به گزارش مجله خبری نگار/نورنیوز – گروه اجتماعی: این روزها باشگاههای بدنسازی یکی از شلوغترین مکانهای ورزشی است که بسیاری از جوانها به شوق عضله سازی و داشتن هیکل تراشیده، آهن سرد به روی سینه و سر میکشند. اما ماجرای ورزش و تندرستی با زود رسیدن به عضلههای ورزیده و هیکل درشت فرق میکند و سرآغاز ماجرایی میشود که گاهی با بیماری و یا مرگ ورزشکار به پایان میرسد. در گزارشی که سایت علم ورزش منتشر کرد در ۱۰ سال گذشته ۱۱ ورزشکار شاخص و قهرمان بدنسازی دنیا قبل از رسیدن به ۵۰ سالگی از دنیا رفتند. ورزشکارانی که تا همین چند سال قبل عکس بدنهای تراشیده و عضلههای آنها در رسانهها بارها منتشر شد و خیلی از ورزشکاران بدنسازی در ایران آنها را الگوی ورزشی شان را قرار داده اند.
مایک ماتارازو یکی از مشهورترین ورزشکاران بدنسازی جهان و قهرمان مستر المپیا که عمده شهرت او به خاطر عضلات بازو و ساق پاهای اش بود، "اسحاق قویدل " قهرمان مازندرانی پرورش اندام ایران و جهان، جو لیندر قهرمان آلمانی بدنسازی، "دالاس مک کارور" قهرمان مستر المپیا، "آندریاس مونزر" بدنساز حرفهای اتریشی، " گرگ کواکس" بدنساز کانادایی که در مقایسه با بیشتر بدنسازان حرفهای دنیا در زمان سریعتری به موفقیت رسید و "ناصر السنباطی" قهرمان مصری دنیا از جمله ورزشکاران بنام بدنسازی بودند که قبل از ۵۰ سالگی ازدنیا رفتند.
بررسی مرگ آنها یک واقعیت تلخ را نشان داد. بسیاری از آنها بر اثراستفاده از داروهای هورمونی و سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک دچار بیماری و از کار افتادن اعضای حیاتی بدن و نارسایی قلبی شده و مرگ دردناکی داشتند.
مکملهایی با طعم مرگ
تا قبل از پخش مسابقات مردان آهنین، رشته بدنسازی چندان مورد توجه و شناخت جوانان نبود، اما بعد از پخش این مسابقات، بدنسازی مورد توجه قرار گرفت و ناگهان با استقبال چشمگیری مواجه شد. از آن زمان بود که تبلیغات باشگاههای بدنسازی با عباراتی، چون «تمرین بدنسازی از مبتدی تا قهرمانی»، «تمرین خصوصی زیر نظر مربیان و قهرمانان کشور»، «تناسب اندام با برنامه تمرینی قهرمانان جهان» به رسانهها و بازار کشیده شد. در مدت زمان کوتاهی باشگاههای بدنسازی بسیاری تاسیس شدند و برخی از آنها با شعارهایی نظیر تناسب اندام و حجیم سازی عضله در کمتر از ۶ ماه زمینه استفاده از مکملها را فراهم کردند. در این میان سود کلان فروش مکملهای دارویی و غذایی و گردش مالی بالای آن پای افراد سودجو را به میان کشید.
با توجه به قاچاق بودن بخشی از این مکملها و هورمونها گردش مالی دقیقی از فروش این مواد نیروزا وجود ندارد، اما براساس آخرین آمار استخراجشده از گزارش عملکرد سندیکای مکملهای رژیمغذایی ایران، گردش مالی مکملها در کشور در سال۱۴۰۰ به بیش از ۱۱هزارمیلیاردتومان رسید که سهم مکملهای ورزشی بیش از ۶۰۰ میلیارد تومان بود. قطعا ظرف ۳ سال گذشته، این ارقام بارها و بارها بیشتر از این شده و به مبالغ هنگفتی رسیده است. این روزها اگر سری به داروخانهها و یا فروشگاههای ورزشی بزنید با قوطیهای بزرگ و خوش رنگی مواجه میشوید که روی آن تصاویری از قهرمانان بدنسازی دنیا چاپ شده است. مکملهایی که به ادعای فروشندگان و یا توصیه برخی از مربیان باشگاهها میتواند در عضله سازی و رسیدن به هیکل ورزشی کمک کند. اما بسیاری از پزشکان معتقدند این مکملها با مصرف طولانی عوارض خطرناکی رادر پی دارند. عوارضی که میتواند به قیمت جان ورزشکار نیز تمام شود. این مکملها که بسیاری از آنها به شکل قاچاق وارد کشور میشود بدون هیچ نظارتی در داروخانهها به فروش میرود ونوجوانان و جوانانی که شوق رسیدن به هیکل عضلانی دارند از عمدهترین مصرف کنندگان این مکملها که به شکل پودر یا قرص عرضه میشود هستند.
