چرخش قطب نمای ائتلاف ضد داعش به سمت آفریقا

به گزارش مجله خبری نگار، به نقل از سایت خبری روزنامه البیان، این ائتلاف در بیانیه پایانی نشست خود که در ریاض برگزار شد، بر حمایت مستمر خود از برنامه‌های مبارزه با تروریسم در آفریقا، عراق، سوریه و آسیای جنوبی و مرکزی تاکید کرد.

ائتلاف بین‌المللی ضد داعش در این نشست به طور ویژه فعالیت شاخه‌های گروه تروریستی داعش در غرب، شرق، مرکز و جنوب آفریقا و منطقه ساحل را بررسی کرده و از اقدامات گروه تمرکز بر امور آفریقا برای مقابله با خطرات داعش که اخیرا در نیجر تشکیل شد، قدردانی کرد.

همچنین در این نشست گروه تمرکز بر امور آفریقا برای مقابله با خطرات داعش با پیوستن عربستان سعودی، ایالات متحده، مراکش، ایتالیا و نیجر گسترش یافت و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در این نشست گفت، مبارزه با داعش هنوز تمام نشده و باید در این باره به کشور‌های غرب آفریقا کمک کرد.

در این راستا، صلاح حلیمه، معاون شورای مصر در امور آفریقا می‌گوید، آفریقا یکی از قاره‌هایی است که گروه‌های تروریستی و تندرو چه گروه‌های وابسته به داعش یا سایر تشکیلات تروریستی در آن بیشترین فعالیت را دارند. این فعالیت‌های فزاینده در این قاره در کنار فعالیت شبه نظامیان خارجی در دوره اخیر در ساحل و شاخ آفریقا به ویژه در سومالی گسترش یافته است.

وی افزود، با توجه به وجود منافع و سرمایه گذاری‌ها در قاره آفریقا، فعالیت تروریست‌ها و تهدیدات آن‌ها در این قاره، کشور‌های عربی و جهان را نگران کرده است و به همین دلیل دنیا به مبارزه با تروریسم در این قاره توجه زیادی نشان می‌دهد.

حلیمه می‌گوید، ائتلاف بین‌المللی برای مقابله با تروریسم در مناطقی که شاهد رشد فعالیت سازمان‌ها هستند اولویت زیادی قائل است، از این رو آنچه در مورد آفریقا در بیانیه پایانی وزرای امور خارجه ائتلاف بین‌المللی به آن اشاره شد اهمیت زیادی دارد.

همچنین سایت اسکای نیوز گزارش داد، ائتلاف بین‌المللی ضد داعش برای مبارزه با تروریسم در منطقه ساحل و به ویژه غرب قاره آفریقا در حال حرکت از آسیا به آفریقاست به این امید که «موفقیت شکست داعش در سوریه و عراق را در این قاره دنبال کند.».

اما تحلیلگران بر این باورند که شانس موفقیت در مبارزه با تروریسم در قاره آفریقا به دلایل مختلف از جمله پیچیدگی محیط جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی بسیار پایین است و ائتلاف بین‌المللی برای رسیدن به هدف خود باید شروطی را رعایت کند تا مردم ساحل و غرب آفریقا که از حملات داعش و گروه‌های متحد تشکیلات تروریستی القاعده به تنگ آمده‌اند، به آرزوی خود برسند و از گروه‌های تروریستی خلاص شوند.

ابوبکر عبدالسلام، تحلیلگر سیاسی اهل چاد، در واکنش به اقدام ائتلاف بین‌المللی برای گسترش حضور و طرح‌های خود در آفریقا، تفاوت‌های سوریه و عراق از یک سو و کشور‌های ساحل و غرب آفریقا از سوی دیگر را ذکر کرده که ائتلاف بین‌المللی باید آن‌ها را در نظر بگیرد.

