بازار گاز پاکستان همچنان در دسترس است

به گزارش مجله خبری نگار در تاریخ ۶ آذرماه گزارشی با عنوان «نه گازی است، نه خط لوله، پاکستان زیر قرارداد زد» در روزنامه «آرمان امروز» منتشر شد. در این گزارش با استناد به اظهارات مقامات پاکستانی که از رویکرد جدید خود برای خرید گاز از دیگر کشور‌ها به ویژه روسیه خبر داده بود و در عمل اعلام کرده بود خرید گاز از ایران دیگر در دستور کار این کشور قرار ندارد، به بررسی تبعات این موضعگیری پرداخته بود. در این گزارش تاکید شده بود علاوه بر اینکه پاکستان به دلایل مختلف از قرارداد خط لوله با ایران خارج شده، عدم خرید گاز نیز در شرایطی که تامین نیاز گاز داخلی با چالش مواجه است در عمل برنامه‌های دولت در صادرات گاز را تحت الشعاع قرار خواهد داد. حال با انتشار این گزارش وزارت نفت جوابیه‌ای را ارسال کرده که در ادامه می‌خوانید:

انتشار این خبر که پاکستان دیگر مشتری گاز ایران نیست، برداشت نادرست از صحبت‌های «مصدق ملک» وزیر مشاور در امور نفت و گاز پاکستان است که با شیطنت‌های رسانه‌ای منعکس شده است. ایشان به صراحت بر ضرورت راه‌اندازی خط لوله ایران و پاکستان تاکید کردند و تامین گاز از طرق دیگر نظیر خط لوله تاپی را در شرایط فعلی امکان پذیر ندانستند. آقای مصدق ملک در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر نفت و همچنین طی جلساتی که با نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد داشته اند، به صراحت بر نیاز آن کشور به گاز و علاقه‌مندی برای تامین بخشی ازاین نیاز از طریق ایران تاکید کرده اند.

از سوی دیگر، صادرات گاز به کشور‌های همسایه به‌ویژه از مسیر خط لوله یکی از مهمترین راه‌های وابسته کردن کشور‌ها و تضمین بازار‌های تقاضا برای گاز ایران است. صادرات گاز فقط با رویکرد اقتصادی انجام نمی‌شود و ملاحظات امنیتی نیز بسیار تاثیرگذار است. وصل شدن شبکه انرژی کشور به همسایگان نقش بسزایی در ارتقا امنیت ملی ایفا می‌کند و به همین دلیل پیگیری موضوع صادرات گاز به پاکستان برای کشور بسیار حائز اهمیت است.

ایران یکی از بزرگترین دارندگان منابع گازی جهان است و از این منظر جایگاه ویژه‌ای دارد. برای تامین گاز صادراتی از یک سو مطابق با برنامه وزارت نفت قرار است ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز ما افزوده شود. علاوه براین در شرایط فعلی جنگ روسیه و اوکراین دسترسی به منابع گاز غیر از منابع داخلی ایران امکان‌پذیر است و می‌توانیم از شمال سواپ گاز انجام دهیم. مشکل اساسی پاکستان برای احداث خط لوله مسائل مالی است. این کشور در حال حاضر وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارد و رخداد اخیر سیل نیز باعت تحمیل هزینه‌های بیشتر و وخامت اوضاع اقتصادی این کشور شده است. نکته حائز اهمیت اینکه پاکستان در رابطه با قرارداد خط لوله شمال به جنوب که با همکاری شرکت‌های روسی قرار بود از سال ۲۰۱۵ احداث شود نیز به تعهدات خود عمل نکرده است. این در حالی است که به دلیل نیاز شدید این کشور به نفت خام و سوخت، پاکستان درخواست کمک‌هایی بلاعوض به صورت دریافت سوخت از ایران و همچنین تخفیف‌های نفتی۳۰ تا ۴۰ دلاری از روسیه را داشته است.

همه این موارد موید وضعیت بحرانی این کشور و نیاز مبرم به سوخت است. پاکستان سه‌هزار و ۵۰۰ میلیون فوت مکعب کمبود گاز دارد و یک پنجم گاز در سیستم فرسوده انتقال نیرو این کشور هدر می‌رود. صنایع این کشور به دلیل کمبود انرژی به شدت آسیب دیده اند. مناقصه‌هایی که پاکستان برای تامین ال. ان. جی برگزار کرد، بی جواب مانده است و تنها پیشنهادی که «قطر انرژی» داده بود به دلیل قیمت بالا و تنگنا‌های مالی پاکستان مورد پذیرش دولت پاکستان قرار نگرفت. هم مرز بودن پاکستان با کشور ایران به عنوان یکی از دارندگان بزرگ ذخایر گاز جهان امتیاز ویژه‌ای برای آن کشور به شمار می‌آید. به‌ویژه در شرایطی که وعده‌ها برای تامین گاز از مسیر‌های دیگر نظیر خط لوله «تاپی» و همچنین پروژه خط لوله شمال به جنوب با توجه به شرایط داخلی افغانستان و همچنین روند همکاری روسیه و پاکستان در آینده نزدیک قابل تحقق به نظر نمی‌رسد. با این تفاسیر از دیدگاه مقامات پاکستانی، با توجه به نیاز رو به رشد این کشور به انرژی و به‌ویژه گاز طبیعی، ایران همواره یکی از مهمترین تآمین کنندگان گاز پاکستان در میان مدت و بلندمدت به شمار می‌رود. از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به ملاحظات ژئواکونومیک و ژئوپلتیک همواره پاکستان یک مقصد و بازار مهم برای صادرات گاز تلقی می‌شود.