روش تشخیص دیسک کمر و راه‌های درمان آن چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، یکی از وضعیت‌های پزشکی که ممکن است هر فردی در طول زندگی خود با آن مواجه شود، دیسک کمر است. د‌یسک کمر یکی از سخت‌ترین بیماری‌های مربوط به ستون فقرات می‌باشد که درمان آن به دو روش غیر جراحی و جراحی انجام می‌شود. به طور کلی، می‌توان گفت که این بیماری علائم مختلفی دارد. از جمله علائم د‌یسک کمر می‌توان به درد شدید مخصوصا در اندام‌های تحتانی، عوارض عصبی و انواع محدودیت‌های حرکت اشاره کرد. این بیماری بیشتر در افراد ۳۰ تا ۴۰ سال رخ می‌دهد. 

د‌یسک کمر چیست؟ 

د‌یسک کمر با توجه به شدت‌های مختلف و نشانه‌های متفاوتی که دارد، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود و ممکن است نوع آن برای هر فرد متفاوت باشد. به طور کلی، برای درمان این بیماری، ابتدا درمان غیرجراحی و دارویی توصیه می‌شود. اما در صورتی که شدت این بیماری بیش از حد باشد، باید به سراغ درمان جراحی رفت عوامل مختلفی مانند میزان کشیدگی عضلات، تعداد دیسک‌های پاره شده و همین‌طور بخش‌های دیگر شده می‌توانند در قطعی بودن درمان این بیماری تاثیرگذار باشند.

به طور کلی، د‌یسک کمر را می‌توان یک وضعیت پزشکی معرفی کرد که در آن دیسک‌های موجود در بین استخوان‌های ستون فقرات آسیب می‌بینند. در ابتدا، ممکن است شرایط این بیماری به گونه‌ای باشند که دیسک‌ها به دیوار ستون فقرات فشار وارد کنند. اما با پیشرفت این بیماری، دیسک‌های می‌شکنند و به اصطلاح پاره می‌شوند. این بیماری ممکن است به دلیل فعالیت‌های سنگین مانند جابه‌جایی اجسام بزرگ و سنگین، پیاده‌روی غیراصولی و … رخ بدهد.

زمانی دیسک کمر آسیب می‌بینند، ماده داخلی آن از بخش ترک خورده یا شکسته، خارج می‌شود که به آن تریشه دیسک نیز گفته می‌شود. در نتیجه، فاصله میان استخوان‌ها کمتر می‌شود و به هسته میان استخوان‌ها، فشار مضاعف وارد خواهد شد. 

عملکرد دیسک کمر چگونه است؟ 

به طور کلی، می‌توان گفت که دیسک کمر باعث می‌شود تا ما بتوانیم به جلو و عقب حرکت، خم و راست شویم. به طور کلی، دیسک مانند یک بلبرینگ زنده در بدن ما عمل می‌کند. دیسک کمر می‌تواند ضربه وارد شده به ستون فقرات را دفع کند. به همین خاطر، ما می‌توانید به صورت یکنواخت حرکت کنیم.

از جمله دیگر وظایف د‌یسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– د‌یسک کمر می‌تواند در زمان بلند کردن اجسام سنگین، فشرده شود تا مهره‌های ستون فقرات نشکنند.

– هر دیسک در ستون فقرات می‌توانند مانند اهرم‌های کوچکی حرکت کنند که در کنار هم باعث می‌شوند تا ما بتوانیم انواع اجسام سنگین را بلند کنیم. 

بخش‌های مختلف دیسک کمر 

به طور کلی، دیسک کمر از دو بخش تشکیل شده است که اولین حلقه دیسک است که به آن آنولوس فیبروزوس (annulus fibrosus) و دومی، هسته دیسک است که به آن نوکلئوس پولوپوزوس (Nucleus Pulposus) گفته می‌شود. باید به این نکته اشاره کنیم که حلقه دیسک خود از چند لایه به‌هم تنیده شده تشکیل شده است که به آن‌ها کلاژن نیز گفته می‌شود.

