صرفه اقتصادی تولید برنج ارگانیک برای کشاورزان

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: وزارت جهاد کشاورزی در رویکرد جدید خود تولید برنج سالم و بدون استفاده از سمپاشی را در اولویت قرار داده است تا سطح تولید برنج ارگانیک در کشور را افزایش دهد. حسین رنجبر اقدم، رئیس مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور هم به‌تازگی خبر از تولید برنج بدون استفاده از سمپاشی در کشور داده بود تا نگرانی‌هایی که بابت سمپاشی این محصولات وجود دارد، رفع شود.

در این روش که به صورت پایلوت انجام گرفته است، برنج سالم بدون هرگونه سمپاشی و کود‌های شیمیایی تولید شده تا نگرانی‌هایی که بابت سمپاشی این محصولات وجود دارد، رفع شود.

محمدرضا رضاپناه، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور با اشاره به فرایند تولید برنج ارگانیک در کشور، گفت: روش ارگانیک کشت برنج از طریق اردک و ماهی انجام می‌گیرد. برای کشت ارگانیک گله‌های اردک وارد شالیزار‌ها شده‌اند و اولین مرحله از تغییر ساختار کشت برنج اتفاق افتاده است. امسال امکان ورود ماهی‌ها به شالیزار‌ها نبود، چون باید تغییراتی مانند ساخت استخر‌ها و ایجاد جوی آب در محدوده شالیزار‌ها برای ماهی‌ها انجام می‌گرفت که فرصت انجام آن وجود نداشت.

وی تصریح کرد: چنانچه به جای سمپاشی و زدن علف‌کش‌ها، گله‌های اردک به شالیزار‌ها وارد شوند، آفات موجود را می‌خورند و با پا زدن، هوا را وارد آب‌ها می‌کنند. در این شرایط شاخه‌های برنج حرکت می‌کنند و باعث می‌شود رشد علف‌های هرز در کنار شالی کنترل شود.

رضاپناه ادامه داد: چنانچه در بین مراحل کاشت برنج، ماهی‌ها در میان شالیزار‌ها رها شوند با خوردن حشرات، بزرگ‌تر می‌شوند. در روش تولید برنج با استفاده از اردک و ماهی، آفات و علف‌های هرز کنترل شده و برنج ارگانیک تولید می‌شود. این روش در سال‌های گذشته هم وجود داشت، اما اجرای آن با سختی‌های زیادی همراه بود.

تمایل برنجکاران به استفاده از سموم و کود‌های شیمیایی

این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه بیشتر برنجکاران تمایل به استفاده از راحت‌ترین روش در تولید برنج دارند، افزود: اکثر کشاورزان ترجیح می‌دهند برای مقابله با آفات شالیزار‌ها از سموم و کود‌های شیمیایی استفاده کنند در حالی که با استفاده از روش‌های ارگانیک، میزان تولید محصول و کیفیت آن افزایش پیدا می‌کند. رضاپناه اظهار کرد: اکنون در بخشی از مناطق شمالی کشور گله‌های اردک پرورش داده شده و به داخل شالیزار‌ها هدایت می‌شوند، این روش باید توسط نهاد‌های متولی حمایت شود. وی با بیان اینکه استفاده از سموم در شالیزار‌ها باعث بروز بیماری نمی‌شود، گفت: در مکانیسم انتخاب سموم دقت‌های لازم صورت می‌گیرد، اما بعضاً دیده شده در مناطقی اشتباهاً از سموم تاریخ مصرف گذشته استفاده شده است، بنابراین باید کشاورزان به تولید کشت ارگانیک تشویق شوند.

لزوم ایجاد نظام حقوقی تولید ارگانیک

رضاپناه با تأکید بر اینکه باید نظام تولید ارگانیک ثبت و ضبط حقوقی شود، گفت: چشم‌انداز اروپا برای سال ۲۰۳۰ تولید ۲۵ درصد از محصولات غذایی به روش ارگانیک است در حالی که اکنون ۰.۱ همه محصولات غذایی ما ارگانیک هستند. یکی از دلایل سطح پایین تولید محصولات غذایی ارگانیک به علت عدم وجود نظام و سیستم ویژه ارگانیک است که در یک مرکز مستقل عمل کند.

وی با اشاره به مزایای کشت ارگانیک گفت: سیستم ارگانیک نظام مراقبت از محصول به شکل زنجیره‌ای است یعنی در تولید محصول قبل از کشت تا زمان برداشت از کود‌های شیمیایی و سموم استفاده نشود و به جای آن‌ها شبدر در پاییز و زمستان کاشته شود تا ۷۰ درصد از ازت هوا را وارد خاک کند، در حالی که کود‌های شیمیایی مواد آلی خاک را از بین می‌برند یا با سمپاشی در هوا حشرات مفید هم حذف می‌شوند.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور ادامه داد: در فرایند تولید بیولوژیک کود‌های مجازی وجود دارند که تقاضای کشاورز را پاسخ می‌دهند. با توجه به تغییرات اقلیمی و گرم‌تر شدن هوا، مدت زمان کاشت محصولات غذایی افزایش پیدا کرده و به سمت پاییز و زمستان کشیده شده است.

وی تصریح کرد: ما به مرحله‌ای از تحقیقات خود رسیده‌ایم که برای تولید دوباره پرتراکم برنج ارگانیک در یک‌سال هم راهکار داریم.

وی با تأکید بر اینکه برای تولید محصول ارگانیک در یک مزرعه آلوده هم می‌توان کاشت را آغاز کرد، گفت: باید یک تا دو سال اقدام به تولید محصول ارگانیک کرد و از دوره گذار آن عبور کرد.

رضاپناه با اشاره به اراضی کشور که در آن کشت ارگانیک انجام می‌گیرد، افزود: در ایران حدود ۱۲ هزار هکتار اراضی ارگانیک وجود دارد در حالی که ترکیه دارای ۵۰۰ هزار هکتار اراضی ارگانیک است، ضمن اینکه از ۷۰ هزار هکتار اراضی طبیعی کشور هم محصول جمع‌آوری می‌شود که در آن‌ها از کود شیمیایی استفاده نمی‌شود.