۱۵ تریلیون دلار در سال سهم تالاب‌ها از اقتصاد جهانی

به گزارش مجله خبری نگار،نغمه مبرقعی امروز در نشست تخصصی مدیریت مشارکتی تالاب‌های کشور که در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: با وجود اینکه تالاب‌ها کمتر از ۱۰ درصد از سطح کره زمین را پوشانده‌اند، اما سهم کالا‌ها و خدمات تولیدی توسط آنها بسیار بیشتر از این مقدار است.

وی با بیان اینکه ارزش کالا‌ها و خدمات اکوسیستمی تولید شده توسط تالاب‌ها در جهان سالانه بالغ بر ۱۵ تریلیون دلار است، عنوان کرد: یک‌ونیم تا سه میلیارد انسان برای معیشت خود وابسته به تالاب‌ها هستند. حدود نیمی از شهر‌های مهم جهان در محدوده ۵۰ کیلومتری از سواحل قرار دارند که محل استقرار تالاب‌های ساحلی است.

عضو شورای عالی محیط‌زیست با بیان اینکه متوسط تراکم جمعیت در این شهر‌ها ۲.۶ برابر سایر شهر‌های غیرساحلی است که موجب وارد شدن فشار مضاعف به تالاب‌ها می‌شود، شکست بازار به‌واسطه قرار داشتن بسیاری از خدمات تولیدی تالاب در زمره کالا‌های عمومی و همچنین تحمیل هزینه‌های خارجی را از عمده‌ترین دلایل تخریب تالاب‌ها دانست.

دبیر انجمن ارزیابی محیط‌زیست ایران ادامه داد: عدم توزیع برابر هزینه‌ها و منافع برای افراد، عدم وجود مرز‌های معین و تعریف شده برای اکوسیستم‌های تالابی و دخالت کمرنگ افراد و مدیران محلی در سرنوشت تالاب‌ها دیگر دلایل تخریب آنها هستند. انواع عملکرد در اکوسیستم‌های تالابی شامل عملکرد تولیدی، تنظیمی، فرهنگی و پشتیبانی است.

مبرقعی عنوان کرد: عملکرد‌های تأمینی اکوسیستم‌های تالابی شامل تولید غذا و ماهی، سوخت، منابع ژنتیکی، مواد دارویی و محصولات بیوشیمیایی و تأمین آب و عملکرد‌های تنظیمی شامل کنترل سوانح طبیعی، تنظیم اقلیم، کنترل آلودگی و سم‌زدایی، تنظیم آب، تولید خاک، کمک به گرده‌افشانی و تنظیم رژیم هیدرولوژیک می‌شود.

وی عملکرد‌های فرهنگی را شامل زیبایی‌شناختی، تفرجی، علمی و آموزشی و تاریخی و معنوی و نیز عملکرد‌های پشتیبان را شامل تأمین زیستگاه، حفظ تنوع‌زیستی، کمک به تداوم چرخه‌های مواد مغذی و کمک به گرده‌افشانی دانست و اذعان کرد: تنوع‌زیستی در تالاب‌ها بیش از اکوسیستم‌های مشابه در خشکی است.

مبرقعی بیان کرد: انواع ارزش‌های قابل‌احصا در اکوسیستم‌ها به دو دسته غیراستفاده‌ای و استفاده‌ای تقسیم می‌شوند. ارزش غیراستفاده‌ای هم یا ارزش وجودی است یا ارزش میراثی، ارزش استفاده‌ای نیز، ارزش استفاده‌ای غیرمصرفی و ارزش استفاده‌ای مصرفی را در برمی‌گیرد که ارزش‌های استفاده‌ای مصرفی ارزش بازاری دارند.

وی شناسایی سهم تالاب‌ها در اقتصاد ملی و جهانی، آشکار کردن منافع ناشی از حفاظت و استفاده پایدار از تالاب‌ها برای تصمیم‌گیران، قابلیت وارد شدن این ارزش‌ها در تحلیل‌های هزینه – منفعت و افزایش آگاهی در زمینه منافع تالاب و نقش آن در افزایش رفاه بشری در راستای حفاظت بیشتر از این اکوسیستم‌ها را دلایل نیازمندی به ارزش‌گذاری تالاب‌ها عنوان کرد.

عضو شورای عالی محیط‌زیست با بیان اینکه لزوم برآورد ارزش کالا‌ها و خدمات اکوسیستمی تالاب‌ها در ششمین نشست کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۹۶ مورد تأیید قرار گرفت، اظهار کرد: اگر ارزش اکولوژیک تالاب محاسبه شود، هزینه بسیاری تحمیل خواهد شد. عدم ورود این ارزش‌ها موجب اتخاذ تصمیمات نادرست می‌شود.

مبرقعی با اشاره به اینکه به همین دلیل بعضاً تصمیمات ناگواری اتخاذ و تالاب‌های متعددی نابود شدند، تجزیه و تحلیل اهداف مدیریتی، شناسایی و تحلیل ذی‌نفعان، تحلیل عملکرد تالاب و شناسایی و کمی‌سازی عملکرد‌ها و خدمات ناشی از هر یک، ارزش‌گذاری خدمات و کالا‌های تالاب و به‌کارگیری نتایج ارزش‌گذاری در فرآیند تصمیم‌سازی را مراحل برآورد ارزش خدمات تالاب برشمرد.

وی گفت: ملموس نبودن بسیاری از ارزش‌های اکوسیستم‌های تالابی برای مردم و مسئولین، عدم باور برخی از تصمیم‌گیران نسبت به کارایی ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی و مقاومت در برابر این امر و عدم دسترسی به آمار کمی و به‌روز در زمینه تالاب‌ها و عدم وجود سازوکار روشن و تعریف‌شده به‌منظور استفاده از نتایج ارزش‌گذاری در کشور چالش‌های ارزش‌گذاری اکوسیستم‌های تالابی در ایران هستند.