نقص در دو مرتبه‌ی متفاوت شکل می‌گیرد:

مرتبه اول نقایصی را شامل می‌شود که به مرور زمان در خودرو شکل گرفته است و راننده با وجود مطلع بودن، به آن بی توجهی می‌کند.
مرتبه‌ی دوم شامل نقصی می‌شود که در هنگام رانندگی رخ می‌دهد و منجر به آتش سوزی و تصادفات جاده‌ای می‌گردد.

نقص‌های فنی خودرو به شرح زیر است:
نشت کردن سیالات خودرو

به طور کلی مایعات متعددی از قبیل روغن موتور، روغن گیربکس، بنزین یا گازوییل، روغن هیدرولیک، روغن ترمز و مایع خنک کننده در مخزن‌های خودرو در جریان هستند که به واسطه‌ی شلنگ‌هایی به قسمت‌های مختلف وارد می‌شوند.
این شلنگ‌ها به مرور زمان فرسوده می‌شوند و آسیب می‌بینند؛ از آنجایی که سیالات در رده‌ی مایعات قرار دارند، پتانسیل نشت یافتن از شلنگ‌ها را دارند.
در میان مایعات سمی موجود در خودرو، بنزین اشتعال زاترین مایع است. درواقع این مایع خطرآفرین زمانی که به دمای بالاتر از ۷ درجه سانتی گراد برسد، شعله ور می‌شود.
در نتیجه توصیه می‌شود در بازه‌های زمانی مشخص برای بررسی و نظارت اجزای داخلی خودرو اقدام کنید و در صورت مشاهده‌ی هر گونه نشتی (حتی در مقادیر بیسیار کم) برای تعویض شلنگ و سایر قطعات خودرو اقدام کنید.

افزایش دما در موتور

عواملی نظیر معیوب بودن واتر پمپ، کم بودن روغن موتور، انسداد شریان‌های سیستم تهویه ناشی از بهره گیری از مایع خنک کننده‌ی بی کیفیت و غلیظ موجب افزایش دمای غیر طبیعی در موتور می‌شوند.
به همراه داغ شدن موتور، دمای مایعات موجود در آن نیز افزایش می‌یابد. این مایعات با دمای خطرناک، از محفظه‌ی اصلی خود نشت می‌کنند و در محفظه‌ی موتور و سیستم اگزوز پاشیده می‌شوند. بدین جهت به راحتی گسترش یافته و شعله ور می‌شوند.

معیوب بودن سیستم الکتریکی

یکی از مهمترین و اصلی‌ترین علت آتش سوزی خودرو ها، معیوب بودن سیستم برقی یا الکتریکی است.
باتری موجود در خودرو‌ها به منظور راه اندازی اتومبیل نوعی جریان الکتریکی را تولید می‌کنند. در طی این فرایند گاز انفجاری هیدروژن از باتری به موتور خودرو به وسیله‌ی سیم‌هایی منتشر می‌شود. در صورت معیوب بودن سیم‌های متصل، با کوچک‌ترین جرقه گاز تکثیر یافته منفجر می‌شود.
لازم به ذکر است سیم کشی و سیستم برق رسانی به خودرو، شامل کل محفظه‌ی اتومبیل می‌شود؛ لذا در صورت انفجار سرتاسر خودرو آتش می‌گیرد.

معیوب بودن سیستم اگزوز

یکی از قسمت‌های اصلی سیستم اگزوز، مبدل‌های کاتالیستی هستند. این مبدل‌ها موظف به سوزاندن آلاینده‌های اگزوز می‌باشند.
در شرایطی که موتور خودرو کارایی مناسبی نداشته باشد و بنزین نیمه سوخته را به همراه آلاینده‌های اضافی به مبدل کاتالیستی وارد کند، موجب تحمیل فشار بر روی این قطعه می‌گردد و افزایش دمای مبدل منجر به آتش سوزی می‌شود.
به عبارتی دیگر، مبدل‌های کاتالیستی در فرایند سوزاندن آلودگی‌ها همواره از دمای بالایی برخوردار هستند. با ورود آلودگی‌های بیش از اندازه در کاتالیست، این قطعه مجبور به افزایش دما تا حدود ۱۱۰۰ درجه‌ی سانتی گراد می‌گردد.
فرمولاسیون خودرو به گونه‌ای تعبیه شده است که تا میزان مشخصی قادر به تحمل حرارت کاتالیست است؛ لذا زمانی که حرارت کاتالیست بیش از اندازه بالا برود، موجب وقوع آتش سوزی در کف پوش‌های طراحی شده بر روی لایه‌های محافظ حرارت، صفحه فلزی کف خودرو و عایق‌های داخل کابین می‌گردد.

