دارویی که به جای کمک حال، بلای جان ایرانی‌ها می‌شود؟!

به گزارش مجله خبری نگار، تا همین چند ماه پیش پرفروش‌ترین داروی کشور متفورمین بود (براساس آمارنامه دارویی ۱۴۰۲) و پس از آن ادالت‌کلد، آسپیرین و لووتروکسین جایگاه‌های بعدی را در اختیار داشتند. اما حالا یک داروی خطرناک و پرعارضه صدرنشین دارو‌های پرفروش شده است.

سازمان غذا و دارو اسامی ۱۰ داروی پرفروش نیمه نخست سال ۱۴۰۳ را اعلام کرده و رتبه نخست برای یکی از شناخته‌شده‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هــاست؛ یعنی آموکسی‌سیلین! به‌گفته سید حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو‌: «در نیمه نخست امسال کپسول آموکسی‌سیلین ۵۰۰ میلی‌گرم از لحاظ تعداد و مبلغ پرفروش‌ترین داروی بازار بوده و از فهرست ۱۰موردی دارو‌های پرفروش ۴ مورد مربوط به آنتی‌بیوتیک‌هاست که نشان می‌دهد باید در حوزه تجویز و مصرف خودسرانه این دارو اقدامات فرهنگی بیشتری صورت بگیرد.»

مصرف بی‌رویه و غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران به‌عنوان یکی از معضل‌های مهم نظام سلامت همیشه مطرح بوده و است. پزشکان طی سال‌های اخیر بار‌ها نسبت به مصرف خودسرانه دارو به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها هشدار داده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد که نه‌تن‌ها تغییری در رویکرد مصرف در بازار دارویی کشور به‌وجود نیامده که حالا به یکی از دارو‌های پرفروش و پرمصرف هم بدل شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجودی که آنتی‌بیوتیک‌ها جزو دارو‌های بدون نسخه (OTC) نیستند، اما بدون هیچ نظارت خاصی در داروخانه‌ها به راحتی در اختیار بیماران قرار می‌گیرند و با وجود تمام مخاطرات هیچ دستگاهی هم به این روند نظارت ندارد. چند نکته مهم درباره پرفروش‌ترین داروی سال ۱۴۰۳ در نیمه نخست سال را در ادامه بخوانید.

مبارزه آنتی‌بیوتیکی با ویروس ساده

بررسی بازار دارویی کشور در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که پرمصرف‌ترین و پرتعدادترین رده‌های دارویی، آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که بخش عمده مصرف آنها خودسرانه و برای بیماری‌های ویروسی ساده است. نکته‌ای که دکتر بابک پورقلیچ، پزشک عمومی هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «بهبود یک بیماری ویروسی ساده معمولا ۳ تا ۵ روز زمانبر است و پس از آن علائم از بین می‌رود. اما برخی بیماران از همان ابتدا اقدام به مصرف آنتی‌بیوتیک می‌کنند که باعث می‌شود میکروب‌های ساده از بین رفته و نوع خطرناک‌تر و مقاوم‌تر فرصت جولان پیدا کنند. به همین دلیل یک بیماری ویروسی کوتاه‌مدت طول درمان بیشتری پیدا می‌کند.» به‌گفته این پزشک، آنتی‌بیوتیک‌ها جزو دارو‌های بدون نسخه یا به‌اصطلاح OTC‌ها نیستند، اما با وجود این آمار فروش و مصرف آنها بالاست؛ درحالی‌که بسیاری از مصرف‌کنندگان از خطرات آن آگاه نیستند. او تأکید می‌کند: «مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک برای بیماری‌های ساده باعث می‌شود که اگر فرد در آینده دچار برخی عفونت‌ها در روده، گوش، سینوس و... شود، دیگر بدن به آن آنتی‌بیوتیک جواب ندهد و مقاومت خواهد داشت. به همین دلیل مصرف آنتی‌بیوتیک قوی‌تری ضرورت پیدا می‌کند که همان هم عوارض خاص خودش را دارد.»‌

۶۰میلیون

آنتی‌بیوتیک سالانه در ایران مصرف می‌شود و بخش عمده‌ای از آنها به‌اصطلاح صرف بهبود بیماری‌های تنفسی عفونی و ویروسی می‌شود که به‌گفته متخصصان، نه تنها درمان این بیماری‌ها نیست که در نهایت منجر به بروز عوارض شدید در مصرف‌کنندگان می‌شود.

%۹۰

بیماری‌های تنفسی عفونی و ویروسی فصل سرما مثل سرماخوردگی، کرونا و آنفلوآنزا نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند، ولی ۹۰ درصد ایرانی‌ها برای درمان این بیمار‌ی‌ها آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند؛ از جمله آزیترومایسین، سفکسیم، مترونیدازول، سیپروفلوکساسین، سفازولین و ...

۶ عارضه

جدی مصرف غیراصولی آنتی‌بیوتیک‌ها از بین رفتن باکتری‌های مفید بدن، افزایش ریسک عفونت‌ها، تضعیف سیستم ایمنی، افزایش طول بیماری، افزایش ریسک ابتلا به عفونت‌های بیشتر، بروز آلرژی (حساسیت‌های دارویی) است. متخصصان تأکید می‌کنند که مصرف بی‌رویه می‌تواند منجر به خونریزی دستگاه گوارش، نارسایی کلیه و افزایش فشارخون در مصرف‌کنندگان شود. تداوم این مصرف بی‌رویه و غیرمنطقی هم پس از مدتی باکتری‌های مفید بدن را از بین می‌برد و منجر به التهاب روده بزرگ می‌شود.

۲ شرط مصرف

آنتی‌بیوتیک به دارویی گفته می‌شود که عفونت ناشی از باکتری‌ها را از بین می‌برد.

۱. اگر در دستگاه گوارش، سیستم تنفسی، پوست، گردش خون و حتی سیستم ایمنی بدن عفونت باکتریایی رخ داده باشد، با تجویز پزشک می‌توان آن را مصرف کرد.

۲. اگر بدن با عفونت باکتریایی مواجه شود، اندام‌های دیگر بدن هم به سرعت درگیر می‌شوند و بدن را ضعیف‌تر می‌کنند. در چنین مواقعی مصرف دارو‌های آنتی‌بیوتیک مانع از گسترش بیماری به نقاط مختلف بدن و اصطلاحا کهنه شدن بیماری در بدن می‌شود.

منبع: همشهری