هسته دیسک کمر دارای خاصیت ژلاتینی است. در حالی که حلقه دیسک از ۱۶ لایه کلاژن تشکیل شده است. به طور کلی، در پست دیسک نیز سوراخی بین مهره‌ها و ریشه‌های عصبی وجود دارند که ساختار اصلی دیسک را تشکیل داده است. 

بازه سنی رایج برای آسیب دیدن دیسک کمر 

به طور کلی، می‌توان گفت که بیماری دیسک کمر در افراد میان‌سال بیشتر رخ می‌دهد. معمولا افرادی که در بازه سنی بین ۳۰ تا ۴۰ سال قرار دارند، با این بیماری مواجه می‌شوند. در صورت درگیر شدن با دیسک کمر، ممکن است برای چند سال بتوانید با کمک دارو و فیزیوتراپی امورات را بگذرانید. اما در برخی مواقع، ممکن است شدت این بیماری به حدی شود که برای درمان کامل آن نیاز به عمل جراحی داشته باشید. 

چگونگی تشخیص بیماری د‌یسک کمر‌ 

د‌یسک کمر در همه افراد وجود دارد، اما زمانی که کسی می‌گوید دیسک کمر دارد، به این معنی است که به بیماری مربوط به این دیسک مبتلا شده است. در حالت کلی، تشخیص بیماری دیسک کمر را به چند روش می‌توان انجام داد. اولین روش، شرح حالی است که بیمار توضیح می‌دهد. بیمارانی که دیسک کمر دارند، معمولا با درد شدید و ناگهانی در کمر یا پشت پای خود مواجه می‌شوند. این درد ممکن است از نوع یک طرفه و بعضا از نوع دو طرفه باشد. به طور کلی، درد بیماری دیسک کمر معمولا در مسیر عصب سیاتیک فرد رخ می‌دهد. به این معنی که این درد از کمر شروع می‌شود و به داخل لگن، پشت ران و حتی پشت ساق پا می‌رسد.

روش بعدی باری تشخیص بیماری دیسک کمر، انجام معاینه است. در این روش، پزشک باید در زمان معاینه، پای بیمار را بالا بیاورد. اگر او با بیماری دیسک کمر مواجه شده باشد، با انجام این کار، دردی را احساس خواهد کرد یا ممکن است شدت درد او تشدید شود. 

تشخیص بیماری د‌یسک کمر‌ 

در کنار روش‌های ذکر شده، با کمک MRI نیز می‌توان بیماری دیسک کمر را درمان کرد. با کمک این دستگاه، به راحتی می‌توان تشخیص داد که شرایط ستون فقرات و دیسک‌های بیمار به چه صورت است و حتی می‌توان میزان پارگی دیسک را نیز بررسی کرد. در کنار MRI، با کمک نوار عصب و عضله نیز می‌توان از پارگی د‌یسک کمر مطمئن شد. 

نشانه‌های دیسک کمر در افراد مختلف چیست؟ 

افرادی که با بیماری دیسک کمر مواجه می‌شوند، معمولا علائم مشابهی دارند که میتوان بر اساس نشانه‌های دیسک کمر متوجه آن شد. برخی از این علائم ممکن است برای بیماران عذاب‌آور باشد. معمولا در صورتی که این علائم تا حد زیادی تشدید شده باشند، بیمار مجبور به انجام عمل جراحی خواهد شد. 

بی‌حس شدن پا‌های بیمار 

شایع‌ترین علامت برای درگیر شدن با بیماری دیسک کمر، بی‌حسی پا‌های بیمار است. به دلیل فشاری که دیسک پاره شده به کانال نخاعی و اعصاب فرد وارد می‌کند، پا‌های او دائما سر می‌شوند. در واقع، می‌توان گفت که دیسک می‌تواند به دو بخش ریشه عصبی فشار وارد کند. اگر فشار روی قسمت حسی باشد، با بی‌حسی پا مواجه خواهید شد. در صورتی که فشار به قسمت حرکت عصب وارد شود، ضعف عضلانی خواهید داشت. به طور کلی، بی‌حس شدن پا رایج‌ترین نشانه برای ابتلا به دیسک کمر است. 

