به گزارش مجله خبری نگار، سنفیتون یا هماور طبی یکی از گونههای خانواده گاوزبان است. در کتب طب سنتی با نام آذان الحمار آمده است. این گیاه از دیرباز برای درمان زخمهای سطحی و کاهش التهاب رگ به رگ شدنها و استخوانهای شکسته مورد استفاده قرار میگرفته است.
آلانتوین»، که برای درمان زخمها خوب است ماده و ترکیب فعال ریشهها و برگهای هماور است. گیاه و برگ هماور حاوی اسید «رزمارینیک» نیز است که به کاهش التهاب و درمان آسیبهای وارده به عروق خونی ریهها کمک میکند.
خصوصیات گیاهشناسی سنفیتون
هماور طبی یا سنفیتون یا آذان الحمار گیاهی پایا، گلدار و پر شاخه است که بلندی آن به ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتر و گاه یک متر میرسد. ساقهها راست، زاویه دار و پوشیده از تارهای زبر برگشته و خمیده بوده و گلها سفید، زرد، صورتی و بنفش است که در بهار و در فاصله ماههای اردیبهشت تا اواخر تیر ظاهر میشوند.
با آنکه گلهای این گیاه نوش فراوان ایجاد میکنند ولی تا فراخ شدن کامل جام گل، زنبور عسل نمیتواند از آن استفاده نمایید
برگهای پائین ساقه گیاه خیلی بزرگ بوده و گاهی به حدود یک متر طول میرسند. این برگها بیضی شکل بوده و دارای دمبرگ میباشند ولی برگهای قسمت بالایی ساقه بدون دمبرگ هستند.
خطر مصرف سنفیتون یا هماور طبی
سنفیتون یک گیاه دارویی بادوام و بومی اروپا و مناطق گرم آسیا است. ترکیبات گیاه فراوردههای حاص از هماور از برگها یا سایر قسمتهای بالای گیاه (نه ریشه آن) تهیه میشوند. البته از ریشه آن نیز میتوان فراورده تهیه کرد، لیکن فراوردههای حاصل از آن به احتمال زیاد سبب مسمومیت میشوند.
هماور حاوی «آلانتویین»، «اسید رزمارینیک» و «آلکالوئیدهای نوع پایرولیزیدین» است. برخی تصور میکنند که هماور گیاه مفیدی است، اما تحقیقات علمی نشان داده است که این گیاه میتواند خیلی سمی باشد.
اگر فراوردههای هماور را مثل نوشیدنیها مصرف کنید یا آن را به طرق دیگر برای مصارف داخلی بدن مورد استفاده قرار دهید، خود را با احتمال خطر مسمومیت مواجه میکنید. بعضی افراد حتی در اثر خوردن یا نوشیدن فراوردههای حاصل از هماور برای اهداف درمانی تلف شده اند. بسیاری از گیاهان تیره هماور حاوی مواد سمی به نام آلکالوئیدهای پایرولیزیدین (PA) است، که برای کبد سمی است.
«اکی میدین» سمیترین آلکالوئید پایرولیزیدین است که در هماور یافت میشود. هماور رایج (Symphytum officinale) معمولاً فاقد آلکالوئیدهای پایرولیزیدین سمی است (مگر بعضی اوقات).
برخی فراوردههای هماور از سایر گونههای آن نظیر هماور تیغ دار (S.asperum) و هماور روسی (S.uplandicum) که به میزان خطرناکی دارای «اکی میدین» بالایی هستند، تهیه میشوند. ریشه تمامی گونههای گیاه هماور ده برابر بیشتر از برگهای آنها دارای مواد سمی است، لذا از مصرف ریشه این گیاه پرهیز کنید، مگر اینکه پزشک معالج از نزدیک بر روند مصرف آن نظارت کند.
روش تکثیر سنفیتون یا هماور طبی
ازدیاد این گیاهان از طریق تقسیم بوته یا قلمه ریشه و یا ریشه جوشها صورت میگیرد. باید دقت کنید، بوتهای که جهت تکثیر انتخاب میکنید به اندازه کافی قوی باشد تا به خوبی پس از جدا شدن از گیاه مادری، مستقر شود.
خواص درمانی سنفیتون یا هماور طبی
این گیاه دارای ویتامینهای A , E و C میباشد. برای التیام استخوان شکسته به صورت ضماد روی پوست بگذارید. برای سنگ کیسه صفرا از دمکرده برگ و گل آن ۲ گرم در ۱۰۰ سیسی آب جوش ۱۰ دقیقه صاف کرده روزی ۳ فنجان میل شود. خواب آور میباشد، هر شب از دمکرده برگ و گل آن مانند شماره ۳ استفاده شود. برای التیام زخم معده ۱۰ گرم ریشه گیاه را در ۱۵۰ سی سی آب به مدت ۲۴ ساعت بگذارید بماند سپس صاف نموده به سه مرحله میل شود.
برای قطع اسهال ۵ گرم ریشه خشک آذان الحمار را در۲۵۰ سی سی آب جوش دمکرده صاف نموده میل شود. برای درمان و التیام زخم ها، ترک و شقاق نوک پستان، ۱۰۰ گرم ریشه گیاه را در یک لیتر آب به مدت ۱۵ دقیقه جوشانده صاف نموده شستشو دهید.
برای کاهش ورم حنجره و گلودرد از دمکرده گل و برگ آن استفاده شود ۳ گرم در ۱۰۰ سی سی آب جوش به مدت ۱۵ دقیقه دم کرده میل شود.
کسانی که کبد خسته دارند با احتیاط مصرف کنند.
برای افراد سرطانی مصرف آن ممنوع میباشد.
برای درمان تبخال از دمکرده آن میل شود و به صورت ضماد روی تبخال بگذارند.
برای زخمها میتوان از گرد ریشه خشک شده و تمیز گیاه روی آنها پاشید.
ضد کرم میباشد، به صورت دمکرده میل شود.
دمکرده گل آن مقوی قلب و رفع تپش قلب است.
برای درمان دانههای جلدی برگهای له شده آن را روی پوست بگذارید.
برای درمان عدم دفع ادرار و درد ناحیه شکم از دمکرده آن استفاده شود.
برای درمان ورم سرمازدگی ضماد آن را روی پوست بگذارید، ۵۰ گرم ریشه آن را در ۵۰۰ سی سی آب جوشانده به صورت مرهم روی پوست بگذارید.
برای خونروی در فواصل قاعدگی از دمکرده آن استفاده شود.
برای نرم شدن پوستهای خشک و حساس ۲۵ گرم ریشه این گیاه را در یک لیتر آب به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید سپس صاف نموده دستها را ماساژ دهید.
مرهم آذان الحمار باعث به وجود آمدن گوشت تازه و ترمیم زخم میگردد.
در قدیم از این گیاه برای بیماری سل به صورت دمکرده استفاده میکردند.