وی در این خصوص می‌گوید: وضعیت غرب آفریقا با وضعیت سوریه و عراق کاملاً متفاوت است. زیرا در این دو کشور، تروریسم از نظر جغرافیایی با دیوار‌ها و سد‌های تسخیرناپذیری محصور شده بود که منافع و متحدان غرب در آن قرار داشت. در حالی که تروریسم در آفریقا در مرکز و غرب آن و در مناطق پرجمعیت مستقر است و این یکی از دلایل شکست ائتلاف‌های تحت رهبری فرانسه و آمریکا برای بیرون راندن تروریسم از مرز‌های نیجر، چاد، نیجریه و مالی است.

عبدالسلام می‌گوید، ائتلاف بین‌المللی به رهبری ریاض و واشنگتن اگر برنامه‌های استراتژیک واقعی طراحی نکند و پلیس منطقه (پاریس) را درگیر نکند، تلاش‌هایش نیز شکست خواهد خورد.

همچنین محمد مادی غاباکتی، تحلیلگر سیاسی متخصص در امور آفریقا، از اقدام آمریکا و عربستان سعودی استقبال کرد و گفت: "هر گونه تلاش منطقه‌ای و بین‌المللی در مقابله با تروریسم، حمایت بزرگی از دولت‌های منطقه است. "

غاباکتی امیدوار است که به قول خودش این اقدام به موفقیتی مشابه موفقیت ائتلاف بین‌المللی ضد داعش در سوریه و عراق منجر شود. وی تاکید کرد که تحت شرایطی این موفقیت می‌تواند در آفریقا تکرار شود:

نخست اینکه دست اندر کارانی که می‌خواهند وارد ساحل و غرب آفریقا شوند باید ماهیت جغرافیایی و ائتلاف کشور‌های این مناطق با سایر کشور‌ها را درک کنند.

دوم اینکه آن‌ها باید ماهیت گروه‌های قومی و قبیله‌ای و ماهیت ساکنان محلی و اختلافات دامداران و کشاورزان را درک کنند.

سوم اینکه از کشور‌های منطقه حمایت اقتصادی کنند که از خشکسالی و فقر رنج می‌برند، وضعیتی که گروه‌های تروریستی از آن سوء استفاده می‌کنند.

چهارم اینکه از این کشور‌ها حمایت امنیتی و اطلاعاتی کنند و ابزار‌های امنیتی از جمله فناوری، نظارت و کنترل مرز‌ها را در اختیار آن‌ها قرار دهند.

غاباکتی می‌گوید، گروه‌های تروریستی از درگیری‌های قومی و قبیله‌ای و انتقام‌جویی‌های قدیمی آن‌ها و اختلافات دامداران و کشاورزان بر سر زمین و دام سوء استفاده می‌کنند تا برخی از آن‌ها را برای تسلط بر مخالفان خود یا دولت متقاعد کنند.

این گروه‌ها همچنین به ایجاد نقاط کانونی استراتژیک در مرزها، تسهیل فرار از تعقیب‌های دولت، تسهیل قاچاق سلاح، مزدوران، تروریست‌ها، مواد مخدر، پول و کالا بین مرز‌ها برای تأمین مالی عملیات خود در مرز‌ها علاقه دارند.

گفتنی است، دامنه فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در کشور‌های غرب آفریقا در ماه‌های اخیر به شکل بی‌سابقه‌ای گسترش یافته است. این امر منجر به کشته شدن بیش از ۱۰۰ نفر از ابتدای سال ۲۰۲۳ و آواره شدن ده‌ها هزار تن از منطقه خود در مالی، بورکینافاسو و نیجریه با استفاده از تاکتیک‌ها و ائتلاف‌های جدید شده است.

بر اساس ارزیابی‌های شاخص تروریسم در سال ۲۰۲۲ که توسط موسسه اقتصاد و صلح (یک موسسه جهانی مستقر در استرالیا) انجام شده است، به دلیل درگیری‌های داخلی، آوارگی، تغییرات آب و هوایی و ناامنی غذایی، تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تاکنون نتوانسته است از افزایش مستمر سطوح تروریسم جلوگیری کند.