با گونه‌های مختلف ویروس آنفلوآنزا آشنا شوید!

به گزارش مجله خبری نگار/جام جم آنلاین،از آن چهارگونه، سه نوع A، B و C درانسان شیوع دارند و نوع D تاکنون فقط در گاو و خوک دیده شده است. با آغاز فصل سرد، شیوع دو گونه Aو B افزایش می‌یابد که از آنها معمولا باعنوان آنفلوآنزای فصلی یاد می‌شود که در تمام نقاط جهان شایع و ممکن است طیف وسیعی از علائم خفیف تا شدید ازجمله تب شدید، آبریزش بینی، گلودرد، سردرد، سرفه و احساس خستگی و دردهای عضلانی را شامل شود. تخمین‌های سازمان‌ جهانی بهداشت نشان می‌دهد که سالانه حدود یک‌میلیارد مورد آنفلوآنزای فصلی می‌تواند وجود داشته باشد که از این تعداد، چهار تا پنج میلیون مورد به بیماری شدید تنفسی منجر می‌شود. همچنین آمارها نشان می‌دهد که همه‌ساله بین ۲۹۰هزار تا ۶۵۰هزار مرگ در اثر بیماری تنفسی ناشی‌از آنفلوآنزای فصلی وجود‌دارد که این موارد، علاوه‌بر مرگ‌و‌میر مربوط به سایر عوارض مرتبط با آنفلوآنزاست.

آنفلوآنزای فصلی با قطرات تنفسی شیوع پیدا می‌کند و بسیار مسری است. باوجوداین، بیشتر افراد می‌توانند از مراقبت‌های خانگی برای این بیماری بهره‌مند شوند. تسکین علائم بیمارانی که در گروه‌های پرخطر نیستند ممکن است با ترکیب تغییرات سبک زندگی، استراحت،مصرف مایعات فراوان واستفاده ازداروهای بدون نیازبه تجویز حاصل شود اما بیمارانی که علائم‌بالینی حادیا پیش‌رونده‌ای چون سندرم‌های بالینی ذات‌الریه، سپسیس(عفونت خونی یا التهاب عمومی بدن در اثر عفونت)همراه با عفونت مشکوک یا تایید‌شده ویروس آنفلوآنزا یا تشدید بیماری‌های زمینه‌ای مزمن را نشان می‌دهند، نیاز دارند که با مصرف داروهای ضدویروسی درمان شوند. باوجوداین، کارشناسان درمان و سازمان‌های بهداشتی جهان همواره به استفاده از راه‌حل‌های پیشگیری به‌ویژه دریافت واکسن که بخش مهمی از مهار آنفلوآنزا برای گروه‌های پرخطر به‌شمار می‌رود تاکید کرده‌اند و این پیشگیری را مهم‌تر از درمان دانسته‌اند. 

بازار روبه‌رشد آنفلوآنزای فصلی 
وجود گونه‌های مختلف ویروسی که به‌طور پیوسته دست‌کم شش ماه در فصول سرد سال در گردش‌ بوده، نیازمند آماده‌باش درمانی لازم برای کنترل عفونت است و ازاین‌رو، شرکت‌های داروسازی و واکسن‌سازی مختلفی به‌ویژه بعد از عالم‌گیری آنفلوآنزای سال ۲۰۰۹ در این‌حوزه به رشد قابل‌توجهی رسیده‌اند. به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود بازار درمان آنفلوآنزای فصلی طی چندسال آینده شاهد رشد همچنان روبه‌افزایشی باشد که ناشی‌از پیشرفت روش‌های درمانی و افزایش آگاهی از این بیماری است. مسیر درمان آنفلوآنزای فصلی درحال‌حاضر از گزینه‌های امیدوارکننده‌ای تشکیل‌شده که نه‌فقط قادرند حملات حاد را درمان کنند که از افزایش شیوع بیماری هم جلوگیری می‌کنند. مهر ۱۴۰۳ شرکت بررسی بازار جهانی مراقبت‌های بهداشتی و سلامت دلواین‌سایت، گزارش «بینش‌های بازار آنفلوآنزای فصلی، اپیدمیولوژی و پیش‌بینی بازار تا سال ۲۰۳۴» را منتشر کرد. این گزارش درک عمیقی از اپیدمیولوژی تاریخی و پیش‌بینی‌شده آنفلوآنزای فصلی و همچنین روندهای بازار این بیماری را در آمریکا، انگلستان، ژاپن و چهار کشور عضو اتحادیه اروپا شامل آلمان، ایتالیا، فرانسه و اسپانیا در سال ۲۰۲۳ ارائه می‌کند. برپایه گزارش منتشرشده ازسوی دلواین‌سایت، بین چهار کشور عضو اتحادیه اروپا و بریتانیا، ایتالیا با پنج میلیون مورد، بالاترین ویزیت پزشکی مربوط به آنفلوآنزی فصلی را در سال گذشته داشته و پس‌از آن، آلمان با چهارمیلیون مورد در همان سال در سکوی دوم قرار گرفته، از سوی دیگر، اسپانیا با ۸۳۳هزار مورد در سال ۲۰۲۳ کمترین ویزیت پزشکی مرتبط با این بیماری را ثبت کرده است.