طی سالهای اخیر یکی از کشفیات مهم پلیس کشف مکملهای ورزشی غیر مجاز است. مکملهایی که حتی تاریخ انقضای برخی از آنها به پایان رسیده ولی با این حال در بازار به فروش میرسد. مکملهایی که طعم مرگ میدهند. حسین رستگار مدیرکل سابق آزمایشگاههای مرجع سازمان غذا و دارو در گفت و گویی با اشاره به عوارض استفاده از این مکملها گفت: «این مکملها و حتی هورمونها توسط باشگاههای ورزشی تجویز میشود و متاسفانه منجر به موارد مرگ و میر یا از بین رفتن برخی اعضای بدن شده است. مهمترین مشکل مصرف کنندگان اینگونه مکمل ها، سمیت کبدی و از بین رفتن کبد است؛ برخی افراد در پی مصرف این مکملها حتی در نوبت پیوند کبد هستند. این مکملها به کلیه برخی دیگر از افراد صدمه زده است و متاسفانه آمار و ارقام دقیقی در این زمینه وجود ندارد. مکملهایی که در باشگاههای بدنسازی مورد استفاده قرار میگیرند، استروئیدهای آنابولیزان (مشتقات هورمونهای مردانه یا تستوسترون) هستند که باعث افزایش عضله میشوند».
وی در ادامه میگوید: «برخی از این مکملها برای حیوان است، اما در برخی باشگاههای بدنسازی برای انسان تجویز میشود. برخی از این فرآوردههای آنابولیزان استروئیدی تجویزی در باشگاههای بدنسازی، ۵ تا ۱۰ سال است که در دنیا به خاطر عوارض متعدد کبدی شدید تولید نمیشود، اما به طور غیرقانونی تولید و به صورت قاچاق وارد کشور شده و در باشگاهها تجویز میشود. ورزشکاردر پی مصرف این مکملها به علت اثرات سمی، کبد خود را از دست میدهد یا به طور کل به شوک میرود و دچار مرگ ناگهانی میشود».
محمد حسین نجفی، متخصص قلب نیز با تاکید بر اینکه مصرف مکملهای بدنسازی پروتئین و کراتین حتی اگر از معروفترین برندهای آمریکایی و اروپایی باشد، ممنوع است و مصرف شان منجر به آسیب دیدگی رگهای قلبی میشود، میگوید: متاسفانه، چون مافیای پرقدرت و تبادل مالی زیادی پشت تولید و توزیع این مکملها در سراسر دنیا وجود دارد هیچ گاه از مشکلات و عوارض جدی ناشی از آن صحبت نمیشود. باید توجه داشت که تنها داروخانههای مجوز دار مجاز به فروش مکملهای ورزشی هستند و فروش این مکملها در باشگاههای ورزشی ممنوع است.
هورمونهای حیوانی در باشگاههای بدنسازی
مکملهای ورزشی غیرمجاز دارای هورمونهای رشد حیوانی یکی از خطرناکترین هورمونهایی اند که با هدف تقویت و برجسته سازی عضلات ارایه میشود و به شدت مضرهستند. استفاده از انواع هورمونهای نیروزا میان جوانانی که تب داغ تناسب اندام و عضلانی شدن را در سر دارند رایج است. بعضی از این ورزشکاران که حرفهای یا مبتدی هستند، بدون توجه به عوارض هورمونها و فقط برای رسیدن به هدف کاذبی که در سر دارند سلامتیشان را به خطر میاندازند.
چند روز پیش یکی از کارشناسان نظارت بر فرآوردههای طبیعی، سنتی و مکمل معاونت غذا و دارو، خبر از فروش مکملهای ورزشی غیرمجاز دارای هورمونهای رشد حیوانی در باشگاههای بدنسازی داد. او گفت: «خطرناکترین مورد تخلف این باشگاهها فروش مکملهای غذایی غیرمجاز است که حاوی هورمونهای رشد حیوانی شامل اسب بوده و با هدف تقویت و برجسته سازی عضلات ارایه میشود و به شدت مضر است.»
رامش مهرآیین در خصوص عوارض فروش مکملهای بدن سازی غیرمجاز در باشگاههای ورزشی گفت: «برخی ترکیبات غیرمجاز در برخی مکملهای بدنسازی باعث ایجاد مشکلات جنسی از جمله کاهش قدرت باروری آقایان و ایجاد صفات ثانویه جنسی خانمها در آقایان نظیر بزرگ شدن پستانها میشود. همچنین ریسک بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. این عوارض در خانمها نیز مواردی از جمله کلفتی صدا، رشد موهای زائد، ایجاد آکنه و همچنین اختلال در روند قاعدگی آنها را به وجود میآورد.»
حسین شیروانی بدنساز کرمانشاهی و قهرمان پاورلیفتینگ آسیا در یک گفت و گوی رسانهای با اشاره به اینکه استفاده از هورمونهای حیوانی در سطح باشگاهها بشدت متداول است میگوید برخی از ورزشکاران رشته بدنسازی با مراجعه به داروخانههای دامپزشکی به خرید هورمونهای حیوانی و تزریق آن به بدن مبادرت میورزند بدون آنکه توجه داشته باشند که استفاده از این نوع هورمون و دیگر مواد نیروزا چه خطراتی برای آنها به همراه دارد. به طور مثال هورمون اسب را به میزان یک میلی گرم در طول دو هفته به این حیوان تزریق میکنند، اما ورزشکار ۶۰ کیلو گرمی که فعالیت چندانی هم نداشته هر هفته چهار میلیگرم از این هورمون را به بدن خود تزریق میکند و این باعث آسیب به اعضای حیاتی و از کار افتادن آنها میشود.