خطای انسانی

خطای انسانی احتمالا نمی‌تواند دلیل مستقیم آتش سوزی خودروی شما باشد، اما اگر در مورد تعمیر ماشینتان شلخته و نامرتب باشید، ماشینتان تبدیل به وسیله‌ای خطرناک خواهد شد و در نتیجه ریسک آتش سوزی آن نیز آفزایش خواهد یافت. این مطلب کاملا صحیح است، فراموش کردن یا چشم پوشی کردن از تعمیر و نگهداری مناسب خودرویتان، به طور غیرمستقیم می‌تواند باعث یک آتش سوزی شدید شود. دلیلش این است که اگر شما قطعات شکسته، واشر‌ها و آب بند‌های چکه کننده و سیم کشی‌های مشکل دار را به حال خود رها کنید، خودروی شما تبدیل به محل مناسبی برای شروع یک آتش سوزی می‌شود. یک موتور با واشر سر سیلندر معیوب بیشتر در معرض ریخته شدن مایعات اشتعال زا بر روی آن است. سیم کشی ساییده شده بیشتر در معرض اتصال با مواد اشتعال زا است. بهتر است با بالا زدن کاپوت و انداختن نگاهی ساده به موتور از صحت عملکرد بخش‌های مختلف آن آگاه شوید.

از دیگر عواملی که زمینه‌ی آتش سوزی در خودرو را فراهم می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱_ پوسیدگی و سوراخ شدن باک بنزین

۲_ استعمال سیگار در هنگام تعمیر خودرو

۳_ نگه داری از ظرف الکل و بنزین در خودرو

۴_ جوشکاری بر روی بدنه مخزن، داخل موتور و زیر موتور

۵_ نگه داری آب در کابین اتوموبیل

ته سیگار اگر خوب خاموش نشود و مجاور مواد قابل اشتعال قرار گیرد با حرارتی که دارد (۵۰۰ درجه سانتی گراد) می‌تواند همه چیز را آتش بزند. هنگام عبور از خیابان و پیاده رو توجه داشته باشید هرگز ته سیگار خود را پرتاب نکنید، چون امکان دارد از طریق نورگیر‌ها و کانال‌های هواکش در زیر زمین‌های منازل و انبار‌ها و کارگاه‌های تولیدی و پارکینگ‌ها وروی مواد قابل اشتعال افتاده و باعث بوجود آمدن آتش سوزی بزرگ گردد.
انداختن ته سیگار از پنجره اتومبیل به اطراف ایجاد آتش سوزی خواهد کرد. در کارخانه جات و کارگاه‌ها اتاقک مخصوص با زیر سیگاری مخزن دار به تعداد کافی برای افراد سیگاری در نظر گرفته شود و ساعات مشخصی را جهت آن در نظر بگیرید. در محل‌هایی که سیگار کشیده می‌شود زیر سیگاری به اندازه‌ی کافی بگذارید، زیر سیگاری باید بزرگ و کافی باشد و بهترین نوع زیر سیگاری آن است که دارای مخزن آب باشد. ظروف زباله در ساختمان‌ها و ادارات و کارگاه‌ها باید فلزی و درپوش دار باشد در محل‌هایی کهخ خطر آتش سوزی وجود دارد تابلوی سیگار نکشید یا استعمال دخانیات ممنوع است را نصب نمائید. در رختخواب سیگار نکشید به خصوص هنگامی که دارو‌های خواب آور و مسکن اعصاب مصرف نموده اید. کبریت و فندک را دسترس بچه‌ها قرار ندهید. بچه‌ها آتش بازی علاقمندند واز خطرات آن بی خبر، لذا وقتی آتش سوزی بدست بچه‌ها رخ ندهد از ترس فرار می‌کنند و آتش را به حال خود باقی می‌گذارند و آتش توسعه پیدا می‌کند. تشویق به ترک نمودن سیگار توسط کارفرمایان از نیاز‌های جامعه می‌باشد.

اقدامات کاربردی و مناسب در هنگام آتش سوزی خودرو

در هنگام وقوع حوادث متقربه، حفظ خونسردی اهمیت دارد. خونسردی و آرامش از انجام حرکات تکانشی جلوگیری می‌کند. درواقع عملکرد‌هایی که در هنگام آرامش شکل می‌گیرند معقولانه و به دور از خطا‌های انسانی هستند.
بی شک حرکت خودرویی که آتش گرفته است به سایر قطعات سازنده‌ی اتومبیل نیز خسارت وارد می‌کند. اولین اقدامی که انجام آن در هنگام آتش سوزی خودرو ضرورت دارد، قرار دادن خودرو در حالت سکون و خارج شدن سرنشینان از آن است.
انجام رفتار‌های نامعقولانه به صورت زنجیروار حوادث دیگر را در پی دارد. در نتیجه رعایت شرایط ایمنی بسیار حائز اهمیت است.
به طور مثال هنگامی که در لاین اتوبان متوجه آتش سوز خودرو شدید، آن را در کناری‌ترین قسمت جاده هدایت کنید. زیرا در مسیر جاده خودرو‌ها با سرعت و شدت بسیار زیادی در حال حرکت هستند و توقف ناگهانی شما در مرکز جاده موجب تصادفات مرگ بار خواهد شد.
شما می‌توانید فورا با آتش نشانی به شماره‌ی ۱۲۵ تماس بگیرید و به منظور دریافت خسارت وارد شده به خودرو، از آتش سوزی عکس بگیرید و به بیمه‌ی مربوطه نشان دهید.
امنیت و حفظ جان، شرط عقل است؛ لذا هیچ گاه برای خارج سازی وسایل شخصی از خودرو اقدام نکنید و تا رسیدن نیرو‌های آتش نشانی، حدود ۴۵ متر از اتومبیل فاصله بگیرید، به گونه‌ای که حتی حرارت آتش را نیز احساس نکنید.
در صورتی که از نشتی بنزین مطلع بودید و در هنگام آتش سوزی یقین دارید که علت این رخداد، خطول بنزین است؛ فورا موتور خودرو را خاموش کنید تا با قطع جریان بنزین از انتشار گسترده‌ی آتش جلوگیری کنید.