نشانه‌های دیسک کمر 

کمر درد 

یکی از نشانه‌های د‌یسک کمر در افراد مختلف، کمردرد شدید و معمولا ناگهانی است. این کمردرد می‌تواند تقریبا در هر ساعتی از شبانه‌روز برای فرد رخ دهد. در صورتی که شما نیز چنین علائمی دارید، توصیه می‌کنیم با یک متخصص ستون فقرات مشورت کنید. 

درد در اندام‌ها یا همان درد سیاتیکی 

یکی دیگری از نشانه‌های د‌یسک کمر در افراد مختلف، وجود درد در اندام‌های تحتانی است. به این نوع درد، درد سیاتیکی نیز گفته می‌شود. شدت این درد ممکن است در مواقعی تا حدی شود که فرد به هیچ عنوان امکان راه رفتن را نداشته باشد و مجبور شود دراز بکشد. 

بروز علائم عصبی مانند گزگز، سوزش و خواب رفتن اندام‌ها 

از جمله علائم دیگر بیماری د‌یسک کمر می‌توان به بروز انواع علائم عصبی از جمله گزگز، سوزش و خواب رفتن اندام‌های تحتانی اشاره کرد. در صورتی که شما نیز با چنین علائمی مواجه می‌شوید یا بخشی از اندام‌های تحتانی بدنتان بی‌حس می‌شوند، توصیه می‌کنیم برای بررسی سلامت دیسک، به یک دکتر ستون فقرات مراجعه کنید. 

اختلالات حرکتی مانند ضعیف شدن عضله‌ها 

معمولا افرادی که درگیر بیماری دیسک کمر می‌شوند، مشکلات مختلفی برایشان رخ می‌دهد که یکی از آن‌ها، بروز اختلالات حرکتی است. این احتمال وجود دارد که این افراد با مشکلاتی مانند ضعیف شدن عضله‌های اندام‌های تحتانی مواجه شوند. 

بروز سندروم دم اسب 

یکی از سندروم‌هایی که در مواقع حاد برای افراد مبتلا به دیسک کمر رخ می‌دهد، سندروم دم اسب است. این سندروم به گونه‌ای است که تمام اندام‌های تحتانی فرد از کار می‌افتد و ممکن است او دچار بی‌اختیاری یا عدم توانایی حتی در ادرار شود. 

پارگی د‌یسک کمر چیست؟ 

در ابتدای ابتلا به بیماری د‌یسک کمر، ممکن است تنها فشار وارده بر کانال نخاعی و دیوار ستون فقرات را احساس کنید. اما در صورتی که این دیواره بشکند، پارگی دیسک رخ خواهد داد. د‌یسک کمر در اثر حرکت‌های متناوب در بدن و گذر سال‌ها، تا حد زیادی فرسوده می‌شود. در نهایت، ترک‌های ظریفی در داخل ریسک رخ خواهند داد. این ترک‌ها همیشه در دیواره ایجاد می‌شوند، اما در گذر زمان، جوش می‌خورند. اما در صورتی که شدت آن‌ها بیش از حد باشد یا دلایل دیگری مانند زمینه‌های ژنتیکی باعث عدم امکان ترمیم شوند، پارگی د‌یسک کمر رخ خواهد داد. 

روش‌های درمان دیسک کمر 

در حال حاضر روش‌های مختلف برای درمان دیسک کمر وجود دارد که از جمله آن‌ها به روش‌های غیر جراحی و روش‌های جراحی اشاره کرد. به طور کلی، پزشکان ابتدا روش‌های غیرجراحی را برای بیمار انتخاب می‌کنند. در صورتی که شدت بیماری بیشتر شود یا روش‌های تعیین شده جواب‌گو نباشند، روش جراحی انتخاب خواهد شد. در ادامه این دو روش را بررسی خواهیم کرد. 

