گام جدی ایران برای ورود به دنیای کریدور‌ها

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: «خروج تدریجی از زنجیره ارزش اقتصادی دنیا یا همان زنجیره تجارت جهانی» جدی‌ترین و در عین حال جدیدترین تحلیلی است که کارشناسان برای چرایی شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران در دهه‌های اخیر و نیز امکان پذیری این تحریم‌ها مطرح می‌کنند. از این رو تاکید شده است که با تقویت جایگاه ایران در زنجیره مذکور، امکان طبیعی‌تر شدن جریان ورود ارز‌های جهان روا به کشور فراهم خواهد شد و بنابراین ضمن افزایش ثروت کشور، احتمال شوک‌های ناشی از فشار هزینه‌ها (همانند شوک‌های ارزی) کاهش خواهد یافت.

در این زمینه، یکی از مهم‌ترین مزایای بالقوه اقتصادی ایران که اتفاقاً در سال‌های گذشته عملاً به آن بی توجهی شده، موقعیت کم نظیر جغرافیایی کشور برای اتصال (کریدور) راهگذر‌های حمل و نقل بین المللی از شمال به جنوب و شرق به غرب است. با این حال، دیروز با قراردادی که بین ایران و روسیه در خصوص تکمیل خط ریلی رشت- آستارا بسته شد، به بیش از دو دهه بی عملی دولت‌های پیشین در زمینه تکمیل این حلقه مفقوده راهگذر شمال- جنوب پایان داده شد.

راهگذر شمال- جنوب چیست؟

راهگذر حمل و نقل شمال- جنوب شامل شبکه بزرگراه‌ها، مسیر‌های دریایی و ریلی به‌طول حدود ۷۲۰۰ کیلومتر است که کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی روسیه و هند به شمار می‌رود. این مسیر از جنوب شرق و جنوب آسیا، هند و خلیج فارس به ایران می‌رسد و پس از گذشت از بندرعباس، مرکز ایران، رشت و آستارا به روسیه و درنهایت شمال اروپا متصل می‌شود. این راهگذر از مهم‌ترین شاهراه‌های ارتباطی نیم کره شرقی و در زمره ۱۰ راهگذر ترانزیتی و ریلی ترکیبی تعریف شده در نشست کشور‌های اتحادیه اروپا در سال ۱۹۲۲ است که به عنوان شاهراه ترانزیتی شماره ۹ میان سه کشور ایران، روسیه و هند به تصویب رسید.

توافق نامه این راهگذر نیز در سپتامبر ۲۰۰۰ میلادی بین ۳ کشور یاد شده امضا شد و پس از آن بود که ۱۱ کشور دیگر از جمله آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، اوکراین، سوریه، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، عمان، بلغارستان و قزاقستان به آن پیوستند. این راهگذر، در صورت تکمیل آخرین بخش از آن بین رشت- آستارا که طولی حدود ۱۶۲ کیلومتر دارد، به طور مشخص دسترسی مستقیم بیشتری را به هند برای اتصال به روسیه (و برعکس) می‌دهد و رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب است. به طوری که به عنوان مثال مسیر ۳۰ تا ۴۰ روزه حمل و نقل از سن پترزبورگ روسیه تا بمبئی هند را به ۱۰ روز کاهش خواهد داد. همچنین این کوتاه شدن مسیر، موجب می‌شود که هزینه حمل و نقل کالا‌ها نسبت به سایر مسیر‌های منطقه تا ۳۰ درصد کاهش یابد.

افق درآمد ۲۰ میلیارد دلاری ایران از راهگذر شمال- جنوب

راهگذر شمال- جنوب ضمن تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران در قفقاز، یک منبع درآمد پایدار برای کشورمان به حساب می‌آید. به گزارش خبرگزاری فارس، ظرفیت ترانزیت این راهگذر ۳۰ میلیون تن در سال است، اما هم اکنون ایران از ۲ میلیون تن این ظرفیت بهره می‌برد. با این حال، با عملیاتی شدن این راهگذر، پیش بینی می‌شود که ایران بتواند سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار از این مسیر درآمد کسب کند. در نهایت تکمیل و راه اندازی این طرح بزرگ، جایگاه ایران در اقتصاد بین الملل را از صادرکنندگی «مواد خام» به جایگاه «ترانزیت» تغییر خواهد داد.

امضای سند احداث راه آهن رشت- آستارا با ارتباط ویدئوکنفرانسی رئیسی- پوتین

با این اوصاف، دیروز سند احداث راه آهن رشت- آستارا بین ایران و روسیه، با حضور وزیر حمل و نقل روسیه در تهران، در حضور رئیس جمهور کشورمان و نیز ارتباط ویدئوکنفرانسی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه امضا شد. به گزارش خبرگزاری ها، در قالب این موافقت نامه، روس‌ها تا سقف ۱.۶ میلیارد یورو در ساخت این خط آهن که گفته می‌شود ۳ تا ۴ سال به طول خواهد انجامید، سرمایه گذاری خواهند کرد. ر

ئیس جمهور کشورمان در این مراسم، با بیان این که ما و همه می‌دانیم ظرفیت (اقتصادی) ایران بالاست حتی اگر نظام سلطه بخواهد ما را دور بزند، گفت: «در این کریدور و مسیر شمال - جنوب سه بخش مورد توجه است؛ بخش اول مسیر شرقی است که در آن روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران حضور دارند که با توجه به تلاش‌های انجام شده بهره برداری شده است. همچنین بخش مرکزی، دریای خزر است؛ در این زمینه برای تقویت بنادر و ناوگان باید کار‌های جدی انجام شود تا وضعیت بخش مرکزی این مسیر بهبود یابد. در بخش غربی نیز نقصان ریلی رشت - آستارا در این مسیر وجود داشت که با این توافق نامه این نقص برطرف می‌شود و می‌تواند به صورت همه جانبه کریدور شمال - جنوب مورد توجه قرار گیرد که مسیری نزدیک، با صرفه و ارزان است. امیدواریم با این توافق و کاری که آغاز خواهد شد همه کشور‌هایی که در این مسیر قرار دارند از این توافق بهره‌مند شوند».

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در این مراسم با قدردانی از رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور ایران برای توجه به همکاری‌های بین دو کشور، گفت: ایجاد مسیر مستقل و بدون وقفه در حمل‌ونقل در مسیر شمال- جنوب برای ما مهم است و به این ترتیب طرح اتصال بنادر روسیه در حاشیه دریای بالتیک به بنادر ایرانی در حاشیه دریای خلیج‌فارس، بعد از ۲۰ سال عملی می‌شود. پوتین تاکید کرد که با اجرای این طرح «لجستیک بهتری خواهیم داشت، وضعیت اشتغال بهتر می‌شود و جذابیت سرمایه‌گذاری استان‌های روسیه با ایران بیشتر می‌شود.»