ویلفرد مادلونگ و پژوهش‌های قابل اتکای او

به بهانه درگذشت اسلام‌شناس بزرگ آلمانی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: ویلفرد فردیناند مادلونگ، برای کسانی که در حوزه تاریخ فرق اسلامی و نیز تاریخ عقاید در جهان اسلام، پژوهش و تحقیق می‌کنند، نامی آشناست. او را به ویژه، به دلیل توجه به مسئله جانشینی پیامبرخدا (ص) در کتابی با عنوان «جانشینی حضرت محمد (ص)»
(The Succession to Muhammad)، اسلام‌شناسی متمایل به تشیع می‌دانند.

پروفسور مادلونگ، دو روز قبل (۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲)، در ۹۳ سالگی، دار فانی را وداع گفت؛ او در پنجم دی‌ماه ۱۳۰۹، در اشتوتگارت آلمان به دنیا آمد. نگاه مادلونگ به مطالعات تاریخ فرق و عقاید اسلامی، نگاهی دقیق و باریک‌بینانه بود. او به دلیل تسلط بر زبان عربی، مطالعات خود را از روی منابع دست اول انجام می‌داد و به این مسئله توجه ویژه داشت که تفکیک انجام شده علما و دانشمندان مسلمان روی اجزای معارف‌اسلامی را جدی بگیرد. مادلونگ در مطالعات خود، گرفتار خلط مبحث نمی‌شد و می‌کوشید از روایات و اسناد اسلامی، بسته به جایگاه و طبقه‌بندی آن‌ها در بخش‌های گوناگون معارف، مانند کلام، تفسیر، فقه و ... بهره ببرد و موقعیت علمی و استنادی آن‌ها را مورد توجه قرار دهد.

سال‌ها قبل، وقتی در درس‌های مقطع دکترا، به بحث مطالعه روی عقاید و تاریخ نزاع اشاعره و معتزله رسیدیم، کتاب‌های «مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانه» (ترجمه جواد قاسمی) و «فرقه‌های اسلامی» (ترجمه ابوالقاسم سری) مادلونگ، از بهترین منابع مطالعاتی در این حوزه محسوب می‌شد که به دلیل ارجاعات مکرر به منابع دست اول اسلامی و نیز تسلط نویسنده بر حوزه مورد بحث، می‌توانست دانشجو و پژوهشگر را در مسیر دستیابی به تصویری درست از مباحث مدنظرش، یاری کند.

هر چند که برخی از پژوهشگران مسلمان، برخی دیدگاه‌های پروفسور مادلونگ را به عنوان یک اسلام‌شناس اروپایی، چندان بر نمی‌تابند، اما نمی‌توانند قدرت و تسلط وی را در این حوزه از دانش علوم انسانی، نادیده بگیرند. مادلونگ به دلیل تحصیل در دانشگاه قاهره (مصر) و اخذ مدرک لیسانس از این دانشگاه، تسلط خوبی بر زبان عربی و متون اسلامی داشت.

او در کارنامه علمی‌اش، افزون بر نگارش و تألیف ۲۰۰ عنوان مقاله و کتاب در حوزه‌های گوناگون مطالعات اسلامی، سابقه تدریس در دانشگاه‌های معتبری مانند آکسفورد، کلمبیا، اوستین (تگزاس)، شیکاگو و ... نیز دارد. مادلونگ سرویراستار بخش انگلیسی دایرةالمعارف بزرگ اسلامی بود و در سال ۱۳۹۷، در اختتامیه کنگره «نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی»، در شهر قم، سخنرانی کرد.

لینک کپی شد

اشتراک‌ گذاری