منشور جهانی احیا؛ نقشه راه مرمت بافت‌های تاریخی

به گزارش مجله خبری نگار،  اکبر تقی‌زاده اصل در یک گفت‌وگوی رادیویی ضمن بیان و تشریح تاریخچه‌ای مختصر از مقوله احیا و بازسازی ابنیه، با بیان اینکه تا پیش از پیروزی انقلاب مقوله احیا و مرمت ابنیه تاریخی به هیچ عنوان مورد توجه و اهتمام نبوده است بر ضرورت انطباق کامل تمامی اقدامات صورت گرفته در قالب احیای بافت‌های تاریخی با منشور جهانی در این خصوص تأکید کرد.

وی با اشاره به موضوع بهره‌برداری بخش خصوصی از اماکن و ابنیه تاریخی و گردشگری گفت: احیای ابنیه تاریخی مقوله‌ای نیست که پیش از این چندان سابقه داشته باشد، چرا که اساساً قبل از پیروزی انقلاب اسلامی منحصراً یکی دو بنای تاریخی در سطح کشور مورد مرمت و احیا قرار گرفته بود.

بنیان‌گذار صندوق احیای کشور در ادامه با بیان اینکه موضوع احیای ابنیه تاریخی تقریباً از دولت اصلاحات به صورت جدی آغاز شد، بیان کرد: تا پیش از این دوران عمده اقدامات صورت گرفته در این راستا منحصر به مرمت حفاظتی بود و در این دوران این حقیقت برای مسئولان آشکار شد که اگر مقوله مرمت آغاز نشود ابنیه بلاصاحب رها خواهند شد. 

تاریخچه مرمت در کشور 

مطابق با صحبت‌های این مقام مسئول، باید مدنظر قرار دارد که در این سال‌ها تخریب ابنیه تاریخی نیز رو به وفور و گسترش نهاد؛ به گونه‌ای که در نهایت با رویکرد آسیب‌شناسی این جمع‌بندی برای مسئولان کشور حاصل شد که در طول ادوار گذشته منحصراً به ارزش این ابنیه از بعد تاریخی و فرهنگی توجه شده بود و کمتر به امکان بهره‌برداری بیشتر از این اماکن در سایر ابعاد نظیر بعد اقتصادی التفات شده بود.

تقی‌زاده اصل با اشاره به اینکه در سال ۷۸ برای نخستین بار بعد از موافقت سازمان برنامه و بودجه کشور ردیف بودجه‌ای مجزا تحت عنوان "تنظیم و طراحی در سازمان میراث فرهنگی وقت" در نظر گرفته و تصویب شد، تصریح کرد: پس از آن به اتکای این ردیف بودجه ضمن اعطای کاربری لازم، روند احیای ابنیه و اماکن تاریخی در دستور کار قرار گرفت.

وی همچنین توضیح داد: قاعدتاً این طرح باید با مقتضیات امروزی تطبیق داده می‌شد و برهمین اساس عنوان مجموعه اقامتی و پذیرایی را برای این ابنیه در نظر گرفتیم که کاربری پیچیده‌ای دارد؛ چراکه به اذعان کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه گردشگری اساساً طراحی هتل جزء پروژه‌های سخت در نظر گرفته می‌شود و بر پایه همین نظریه جامعه را به درک صحیح و درستی از امکان کاربری‌های مختلف ابنیه از جمله بهره‌برداری‌های اقتصادی رساندیم.

بنیان‌گذار صندوق احیای کشور همچنین اشاره کرد: در ادامه به منظور انجام اقدامات لازم در ۵ محور مختلف در خصوص ابنیه تاریخی در جریان تصویب لایحه بودجه سال‌های بعد ردیف‌های مجزا و مستقلی در نظر گرفته شد.

این مقام مسئول با بیان اینکه اگرچه این صندوق وظایف متعدد و متنوعی بر عهده دارد، تأکید کرد: در عین وجود وظایف مختلف، اما این صندوق به عنوان یکی از نهاد‌های خصوصی نقش‌آفرینی در راستای احیای بنا‌ها و بافت‌های تاریخی را به صورت محوری عهده‌دار شد.

تقی‌زاده اصل همچنین با اشاره به دلایل اصلی احیای بافت‌های فرسوده و اعطای کاربری جدید به این اماکن و ابنیه اظهار کرد: احیا و بهسازی اماکن تاریخ در حقیقت فرآیند هدفمندی است که به منظور ارتقای سطح حفاظت، تضمین بقا و اعطای کاربری برای بهره‌برداری‌های مناسب در عین تأکید بر ضرورت و لزوم حفظ اصالت و یکپارچگی بنای تاریخی طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اصول اساسی و علمی احصا شده برای فرآیند احیا باید دانست که هر اقدام یا تغییر کاربری که بنای تاریخی را از ویژگی‌ها و خصایص اصلی و دیرینه خود دور سازد اساساً دیگر احیا نیست؛ چراکه تمامی اقداماتی که تحت عنوان احیا تعریف شده و انجام می‌شود باید با استاندارد‌های تعریف شده در این خصوص در منشور جهانی منطبق باشد و هر مرحله‌ای که پیش می‌رود به این منشور‌ها ارجاع داده شود.