درمان دیسک کمر به صورت جراحی چگونه است؟ 

یکی از روش‌های درمان دیسک کمر، انجام عمل جراحی است. به طور کلی، می‌توان گفت که هیچ راه حل قطعی برای درمان دیسک کمر وجود ندارد. اما با کمک عمل جراحی، می‌توان تا چند سال یا حتی تا پایان عمر، از بابت این بیماری خیال آسوده داشت.

در روش عمل جراحی برای درمان دیسک کمر، معمولا درصد موفقیت بالای ۹۰ درصد وجود دارد. همین موضوع باعث شده است تا بسیاری از بیمارانی که با این بیماری مواجه هستند، حتی در صورت وجود ترس از انجام عمل جراحی، این روش را برای درمان بیماری خود انتخاب کنند. 

درمان‌های غیر جراحی دیسک کمر 

یکی از روش‌های دیگر برای درمان بیماری دیسک کمر، روش درمان غیر جراحی است. به طور کلی، ۸۰ درصد افرادی که با بیماری دیسک کمر دست و پنجه نرم می‌کنند، نیاز به انجام عمل جراحی ندارند و با روش‌های طبی و غیر جراحی می‌توان بیماری‌شان را درمان کرد.

در حال حاضر روش‌های مختلفی برای درمان دیسک کمر به صورت غیر جراحی وجود دارد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها، انجام فیزیوتراپی است. با کمک فیزیوتراپی می‌تواند تا حد زیادی، دیسک‌ها را به حالت عادی برگرداند. همچنین با مصرف دارو‌های مخصوص با تجویز پزشک، می‌توان سرعت این کار را بیشتر کرد. 

فاکتور‌های تعیین کننده در درمان قطعی دیسک کمر 

فاکتور‌های مختلفی در تعیین میزان موفقیت‌آمیز بودن درمان بیماری دیسک کمر تاثیرگذار هستند. به همین خاطر، درصد موفقیت درمان این بیماری برای هرکس متفاوت خواهد بود.

از عوامل تاثیرگذار بر میزان موفقیت‌آمیز بودن درمان بیماری دیسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

میزان کشیدگی علائم دیسک

– میزان پیشرفته بودن بیماری

– تعداد دیسک‌های پاره شده

– درگیر شدن ستون فقرات یا بروز تنگی کانال نخاعی

– بیماری‌های زمینه‌ای تحریک کننده اعصاب و استخوان‌ها 

طول دوره بیماری 

طول دوره ابتلا به بیماری می‌تواند در موفقیت‌آمیز بودن درمان آن تاثیرگذار باشد. به این معنی که از زمانی که علائم دیسک کمر را در بدن خود مشاهده می‌کنید، اگر برای درمان آن اقدام نکنید، تنها یک الی دو ماه زمان نیاز خواهید داشت تا برای درمان این بیماری، روش عمل جراحی را انتخاب کنید. به همین خاطر، توصیه می‌کنیم اگر با بیماری دیسک کمر مواجه شده‌اید، سریعا برای درمان آن اقدام کنید. توجه داشته باشید که هرچقدر دیرتر برای درمان این بیماری اقدام کنید، شانس درمان قطعی و کامل این بیماری برایتان کاهش پیدا خواهد کرد. 

میزان پیشرفته بودن بیماری 

همان‌طور که پیش‌تر به این نکته اشاره کردیم، هرچقدر دیرتر برای درمان بیماری دیسک کمر اقدام کنید، درصد موفقیت درمان قطعی این بیماری برایتان کاهش پیدا خواهد کرد. در واقع، هرچقدر که بیماری شما پیشرفته‌تر باشد، برای درمان قطعی نیاز به روش‌های قوی‌تری خواهید داشت. 

تعداد دیسک‌های پاره شده 

تعداد دیسک‌هایی که پاره شده‌اند، به نوبه خود می‌توانند در تعیین درصد موفقیت روش‌های درمان دیسک کمر موثر باشند. به عنوان مثال، درصد موفقیت درمان و مخصوصا درمان طبی برای فردی که تنها یک دیسک آن پاره شده است، قطعا بیشتر از فردی می‌باشد که چند دیسک پاره شده دارد. 

