از بین رفتن آب مریخ در فضا تحت تاثیر چه عواملی است؟

به گزارش مجله خبری نگار/اکونیوز، میزان آبی که از مریخ در فضا تبخیر شده به اندازه‌ای است که یک اقیانوس را با عمق چند صد کیلومتر تشکیل دهد.

مارس طی ۳ میلیارد سال قبل گرم و مرطوب بوده و حوزه‌های آبی بزرگ و اتمسفری سنگین داشته است، اما امروزه سیاره سرخ غیرقابل زیست، سرد و خشک است و مشخص نیست چه اتفاقی برای آب آن افتاده است. جان کلارک از دانشگاه بوستون در این باره می‌گوید: آب ممکن است فقط به ۲ مکان مهاجرت کرده باشد. ممکن است این ماده روی سطح یخ زده باشد یا مولکول‌های آن به اتم‌ها تبدیل شوند ودر مرحله بعد اتم‌ها از اتمسفر سیاره در فضا پراکنده شوند.

البته بخش اعظم آب مریخ هنور روی سیاره موجود است. به نظر می‌رسد ذخایری عظیم از آن در عمق ۱۱.۵ تا ۲۰ کیلومتری زیر سطح سیاره وجود داشته باشد. در سیاره سرخ آب به اندازه یک لایه جهانی یک تا ۲ کیلومتری وجود دارد.

مقدار اندکی یخ آب در یخ نیز در لایه منجمد کم عمق و درقله‌هایی در قطب مریخ محبوس است. طی تابستان مریخ ممکن است این یخ تصعید شود و بخار آب را به اتمسفر تزریق کند. بیشتر این بخار آب از قطبی به قطب دیگر در گردش است و در نیمکره‌ای که در آن زمستان است یخ می‌زند، اما بخشی از این بخار آب به اتمسفر فوقانی سیاره می‌رسد که در آنجا نور فرابنفش خورشیدی مولکول‌های آب را از هم جدا و به اتم‌های تشکیل دهنده خود تجزیه می‌کند. اکسیژن موجود در آب به مواد اکسید کننده روی سطح ختم می‌شود که به همین دلیل مریخ سرخ به نظر می‌رسد یا ممکن است با کربن ترکیب شود و دی اکسید کربن بسازد. در این میان ممکن است اتم‌های هیدروژن (یا همتای ایزوتوپی سنگین‌تر آنها، دوتریوم) به فضا بگریزند و با باد خورشیدی همراه شوند.

از آنجا که دوتریوم سنگین‌تر از هیدروژن است به آسانی از اتمسفر مریخ فرار نمی‌کند. این بدان معنا است که نسبت دوتریوم به هیدروژن در اتمسفر مریخ اهمیت زیادی دارد و فراوانی این ماده نسبت به هیدروژن طی گذر زمان بیشتر می‌شود، زیرا هیدروژن سریع‌تر از بین می‌رود.

از سوی دیگر تصور می‌شود مریخ و زمین آب را از یک منبع یکسان به دست آورده اندنسبت دوتریوم به هیدروژن آب روی مریخ ۳تا۴ میلیارد سال قبل احتمالا به اندازه زمین بوده است. این نسبت در زمان حاضر ۸تا۱۰ بار بیشتر از زمین است. ابهامات خاصی در اندازه گیری‌ها وجود دارد، اما با مقایسه نسبت آب مریخ با وضعیت فعلی آن و در نظر گرفتن نرخ از بین رفتن هیدروژن و دوتریوم در فضا، می‌توان به عقب بازگشت میزان آبی که مریخ در تاریخ از دست داده را محاسبه کرد.

طبق مشاهدات قبلی ماموریت MAVEN مریخ معادل یک لایه جهانی به عمق بین ده‌ها تا صد‌ها متر آب از دست داده است. این امر در کنار حجم عظیمی از آبی که اخیراً در مریخ دفن شده، این نشان می‌دهد که سیاره سرخ در گذشته‌های دور خود سرشار از آب بوده است.

با این حال، MAVEN، با کمک تلسکوپ فضایی هابل، اکنون پیچیدگی‌های پیش بینی نشده‌ای در داستان از دست دادن آب مریخ پیدا کرده است. این ابزار‌ها با هم نشان داده‌اند که میزان از دست دادن هیدروژن فصلی است، به طوریکه بخش اعظم فرار آب در حضیض، که نزدیک‌ترین نقطه مریخ در مدارش به دور خورشید است، روی می‌دهد. این امر با افزایش بخار آب در بخش میانی اتمسفر سیاره همراه است که در نتیجه افزایش گرمای فصلی رخ می‌دهد. هنگام حضیض نیمکره جنوبی مریخ به سمت خورشید می‌چرخد و سیاره سرخ در فصل طوفان شن قرار می‌گیرد. ذرات هوابرد غبار نیز به گرمای اتمسفری و محتوای بخار آب دامن می‌زنند.