عرضه واکسن خانگی آنفلوآنزا
از مشکلاتی که درمورد واکسن وجود دارد تزریق آن بااستفاده از سوزن است که تکرار هرساله آن به‌ویژه برای کودکان می‌تواند ناخوشایند باشد. فلومیت (FluMist) نام واکسنی برای محافظت بدن دربرابر ویروس آنفلوآنزاست که در رده واکسن‌های ویروس زنده ضعیف‌شده قرار دارد و از سال ۲۰۰۳ به‌صورت افشانه بینی عرضه آن آغاز شده است. تاکنون این واکسن باید در مراکز درمانی و زیرنظر نیروهای بهداشتی دریافت می‌شد،اما درواپسین روزهای شهریور۱۴۰۳سازمان غذاوداروی آمریکا(FDA) مجوز توانایی بزرگسالان برای سفارش و خرید این واکسن ومصرف خانگی آن را برای افراد دو تا ۴۹ سال صادر کرده است که می‌تواند پیشرفتی درراحتی ودسترسی به مراقبت‌های‌آسان پیشگیرانه‌باشد.فلومیست دارای اجزای ویروسی مشابه سایرواکسن‌های آنفلوآنزاست و در برابر ویروس H۱N۱، ویروس H۳N۲ وویروس آنفلوانزا نوع B از کودکان بالای دو سال و بزرگسالان زیر ۵۰ سال محافظت می‌کند. با صدور این مجوز در آمریکا، اکنون افراد بالای ۱۸سال می‌توانند این افشانه را از داروخانه تهیه کنند و بدون‌نیاز به مراجعه به پزشک از این واکسن افشانه‌ای در خانه استفاده کنند. پیتر مارکس، مدیر مرکز ارزشیابی و تحقیق بیولوژیک سازمان غذا و داروی آمریکا در گفت‌وگو با وبگاه رادیو عمومی ملی آمریکا (NPR) می‌گوید: «واکسیناسیون سالانه بهترین راه برای پیشگیری از آنفلوآنزاست که هرساله در بخش قابل‌توجهی از مردم سبب بیماری می‌شود و ممکن است به عوارض جدی ازجمله بستری‌شدن در بیمارستان و مرگ منجر شود.» سازمان غذا و داروی آمریکا در این مجوز توصیه کرده که برای خرید این واکسن افشانه‌ای بینی همچنان به نسخه پزشک نیاز باشد و برای کودکان بین دو تا ۱۷ سال یک مراقب بزرگسال اعمال آن را انجام دهد. به‌نظر می‌رسد که همه واکسن‌های آنفلوآنزا برای فصل ۲۰۲۴- ۲۰۲۵ در آمریکا سه‌ظرفیتی باشند. واکسن‌های سه‌ظرفیتی آنفلوآنزا برای محافظت در برابر سه ویروس شامل دو زیرگونه آنفلوآنزای نوع آ H۳N۲ و H۱N۱ و یک زیرگونه آنفلوآنزای نوعB یعنی ویکتوریا فرموله شده‌اند. امسال در ایران، از اواسط شهریور واکسن چهار‌ظرفیتی برای استفاده عمومی به‌ویژه برای گروه‌های پر‌خطر سالمندان، افراد با نقص دستگاه ایمنی و بیماری‌های زمینه‌ای مزمن و کودکان بالای دو سال در دسترس قرار گرفته است. انتظار می‌رود هر دو واکسن آنفلوآنزای سه ظرفیتی و چهار ظرفیتی محافظت مشابهی در برابر ویروس‌های عامل این بیماری تنفسی ارائه دهند.

اولین واکسن آنفلوآنزای مبتنی‌بر mRNA
mRNA-۱۰۱۰ نام اولین واکسن mRNA آنفلوآنزای فصلی شرکت مدرنا است که به‌تازگی وارد مرحله کارآزمایی بالینی شده است. این محصول، واکسنی چهار ظرفیتی است که برای گلیکوپروتئین‌های هماگلوتینین چهار سویه آنفلوآنزا که سازمان جهانی بهداشت برای پیشگیری از این بیماری توصیه می‌کند ساخته شده است. درواقع این واکسن چهارظرفیتی برای پیشگیری از ابتلا به دو زیرگونه آنفلوآنزای نوع A شامل H۳N۲ و H۱N۱ و دو زیرگونه آنفلوآنزای نوع B شامل یاماگاتا و ویکتوریا تولید شده است. مدرنا از شهریور ۱۴۰۳ فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن آنفلوآنزای فصلی mRNA-۱۰۱۰ را به‌روش تصادفی‌ با ناظر کور و کنترل‌شده فعال آغاز کرد. این مطالعه مورد_محور با هدف بررسی ایمنی، کارایی و ایمنی‌زایی واکسن آنفلوانزای فصلی در مقایسه با واکسن غیرفعال آنفلوآنزا در بزرگسالان ۵۰ سال یا بالاتر از آن انجام می‌شود. در این کارآزمایی بالینی، ایمنی و واکنش‌زایی mRNA-۱۰۱۰ همچنین کارآیی نسبی این واکسن جدید در مقابل یک واکسن فعال موجود در بازار در برابر سویه‌های A و B ویروس آنفلوآنزا ارزیابی می‌شود.