درگیر شدن ستون فقرات یا بروز تنگی کانال نخاعی 

در صورتی که ساختمان‌های دیگر ستون فقرات مانند مفاصل یا حتی کانال نخاعی درگیر دیسک کمر شوند، ممکن است روی میزان موفقیت درمان این بیماری برایتان تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، می‌توان گفت که افرادی که با مشکلات گرفتاری فاست‌ها یا تنگی کانال عصبی مواجه شده‌اند، ممکن است بعد از انجام عمل جراحی، تا چند ماه هنوز علائم درد را داشته باشند. 

بیماری‌های زمینه‌ای تحریک کننده اعصاب و استخوان‌ها 

در صورتی که بیماری‌های زمینه‌های زمینه‌ای مانند دیابت، چاقی، روماتیسم یا هر نوع بیماری شبیه به این بیماری‌ها را داشته باشید، شانستان برای درمان قطعی بیماری دیسک کمر به مراتب کمتر خواهد شد. 

ورزش‌های مناسب برای کاهش درد دیسک کمر 

معمولا زمانی که برای درمان د‌یسک کمر به پزشک مراجعه می‌کنید، او به شما ورزش‌های مخصوصی را توصیه می‌کند. با انجام این ورزش‌ها به صورت منظم، می‌تواند در مدت زمان بسیار کوتاهی، درد د‌یسک کمر را به حداقل برسانید. 

ورزش‌های مناب برای کاهش درد دیسک کمر 

از جمله برخی از ورزش‌های مناسب برای کاهش درد یا حتی درمان دیسک کم می‌توان به یوگا و حالت‌های ورزشی زانو به سینه، ژست سگ و پرنده، ژست مار کبرا، گرفتن شست پا با دست، پیاده‌روی آرام، ولی اصولی، دوچرخه‌سواری و شنا کردن اشاره کرد.

بیماری د‌یسک کمر یکی از بیماری‌هایی است که احتمال رخ دادن آن برای افراد میان‌سال بیشتر است. در صورتی که با این بیماری مواجه شوید، دو روش درمان جراحی و غیرجراحی پیش رویتان قرار خواهند داشت. به طور کلی، بیش از ۸۰ درصد بیماران، با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند و تنها در شرایط خاص است که با جراحی می‌توان دیسک کمر را درمان کرد. 

سوالات متداول 

برخی از درمان‌های اولیه بیماری دیسک کدام چه درمان‌هایی هستند؟

از جمله درمان‌های اولیه برای بیماران مبتلا به فتق دیسک، استراحت کوتاه‌مدت، فیزیوتراپی و استفاده از دارو‌های مسکن است 

نشانه‌های د‌یسک کمر در دوران بارداری چیست؟ 

تقریبا نصف خانم‌هایی که در دوران بارداری قرار دارند، ممکن است با بیماری د‌یسک کمر مواجه می‌شوند. چرا که با بزرگ‌تر شدن شکم، به تدریج میزان قوس کمر بیشتر خواهد شد. کمردرد بانوان حامله به دو دسته تقسیم می‌شود. اولین دسته مربوط به بانوانی می‌شود که قبل از بارداری، سابقه کمردرد، د‌یسک کمر یا حتی لیزخوردگی مهره‌ها را داشته باشند. دسته دوم، خانم‌هایی هستند که تا قبل از این بیماری، هیچ علائم دیگری نداشته‌اند. 

آیا بارداری د‌یسک کمر را تشدید می‌کند؟ 

در دوران بارداری، هورمونی به نام پروژسترون به میزان زیادی در بدن ترشح می‌شود. با وجود این هورمون، لیگامان‌ها مقداری شل می‌شوند و به دلیل بزرگ‌تر شدن شکم، قوس کمر نیز بیشتر خواهد شد که این منجر به کاهش فضای داخل کانال نخاعی می‌شود. در نتیجه، افرادی که قبلا د‌یسک کمر داشته‌اند یا مستعد ابتلا به این بیماری هستند، ممکن است شرایط درد کمر بیشتری داشته باشند. 

منبع:اینفو