لوازم مورد نیاز در راستای مهار آتش

برخی کمپانی‌های تولید کننده‌ی خودرو، از نوعی مخزن گاز به نام CNG-LPG در دوگانه سازی اتومبیل‌ها بهره می‌گیرند. این مخازن در برابر دمای بالا سازگار نیستند و احتمال وقوع انفجار را شکل می‌دهند. علاوه براین، خودرو‌های مدرن دارای مواد پلاستیکی مدرن هستند که در هنگام سوخت گیری گاز‌های سمی را منتشر می‌کنند.
بدن جهت، به همراه داشتن تجهیزات حفاظت فردی ضرورت دارد. یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات حفاظتی، سیستم تنفسی است که مانع ورود هوای داغ و گاز‌های سمی به ریه‌های فرد می‌شود.
توصیه می‌شود خودروی خود را به کپسول آتش نشانی مجهز کنید. بی شک قیمت یک عدد کپسول بسیار کمتر از خسارت خودروی آتش گرفته است.
همچنین، در اغلب تونل‌ها کپسول‌های آتش نشانی تعبیه شده است. در صورتی که آتش سوزی در تونل صورت گرفته است می‌توانید از این کپسول‌ها استفاده کنید.
برای این منظور ابتدا به آرامی کلاهک کپسول را جدا کنید. سپس لوله‌ی کپسول را به طور مستقیم به سمت آتش نگه دارید و با فشردن دستگیره‌ی اهرم، گاز دی اکسید کربن را به سمت آن هدایت کنید.

از دیگر تجهیزات مورد نیاز برای مهار آتش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱_ تلفن همراه برای تماس با آتش نشانی و امدادرسان‌ها
۲_ جلیقه‌ی بازتاب دهنده‌ی نور در هنگام تاریکی در شب یا تونل
۳_ کپسول آتش نشانی
۴_ کیت کمک‌های اولیه
۵_ هشداردهنده‌های خطر
۶_ کلاه ایمنی
۷_ دستکش‌های مقاوم

نکات ضروری در هنگام آتش سوزی خودرو

آگاهی از یکسری قواعد طبیعی به حفظ سلامت جانی افراد کمک می‌کند. یکی از نکات حائز اهمیت، عدم باز کردن درب کاپوت خودرو در هنگام آتش سوزی و حتی بلافاصله پس از آن است.
درواقع با باز کردن کاپوت خودرو اکسیژن موجود در هوا شدت اشتعال آتش را دو برابر می‌کند.
ترکیبات نفتی در طی فرایند سوخت گیری، قطراتی به نام هیدروکربن را مشتعل می‌سازند. استنشاق این قبیل دود‌ها سیستم تنفسی، گردش خون را مختل می‌سازد و از طریق نفوذ منافذ پوستی، منجر به مسمویمت می‌شود.
در هنگام آتش سوزی خودرو سرنشینان و حتی امدادگران از علت آتش سوزی مطلع نیستند. در حقیقت کسی نمی‌تواند متوجه عامل آتش سوزی شود و به طور قطعی علت آتش سوزی را به اتصالات برق یا نشت بنزین ربط دهد؛ لذا به منظور منفعل سازی آتش، از افزودن آب به آن خودداری کنید.
هنگامی که آتش سوزی از اتصال برق نشأت گرفته باشد، افزودن آب موجب سرایت آتش به سایر نقاط خودرو و برق گرفتگی می‌گردد.
علاوه بر این، لازم به ذکر است که فرایند احتراق از ترکیب اکسیژن و مواد سوختی شکل می‌گیرد. عده‌ای گمان می‌کنند آب، اشتعال آتش را برطرف می‌کند. در حالی که آب به موجب دارا بودن مقادیری از اکسیژن تنها روند تکثیر آتش را شدت می‌دهد و به موجب وزن کمتری که نسبت به آتش دارد بر روی آن شناور باقی می‌ماند.
اکثر کسانی که در آشپز خانه مشغول فعالیت هستند، به خوبی می‌دانند که آب و روغن دو محلول ناسازگار هستند و در صورت برخورد با یکدیگر به سمت اطراف پراکنده می‌شوند؛ لذا توصیه می‌شود از افزودن آب به آتش در هر شرایطی خود داری کنید.
در صورتی که نیرو‌های امدادی قادر به کمک رسانی نیستند و شدت آتش نیز کم است؛ می‌توانید در راستای مهار آتش از پارچه استفاده کنید یا به طور کلی قید خودرو را بزنید و برای حفظ جان خود و دیگران از محل حادثه دور شوید.